GEZONDHEIDSENCYCLOPEDIE
Zoeken op: Erfelijkheid en genetica
71 resultaten gevonden
-
Kanker
Wat is kanker? Ons lichaam bestaat uit miljarden cellen. Deze cellen verouderen, kunnen beschadigen en worden regelmatig vervangen. Om oude cellen te vervangen worden nieuwe cellen aangemaakt. Deze cellen worden gemaakt door een proces dat celdeling heet. De celdeling is een proces dat heel strak wordt geregeld. Elke celkern bevat informatie die bepaalt of de cel moet gaan delen en wanneer de cel moet stoppen met delen. Deze informatie bevindt zich in je DNA. Per dag vinden miljoenen celdelingen plaats. Hier vinden regelmatig kleine foutjes in plaats. Deze foutjes worden normaal gesproken door reparatiemechanismen ongedaan gemaakt. Als er meerdere fouten plaatsvinden die niet gerepareerd worden, dan kan de cel ongecontroleerd gaan delen. Hierdoor ontstaat een tumor of een gezwel. Goedaardig of kwaadaardige tumoren Er kunnen goedaardige of kwaadaardige gezwellen ontstaan. Goedaardige gezwellen zijn bijvoorbeeld wratten. Deze gezwellen groeien niet door andere weefsels heen en zijn dus relatief ongevaarlijk. De cellen van kwaadaardige tumoren kunnen omliggende weefsels en organen binnendringen. In dit geval is er sprake van kanker. Kwaadaardige tumoren kunnen ook gaan uitzaaien. Dit houdt in dat tumorcellen zich door middel van je lymfeklieren of bloedbaan verplaatsten om ergens anders in je lichaam tot een nieuwe tumor uit te groeien. Zo kan je borstkanker bijvoorbeeld uitzaaien naar je longen. Er zijn meer dan honderd verschillende soorten kanker, die elk op een verschillende plaats of manier ontstaan. Sommige soorten kanker komen vaker voor dan andere soorten. De meest voorkomende soorten van kanker voor mannen zijn: Prostaatkanker Longkanker Darmkanker De meest voorkomende soorten van kanker bij vrouwen zijn: Borstkanker Darmkanker LongkankerLees verder -
Kanker in de mond
Wat is kanker in de mond? Er is sprake van kanker in de mond wanneer een kwaadaardig gezwel in de mondholte aanwezig is. Het gezwel kan op verschillende plekken in de mond zitten, namelijk de lip, de tong, de mondbodem, het wangslijmvlies, het tandvlees of het gehemelte. Kanker in de mond komt niet vaak voor. Als het voorkomt, dan is dat voornamelijk bij personen van middelbare leeftijd, maar kan op alle leeftijden voorkomen. Vaak wordt mondkanker pas laat ontdekt. Hierdoor heeft circa 40% van alle gevallen van mondkanker een dodelijke afloop.Lees verder -
Kankeruitzaaiingen (Metastasen)
Wat zijn kankeruitzaaiingen? In het kort: Kankeruitzaaiingen (metastasen) zijn cellen die van een tumor in het ene orgaan zijn losgeraakt en vervolgens naar een ander orgaan zijn verspreid. De oorzaak van uitzaaiingen is niet helemaal bekend, maar heeft te maken met het DNA, de grootte en de groeiwijze van de tumor. Symptomen van een kankeruitzaaiing zijn sterk afhankelijk van het orgaan waar de kankercellen naar verspreid zijn. Bij behandeling van uitzaaiingen gebruiken artsen vaak een operatie, chemotherapie, immunotherapie of bestraling. Over kankeruitzaaiingen Kankercellen kunnen losraken van een tumor en via lymfe en/of bloed in het lichaam worden verspreid. Via lymfe en/of bloed kunnen de kankercellen in andere organen terechtkomen en daar uitgroeien tot tumoren. Dit wordt ook wel een uitzaaiing of metastase genoemd. Het is dus geen andere soort kanker, maar een verspreiding van de oorspronkelijke kankercellen naar een andere plaats in het lichaam. Een voorbeeld: als bij een patiënt met dikke darmkanker (later) ook een tumor in de lever is vastgesteld, gaat het niet om leverkanker maar om gelijksoortige darmcellen in de lever. Kanker is geen op zichzelf staande ziekte. Het is een verzamelnaam voor een groep aandoeningen waarbij lichaamscellen zich vermenigvuldigen en ongecontroleerd verspreiden. Kanker kan in elk deel van het lichaam voorkomen. Toch zijn er bepaalde voorkeurslokalisaties; plaatsen waar kanker vaker optreedt. Dit zijn voornamelijk plaatsen waar snelle celdeling plaatsvindt, bijvoorbeeld in de dunne darm. De ongecontroleerde celgroei wordt een kwaadaardige tumor genoemd. Een belangrijk kenmerk van een kwaadaardige tumor is de neiging van tumorcellen om zich te verspreiden door het lichaam. Via de bloedbaan of de lymfevaten kunnen de losgeraakte tumorcellen op een andere plaats in het lichaam een nieuwe kankerhaard veroorzaken. Dit wordt een uitzaaiing (metastase) genoemd. Verspreiding van kwaadaardige kankercellen die altijd los zijn geweest noem je geen uitzaaiing, maar verspreiding. Deze kankercellen bevinden zich niet in een orgaan, maar in het bloed, lymfestelsel of beenmerg. In veel gevallen ontdekken artsen de kanker pas aan de hand van deze uitzaaiingen. Vaak zijn het ook de uitzaaiingen die de prognose voor de toekomst bepalen.Lees verder -
