Arteriosclerose (Aderverkalking)

Aderverkalking wordt veroorzaakt door het opstapelen van vetten in de wand van de slagaders. Met het ouder worden, gebeurt dit bij iedereen in meer of mindere mate. De opeenstapeling van vet kan zo erg worden, dat er een zogenaamde plaque ontstaat, waar ook kalk in gaat zitten. Een plaque is een soort korstachtige beschadiging van de binnenkant van de vaatwand. Aderverkalking kan om drie redenen gevaarlijk zijn:

• Ten eerste vernauwt de plaque het bloedvat. Bloed kan daardoor minder goed doorstromen. Het bloedvat kan zelfs geheel dichtslibben waardoor de plek waar het vat naartoe leidt, geen bloed meer krijgt en afsterft. Dit noemen we een infarct.
• Ten tweede kan de plaque gemakkelijk beschadigen. Zelfs een kleine beschadiging zorgt voor het ontstaan van een bloedstolsel. Wanneer zo’n stolsel losschiet, wordt deze meegevoerd met de bloedstroom en kan deze op een andere plek vast komen te zitten en een vat afsluiten.
• Ten derde bestaat het risico dat de vaatwand verslapt. Door de veranderingen in de vaatwand kan het bloedvat ook wijder worden in plaats van nauwer. Dit wordt ook wel aneurysma genoemd.

• Mannelijk geslacht
• Hoge bloeddruk
• Diabetes
• Hoog cholesterol (LDL)
• Roken
• Overgewicht

Vooral het hart, de hersenen en de benen zijn gevoelig voor de gevolgen van aderverkalking. Wanneer de slagaders nog niet volledig zijn dichtgeslibd, maar de bloeddoorstroming wel verslechterd is, kun je al klachten krijgen.

Een verminderde bloedtoevoer naar het hart zorgt bijvoorbeeld voor pijn op de borst, ook wel angina pectoris genoemd. Wanneer het hart, bijvoorbeeld tijdens inspanning, meer zuurstof nodig heeft, kan de bloedtoevoer daar niet meer aan voldoen. Dat merk je aan een drukkende pijn op de borst. Datzelfde kan gebeuren in de benen. Wanneer je een stuk loopt en de beenspieren meer zuurstof nodig hebben, kan er niet genoeg bloed worden geleverd en gaan je benen pijn doen. Je hebt dan zogenaamde etalagebenen of claudicatio intermittens.

Het volledig afsluiten van een slagader, door de plaque of door een stolsel, betekent dat er helemaal geen bloed meer kan worden geleverd aan het weefsel dat erachter ligt. Het weefsel sterft af en er is dan sprake van een infarct. Voorbeelden daarvan zijn het hartinfarct en het herseninfarct (beroerte).

Het tegengaan van arteriosclerose, en dan met name aderverkalking (atherosclerose), zit hem voor het grootste deel in preventieve maatregelen. Complicaties van arteriosclerose, zoals een hartinfarct of een herseninfarct, moeten met spoed behandeld worden.

Operatief behandelen van arteriosclerose

De behandeling van arteriosclerose kan operatief zijn, bijvoorbeeld het plaatsen van een coronaire stent (een metalen veertje dat het bloedvat openhoudt) na een hartinfarct.

Mensen met aderverkalking (bijvoorbeeld verkalkte aortakleppen) hebben een minder goede bloedtoevoer naar het hart. In dat geval is vaak een openhartoperatie nodig om deze kleppen te vervangen. Tegenwoordig is er ook een oplossing voor mensen die een openhartoperatie niet kunnen doorstaan, bijvoorbeeld vanwege een slechte gezondheid. Met de Portico TAVR is vervanging van de aortaklep via de liesslagader mogelijk. Dit voorkomt een openhartoperatie. De Portico is de enige klep die geherpositioneerd kan worden totdat hij goed zit. Tijdens de behandeling blijft het hart gewoon kloppen, er is dus geen bypassmachine nodig die tijdelijk hart- en longfunctie overneemt. Dit haalt een extra belasting en risico weg. Vraag je arts naar de mogelijkheden.

Antistolling medicatie bij arteriosclerose

De behandeling van arteriosclerose kan ook bestaan uit medicatie, bijvoorbeeld antistollingsmedicatie voor het tegengaan van bloedpropjes.

Om atherosclerose te voorkomen moeten de vermijdbare risicofactoren worden uitgeschakeld: een hoog cholesterolgehalte in het bloed, hoge bloeddruk, roken, overgewicht en gebrek aan lichaamsbeweging.

Afhankelijk van de relevante risicofactoren kan voor een bepaalde patiënt de preventie dus bestaan uit het verlagen van het cholesterolgehalte. Als iemand bijvoorbeeld gaat sporten, leidt dit vaak tot gewichtsafname en als gevolg daarvan zullen ook het cholesterolgehalte en de bloeddruk dalen. Stoppen met roken zal ook het cholesterolgehalte en de bloeddruk verlagen.