1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. A
  4. Aften

Aften

Wat zijn aften?

  • Aften zijn pijnlijke blaasjes aan de binnenkant van de mond, voornamelijk aan de binnenkant van de lip, wang, op het tandvlees en onder of op de tong.
  • Veel voorkomende oorzaken zijn een virus, stress, vermoeidheid, erfelijke factoren en ijzer- en/of vitaminetekorten.
  • Aften in de mond verdwijnen meestal vanzelf na enkele dagen tot twee weken.
  • Je kunt aften verminderen door goed te blijven poetsen, te koelen met ijsblokjes, of door een middel tegen aften te gebruiken.
  • Als je extreem veel last hebt, is het goed om contact op te nemen met je huisarts die je kan behandelen voor aften.
  • Aften zijn niet besmettelijk, tenzij ze veroorzaakt worden door het herpes simplex virus (koortslip).

Over aften

Aften zijn pijnlijke, open blaasjes die zich in de mond bevinden. Deze mondblaasjes komen voornamelijk voor aan de binnenkant van de lip, de wang, op het tandvlees en op of onder de tong. Onderzoek heeft uitgewezen dat twintig procent van de bevolking met aften te maken krijgt. Aften zijn niet besmettelijk, tenzij ze veroorzaakt worden door het herpes simplex virus, ook gekenmerkt door een koortslip.

Er bestaan drie verschillende soorten aften:

  • De kleine afte
  • De grote afte
  • De herpetiforme afte

Kleine afte

Een kleine afte is de meest voorkomende soort afte. Een kleine afte is minder dan een centimeter groot. Aften kunnen alleen of in groepjes voorkomen en verdwijnen meestal weer binnen enkele dagen tot twee weken zonder littekens achter te laten.

Grote afte

In tien procent van de gevallen is er sprake van een grote afte. Deze zijn groter dan een centimeter en het kan enkele weken tot wel enkele maanden duren voordat ze genezen zijn. Ze kunnen alleen of in paren voorkomen. Bij grote aften is er een kans dat er na genezing een litteken achterblijft.

Herpetiforme afte

Bij herpetiforme aften is er sprake van een groep zeer kleine aften (één afzonderlijke afte is slechts een speldenknop groot). Er kunnen tot wel 100 aften bij elkaar in een groepje zitten. Een herpetiforme afte is onregelmatig van vorm en heeft zo’n twee weken tot een maand nodig om te genezen.

De oorzaak van aften is niet precies bekend. Verschillende factoren kunnen een rol spelen, namelijk:

  • Besmetting met een virus of bacterie
  • Emotionele stress of vermoeidheid
  • Erfelijke factoren
  • Beschadiging van het slijmvlies in de mond
  • IJzer, vitamine- (met name vitamine B) of foliumzuurtekort
  • Medicijngebruik
  • Hormonale veranderingen
  • Droge mond

Aften kunnen ook voorkomen bij de ziekte van Crohn, het Behcet syndroom en bij besmetting met HIV. Vrouwen zijn vooral vatbaar voor aften rond de menstruatie. Kinderen of baby’s die last hebben van koortsuitslag kunnen ook aften in de mond krijgen. Ongeveer één op de vijf kinderen krijgt wel eens aften.

Aften besmettelijk

Aften zijn niet besmettelijk. We kunnen ze niet doorgeven door speekseluitwisseling zoals het drinken uit een glas van iemand anders, hoesten of niezen, zoenen of ander lichamelijk contact. Aften zijn ook niet in verband gebracht met een koortslip. Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus en is wel besmettelijk.

De belangrijkste klacht bij aften is pijn. De aangedane plek in je mond, bijvoorbeeld op het tandvlees of op de tong, is gevoelig tijdens eten, drinken of praten. Als een baby aften heeft zal het door de pijn slechter gaan eten of drinken. Verder is een afte te herkennen aan zijn uiterlijk. Aften zijn ovaal of rond van vorm en meestal drie tot vier millimeter groot. Een afte begint als een rode plek en barst later open. Een volgroeide afte is wit of geel met een rode rand eromheen. Na enkele dagen tot twee weken krimpt de afte om uiteindelijk helemaal te verdwijnen.

Aften zijn vervelend en pijnlijk en je wilt er snel van af. Gelukkig zijn er meerdere manieren om aften te behandelen. Hieronder lees je wat je tegen aften kunt doen.

Hoe kun je aften behandelen?

Meestal verdwijnen aften vanzelf na enkele dagen tot twee weken en hoef je aften dus niet te behandelen. Er zijn wel producten op de markt speciaal ontwikkeld voor snelle en langdurige verlichting van de pijn die de aften veroorzaken. Deze producten vormen een dunne laag (film) over de afte, waardoor deze beter kan genezen. Kies voor een product zonder alcohol, zodat je geen last hebt van prikken, branden, verdoven of een droge mond. Ook pijnstillers (paracetamol) kunnen verlichting bieden. Medicijnen die de mond ontsmetten versnellen de genezing niet, maar kunnen wel de uitbreiding van aften voorkomen. Hiervoor kun je bijvoorbeeld chloorhexidine-mondspoeling of -zuigtabletten gebruiken.

Hardnekkige aften kun je soms bijzonder goed behandelen door de aften aan te stippen met corticosteroïden (hormonen). Bij extreme klachten kan een speciale laser ingezet worden om aften te behandelen. Deze behandelingen tegen aften worden uitgevoerd door een arts.

Wat kun je zelf doen tegen aften?

Probeer nooit aan de aften te komen, want als ze kapot gaan verergeren de klachten. Het ongemak kun je wegnemen door:

  • Een middel tegen aften te gebruiken
  • Goed te blijven poetsen, ook al doet het pijn
  • Tandpasta met enzymen te gebruiken om uitbreiding van aften tegen te gaan
  • Te koelen met ijsblokjes
  • Pittig en zuur voedsel te vermijden, want dat werkt prikkelend
  • Proberen stress en oververmoeidheid te voorkomen
  • Wanneer een arts raadplegen bij aften?

Ga naar je huisarts of tandarts als:

  • De afte niet binnen twee weken geneest
  • Je vaak last van aften hebt
  • De afte begint te bloeden
  • Je plotseling aften krijgt, gepaard met koorts
  • Je denkt dat de aften ontstaan door gebruik van medicijnen
  • Je denkt dat de aften wordt veroorzaakt door een niet goed zittend kunstgebit