Angstaanvallen (Paniekaanvallen)

Wat zijn angstaanvallen of paniekaanvallen?

Bij paniekaanvallen word je plotseling bevangen door angst. Het worden daarom ook wel angstaanvallen genoemd. Je krijgt bij paniekaanvallen allerlei lichamelijke verschijnselen die bij angst aanwezig zijn. Je kunt zelfs het gevoel hebben dat je dood gaat of gek wordt.

Oorzaken

Paniekaanvallen kunnen ontstaan als je erg bang bent. Dit kan in een levensbedreigende situatie zijn, maar ook een situatie waarin je eigenlijk niet bang hoeft te zijn. Angstaanvallen komen vaker voor bij verschillende stoornissen zoals obsessief compulsieve stoornis of sociale angststoornis. Paniekaanvallen kunnen ook ontstaan zonder duidelijke aanleiding. Dit is vaak het geval bij een paniekstoornis.

Verschillende factoren vergroten de kans op angstaanvallen:

  • Stimulerende middelen, zoals cafeïne of drugs
  • Stress
  • Vermoeidheid
  • Grote veranderingen in je leven
  • Trauma’s
  • Ook kun je erfelijke aanleg hebben voor paniekaanvallen.

Tijdens paniekaanvallen kun je het gevoel hebben dat je dood gaat, gek wordt of de controle verliest. Bovendien heb je tijdens paniekaanvallen symptomen van hevige angst, zoals:

  • Koude rillingen of juist het heel warm krijgen
  • Misselijkheid en soms overgeven
  • Zweten
  • Trillen
  • Druk of pijn op de borst
  • Het gevoel hebben dat je stikt of te weinig adem krijgt
  • Naar adem snakken
  • Hartkloppingen
  • Duizeligheid
  • Wazig zien
  • Droge mond
  • Slappe benen
  • Tintelingen of minder gevoel in je handen en voeten
  • Maagpijn
  • Diarree

Een aanval kan lang aanhouden, maar neemt meestal na ongeveer tien minuten af.

Sommige mensen worden ’s nachts wakker met paniekaanvallen. Dit komt vaker voor bij mensen die ook overdag paniekaanvallen hebben. Ook mensen zonder paniekaanvallen overdag kunnen ’s nachts een soort paniekaanvallen hebben. Dit wordt ook wel pavor nocturnus, nachtangst of nachtterreur genoemd. Pavor nocturnus behoort tot de slaapstoornissen en komt vaak bij kinderen voor.

Je kunt verschillende dingen doen om een (volgende) paniekaanval te voorkomen. Hieronder een aantal tips die kunnen helpen als je een paniekaanval voelt opkomen:

  • Ga sporten
  • Doe ademhalingsoefeningen
  • Ontspan
  • Leid jezelf af door bijvoorbeeld hardop te gaan lezen

Na een paniekaanval kun je een aantal dingen doen om een volgende paniekaanval te voorkomen:

  • Zorg dat je uitgerust bent
  • Denk na over hoe je paniekaanval ontstond en bedenk of de situatie echt gevaarlijk was
  • Schrijf in een dagboek waar je bang voor bent en schrijf ook op waarom je er niet bang voor hoeft te zijn
  • Gebruik geen alcohol cafeïne of drugs
  • Daarnaast zijn er verschillende apps die je als hulpmiddel kunt gebruiken bij angst en paniekaanvallen.

Als je eenmalig of af en toe een paniekaanval hebt, is behandeling niet nodig. Pas als je vaker paniekaanvallen krijgt en ze je leven beginnen te overheersen, is het nodig om de onderliggende stoornis te behandelen. Bij een paniekstoornis kun je bijvoorbeeld psycho-educatie of cognitieve gedragstherapie krijgen. Ook worden soms antidepressiva voorgeschreven.

Tijdens een paniekaanval kun je verschillende dingen doen om deze minder heftig te maken. Bijvoorbeeld:

  • Bedenk dat je klachten niet levensbedreigend zijn
  • Bedenk dat de aanval zo weer over zal gaan
  • Praat over je paniekaanval

Vervolgens is het belangrijk dat je geen situaties gaat vermijden. Hierdoor maak je je angst alleen maar erger en heb je kans om een angststoornis te ontwikkelen. Aarzel niet om de hulp in te schakelen van bijvoorbeeld een psycholoog of psychosociaal hulpverlener.