Conversiestoornis

Wat is een conversiestoornis?

In het kort:

• Een conversiestoornis is een somatoforme stoornis waarbij psychische klachten worden omgezet in lichamelijke uitvalsverschijnselen.
• Conversiestoornissen komen voor bij mannen en vrouwen van alle leeftijden, al komen ze meestal voor bij vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 39 jaar.
• De oorzaak van een conversiestoornis is onbekend, maar wordt gezocht in een combinatie van omgevings-, erfelijke en psychische factoren.
• Veel voorkomende symptomen van een conversiestoornis zijn: verlamde ledematen, spierspasmen, uitvallen van spraak, zicht of gehoor en verlies van bewustzijn.
• Er zijn geen medicijnen om een conversiestoornis te behandelen, behandeling is gericht op het achterhalen en aanpakken van de psychische oorzaak.

Over conversiestoornis

Een conversiestoornis is een somatoforme stoornis waarbij het lichaam psychische klachten, zoals stress, omzet in lichamelijke uitvalsverschijnselen. De medische betekenis van conversie is letterlijk ‘het omzetten van’. Er kunnen verschillende lichamelijke klachten ontstaan, zoals spierzwaktes en moeite met praten. Zo kan een van de ledematen door stress ‘uitvallen’ of verlamd raken, zoals een been of arm. Je hebt hier dan geen gevoel meer in of kan deze niet meer gebruiken. Bij een conversiestoornis is hier echter geen lichamelijke oorzaak voor te vinden. Daarom wordt een conversiestoornis ook wel bij de ongedifferentieerde somatoforme stoornissen ingedeeld. De oorzaak voor een conversiestoornis is psychisch, en heeft daarmee een aantal overeenkomende symptomen met een dissociatieve stoornis of een functionele stoornis.

Conversiestoornissen komen voor bij mannen en vrouwen in alle leeftijdscategorieën. Echter, een conversiestoornis komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en meestal rond de gemiddelde leeftijd van 39 jaar.

De precieze oorzaak van een conversiestoornis is onbekend. Dat houdt in dat men niet weet waarom bijvoorbeeld stress wordt omgezet in lichamelijke klachten. Wetenschappers denken dat de oorzaak een combinatie is van omgevings-, erfelijke en psychische factoren. Hoewel artsen geen lichamelijke afwijkingen kunnen vinden, zijn de klachten wel daadwerkelijk aanwezig.

Door acute stress schakelen de hersenen bepaalde lichamelijke functies uit. Hierdoor ervaart de persoon geen stress meer of in mindere mate, maar hij/zij krijgt wel last van neurologische klachten of uitvalsverschijnselen.

De symptomen van een conversiestoornis lopen zeer uiteen. Veel voorkomende klachten bij een conversiestoornis zijn:

• Verlamde ledematen, bijvoorbeeld een been of arm
• Spierspasmen
• Verdoofd of geen gevoel in één van de ledematen
• Uitvallen van spraak, zicht of gehoor
• Verminderd bewustzijn

Een conversiestoornis is geen nagebootste stoornis. Dat wil zeggen dat de conversieverschijnselen echt zijn en niet gespeeld worden door de persoon. Desondanks kunnen artsen geen fysieke oorzaken vinden voor de klachten.

Een conversiestoornis valt onder somatoforme stoornissen en is opgenomen in de DSM-5. DSM staat voor Diagnostic and Statistical manual of Mental disorders en is een Amerikaans handboek dat in de meeste landen als standaard wordt gezien bij de diagnostiek van psychische stoornissen.

De diagnose van een conversiestoornis wordt gesteld aan de hand van een aantal criteria die in de DSM-5 zijn opgesomd. Deze criteria omvatten bijvoorbeeld de volgende punten:

• Er is sprake van één of meerdere afwijkingen van de lichaamsmotoriek of zintuigen. De oorzaak hiervan lijkt een functionele neurologische stoornis of algemene somatische aandoening.
• Er spelen psychologische factoren mee, doordat de symptomen optreden na conflicten of andere stressfactoren.
• De symptomen zijn niet met opzet nagebootst of opgewekt.
• Er is na onderzoek geen andere verklaring voor de symptomen, zoals een lichamelijke aandoening.
• Door de symptomen heb je problemen in de sociale omgang, op het werk of op andere belangrijke terreinen.
• Er is niet alleen sprake van pijn, maar ook van uitvalsverschijnselen, met uitzondering van seksuele disfunctie. De symptomen zijn niet te verklaren door een andere onderliggende psychische aandoening.

Voordat de diagnose conversiestoornis wordt gesteld, sluit de arts volledig uit dat de klachten een somatische (fysieke) oorzaak hebben. Daarnaast wordt vastgesteld dat de persoon de klachten daadwerkelijk ervaart en dat er geen sprake is van een nagebootste stoornis of simulatie.

Bij de meeste mensen verdwijnen de klachten van een conversiestoornis na enkele dagen tot enkele maanden. Het gebeurt zelden dat de klachten langer aanhouden. Er zijn geen medicijnen waarmee je van een conversiestoornis kunt genezen. De arts zal je ook geen medicijnen geven voor de lichamelijke klachten, omdat de oorzaak van de klachten psychisch is. Om een conversiestoornis te behandelen is het noodzakelijk om de oorzaak van de psychische aandoening te vinden. Dit wordt gedaan door middel van therapiesessies bij een psycholoog. Deze probeert te achterhalen welke factoren een rol spelen bij het uitschakelen van bepaalde hersenfuncties.

Bij een conversiestoornis kunnen de lichamelijke beperkingen even snel weer voorbij zijn als dat ze ontstonden. Echter, de kans is ook aanwezig dat het ziekteverloop chronischer is, waarbij de klachten langere tijd aanwezig blijven of terugkeren. Verschillende zorgverleners helpen je om te leren omgaan met een conversiestoornis. Een fysiotherapeut kan je helpen bewegen. Een psycholoog helpt je om stressfactoren weg te nemen of beter leren om te gaan met stressvolle situaties.