Keelkanker (Larynxcarcinoom)
Wat is keelkanker? In het kort: Keelkanker of kanker van de keelholte wordt voornamelijk veroorzaakt door roken en alcoholgebruik. Bij kanker in de keelholte heb je onder andere last van slikproblemen, keelpijn en soms een zwelling in de hals. Als de tumor bij de neusholte zit, merk je dat vaak aan een knobbeltje in de hals en een verstopte neus en oren. Heb je deze klachten zonder duidelijke oorzaak? Ga naar je huisarts. Hij kan je indien nodig doorverwijzen naar een KNO-arts. De behandeling bestaat uit bestraling, operatief verwijderen van de tumor of een combinatie hiervan. Over keelkanker Bij keelkanker is er sprake van een tumor in de keel- of neusholte. De termen keelkanker en strottenhoofdkanker worden vaak door elkaar gebruikt. Bij strottenhoofdkanker is er sprake van een tumor in het strottenhoofd. Deze uitleg gaat over keelkanker. Het zijn met name mensen boven de 45 jaar die keelkanker krijgen. Mannen ontwikkelen vaker keelkanker dan vrouwen. Oorzaken De belangrijkste oorzaken van keelkanker zijn: Roken Tabak pruimen Alcoholgebruik Erfelijke factoren: als keelkanker in de familie voorkomt, is de kans groter dat iemand deze aandoening krijgt De laatste jaren wordt ook het Humaan papillomavirus (HPV) steeds meer als een oorzaak gezien van keelkanker. Het HPV kan ook genitale wratten en baarmoederhalskanker veroorzaken. Met name onder jongeren lijkt orale seks een rol te spelen bij het ontstaan van keelkanker. Symptomen De symptomen van keelkanker hangen af van de plek waar de tumor zit. Neusholte De eerste klacht bij een tumor in de neusholte is vaak een knobbeltje in de hals. Andere klachten die kunnen optreden zijn: Verstopte neus Verstopte oren Hoofdpijn Keelholte-ontsteking Slikklachten Vermagering Pijn in het hoofd-halsgebied Een zweertje in de mond dat niet geneest Een slecht zittend kunstgebit Heesheid Diagnose Heb je last van aanhoudende slikklachten, heesheid of andere symptomen die hierboven worden genoemd? Breng dan een bezoek aan de huisarts. Hij of zij onderzoekt de keelholte en stelt vast of een doorverwijzing naar een KNO-arts (keel-neus-oorarts) noodzakelijk is. Bij het vaststellen van keelkanker worden verschillende onderzoeken uitgevoerd. Door met een laryngoscoop in de keelholte te kijken kan al veel worden achterhaald. Een laryngoscoop is een soort slang met aan het uiteinde een camera, die via de neus wordt ingebracht. Is er sprake van een tumor? Dan wordt een klein stukje afgenomen voor weefselonderzoek, waaruit moet blijken of het een goedaardige of kwaadaardige tumor is. Dit is belangrijke informatie voor het kiezen van de vervolgbehandeling. Tot slot kunnen uitzaaiingen worden opgespoord met een MRI-scan, CT-scan, röntgenonderzoek of echografie. Behandeling Als de keelkanker in een vroeg stadium is of als de tumor klein is, dan is bestraling de meest toegepaste behandeling. In andere gevallen is een operatie nodig. Hierbij wordt vaak niet alleen de tumor, maar ook de lymfeklieren (in het gebied rond de tumor) verwijderd. Dit omdat als een tumor uitzaait, dat meestal via de lymfebanen gebeurt. Operaties in het halsgebied kunnen erg ingrijpend zijn. Chemotherapie werkt vaak niet goed bij keelkanker en wordt daarom in principe niet als hoofdbehandeling ingezet. Wel wordt chemotherapie soms als aanvullende behandeling uitgevoerd. Het is lastig te zeggen wanneer iemand met keelkanker genezen is, omdat er altijd een kans is dat de tumor terugkomt. Bij keelkanker spreek je daarom van ‘overlevingspercentage na vijf jaar’. Als de tumor vroeg ontdekt wordt, is er een overlevingspercentage van ongeveer 70%. Wanneer de tumor in een later stadium wordt ontdekt, ligt dit percentage een stuk lager, namelijk tussen 40% en 60%, afhankelijk van het stadium. Het is dan ook belangrijk om keelkanker tijdig te ontdekken.Lees verder