Agorafobie

De precieze oorzaak van agorafobie of pleinvrees is niet bekend. Het is wel duidelijk dat agorafobie door verschillende factoren beïnvloed kan worden, zoals:

• Erfelijkheid
• Traumatische ervaringen, zoals vervelende jeugdervaringen of het verlies van een partner
• Langdurige stress
• Psychoactieve stoffen zoals cafeïne (koffie, cola), cannabis, cocaïne of andere drugs
• Lichamelijke veranderingen zoals zwangerschap of een operatie
• Hormonen

Het is niet precies bekend hoe deze factoren, zoals hormonen een rol spelen bij het ontwikkelen van agorafobie.

Agorafobie gaat vaak gepaard met angst en paniekaanvallen. De paniek begint op het moment dat je uit de vertrouwde situatie bent gestapt. Er ontstaat een vicieuze cirkel: openbare ruimtes betreden kan zorgen voor een paniekaanval, maar de angst voor een paniekaanval voorkomt nog eens dat je geen openbare ruimtes meer (alleen) durft te betreden. Een paniekaanval kan binnen enkele minuten verdwijnen, maar kan ook enkele uren duren.

Symptomen bij een paniekaanval door agorafobie zijn zowel op lichamelijk als geestelijk vlak onder te verdelen.

Lichamelijke symptomen
Het hoeft niet zo te zijn dat alle lichamelijke symptomen van agorafobie aanwezig zijn bij een paniekaanval. Lichamelijke symptomen van paniekaanvallen bij agorafobie kunnen zijn:

• Kortademigheid
• Duizeligheid
• Beven/trillen
• Hartkloppingen
• Tintelingen
• Benauwdheid
• Zweten
• Misselijkheid
• Pijn op de borst

Sociale symptomen
Uiteindelijk kan agorafobie een grote invloed hebben op het sociale leven, het werk en het gezinsleven, omdat iemand met agorafobie uit angst sociale evenementen zal vermijden. Dit kan verschillende klachten opleveren zoals:

• Schaamte
• Eenzaamheid
• Somberte
• Depressie

Er bestaan verschillende behandelmethoden van agorafobie. Denk aan therapie en medicijnen, maar je kunt ook zelf dingen ondernemen om paniekaanvallen bij agorafobie tegen te gaan. Hieronder lees je meer over de behandeling van agorafobie.

Therapeutische behandeling
Therapie kan een goede oplossing zijn om je angststoornis het hoofd te bieden. Enkele vormen:

• Deze vorm van therapie is gebaseerd op het idee dat alle gedrag aangeleerd is. Dat betekent dat ongewenst gedrag afgeleerd kan worden.
• Exposuretherapie (blootstelling) is een specifieke gedragstherapie waarbij er een lijst wordt gemaakt met situaties die de paniekaanvallen opwekken. Samen met de therapeut wordt er een manier gezocht om de angst het hoofd te bieden en worden deze situaties bewust opgezocht.
• Cognitieve therapie. Angstaanvallen worden veroorzaakt door een verkeerde interpretatie van de situatie. Tijdens de cognitieve therapie wordt de interpretatie van de angst- en rampgedachten aangepakt. Samen met de therapeut worden angstgedachten omgezet en vervangen door redelijke gedachten. Dit helpt om situaties aan te gaan die voorheen vermeden werden. Dit zijn als het ware ‘handvatten’ tijdens paniekaanvallen en angsten.
• Cognitieve gedragstherapie. Dit is een combinatie van de twee bovenstaande therapieën.
• Virtual reality therapie. Je draagt dan een soort duikbril waarin beelden kunnen worden afgespeeld. Hierbij wordt in opklimmende mate angst veroorzakende situaties nagebootst om daarmee geleidelijk aan de angst te verminderen.

Medicijnen
Een arts kan medicijnen voorschrijven bij agorafobie, vaak worden antidepressiva (serotonine heropnameremmers) gebruikt. Antidepressiva dragen bij aan het verminderen van de angst.

Medicijnen bij agorafobie moeten langzaam opgebouwd worden. In eerste instantie kunnen de paniekaanvallen zelfs toenemen. Het kan enkele weken duren voordat er een positief effect is. Het positieve effect bestaat uit minder angst of nervositeit. Verder is de drank om angstige situaties te vermijden minder sterk.

Meestal worden de medicijnen aangeraden voor een termijn van een jaar. Daarna worden de medicijnen geleidelijk afgebouwd. Meestal blijven de klachten dan weg.

Wat kun je zelf doen tegen agorafobie?
Naast de therapeutische behandeling en de medicijnen zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen tegen agorafobie. Denk hierbij aan mindfulness en ontspanningsoefeningen. Hierbij leer je ontspannen in rust, maar ook tijdens een paniekaanval. Ook kan het zinvol zijn om contact te zoeken met mensen die zichzelf in jouw situatie herkennen, zeker als er gevoelens van onbegrip en depressie komen kijken.