1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. C
  4. Corpulentie (Overgewicht, Adipositas)

Corpulentie (Overgewicht, Adipositas)

Wat is overgewicht?

Bij overgewicht is er sprake van te veel vetweefsel in het lichaam. Overgewicht ontstaat als je lichaam langere tijd meer voedingsstoffen binnenkrijgt en te weinig energie verbrandt dan nodig is voor de dagelijkse energiebehoefte. De noodzakelijke hoeveelheid energie wordt namelijk uit de voedingstoffen gehaald en verbrand, het overschot slaat je lichaam op als reservevoorraad in de vorm van vet.

Wanneer heb je overgewicht?

Er zijn verschillende manieren om te bepalen of er sprake is van overgewicht. Hieronder bespreken we het lichaamsgewicht, de Body Mass Index en de middelomtrek.

Lichaamsgewicht
Aan de hand van je lichaamsgewicht kan worden bepaald of je overgewicht hebt. Je lichaamsgewicht wordt vergeleken met het normale of ideale gewicht van iemand van hetzelfde geslacht, dezelfde leeftijd en een vergelijkbare lichaamsbouw. Als je gewicht meer dan twintig procent boven de norm ligt, is er sprake van overgewicht.

Body Mass Index (BMI)
Een andere methode om te berekenen of je overgewicht hebt is aan de hand van de Body Mass Index (BMI). Je kunt je BMI berekenen door je gewicht (kg), te delen door het kwadraat van je lengte (m) (BMI = gewicht / lengte² ). Iemand met een lengte van 1,70 meter van 65 kg heeft bijvoorbeeld een BMI van 65 gedeeld door 2,89 (1,70 keer 1,70) = 22,49. Aan de hand van je BMI kun je vervolgens uit de volgende tabel aflezen of je overgewicht hebt:

Classificatie BMI
Normaal gewicht 18,5 – 25
Overgewicht 25 – 30
Obesitas Vanaf 30

Middelomtrek
Vet rond de buik brengt meer gezondheidsrisico’s met zich mee dan vet rond de heupen en billen. Het is daarom goed om ook de middelomtrek te meten. Je doet dit met een meetlint tussen de onderkant van de onderste rib en de bovenkant van het bekken. Adem uit en lees dan de middelomtrek af. Bekijk hieronder bij welke middelomtrek je overgewicht hebt:

Classificatie Middelomtrek mannen Middelomtrek vrouwen
Normaal gewicht Omtrek tussen 79 en 94 cm Omtrek tussen 68 en 80 cm
Overgewicht Omtrek tussen 94 en 102 cm Omtrek tussen 80 en 88 cm
Obesitas Omtrek groter dan 102 cm Omtrek groter dan 88 cm

De oorzaak van overgewicht is niet altijd duidelijk. Vaak is er sprake van een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren. Erfelijkheid kan soms een kleine rol spelen, maar de belangrijkste oorzaak van overgewicht is een ongezonde leefstijl. Overgewicht heeft soms te maken met een onderliggende aandoening zoals schildklierproblemen, een chronische ziekte waardoor je minder kunt bewegen, depressie of een eetstoornis.

Bij vrouwen met overgewicht slaat het lichaam het vet vooral op rond de heupen. Bij mannen wordt het vet vooral opgeslagen ter hoogte van de buik. Overgewicht geeft verder meestal niet direct ernstige lichamelijke klachten. Wel hebben mensen met overgewicht vaak last van onzekerheid en minderwaardigheidsgevoelens. Bij ernstigere vormen van overgewicht of obesitas kunnen er ook lichamelijke klachten ontstaan. De extra kilo’s zorgen voor een zware belasting van je lichaam, waardoor je onder andere last kunt krijgen van kortademigheid.

Een te hoog gewicht is niet goed voor je gezondheid. Mensen met overgewicht of obesitas lopen meer risico op gezondheidsklachten dan mensen met een normaal gewicht. Overgewicht vergroot het risico op aandoeningen en kan een aantal bestaande aandoeningen verergeren, bijvoorbeeld:

• Diabetes type 2
• Hoge bloeddruk
• Aderverkalking (atherosclerose)
• Artrose (slijtage van de gewrichten)
• COPD
• Hart- en vaatziekten
• Galstenen
• Bepaalde soorten kanker

Bij overgewicht zijn verschillende behandelingen mogelijk. Je kunt zelf veel maatregelen treffen om je leefstijl aan te passen. Soms is begeleiding prettig. In overleg met de huisarts of diëtist kan ook gekozen worden voor ondersteuning met medicatie.

Als je een beetje overgewicht hebt, is het vaak mogelijk om zelf af te vallen. Het belangrijkste hierbij is dat je je eet- en beweegpatroon structureel moet aanpassen: je moet gezond gaan leven. Dit betekent regelmatig bewegen, niet roken en gezond en niet te veel eten. Het is belangrijk dat je dit gezonde patroon blijft volhouden. Extreem lijnen om daarna weer in je oude ongezonde gewoontes terug te vallen heeft geen enkele zin.

Belangrijk is om gezond, gevarieerd en de juiste hoeveelheden te eten. Je kunt hiervoor gebruik maken van de Schijf van Vijf. Deze bestaat uit verschillende productvakken waaruit je belangrijke voedingsstoffen haalt:

• Dranken
• Groente en fruit
• Smeer- en bereidingsvetten
• Zuivel, noten peulvruchten, vis, vlees en ei
• Brood, graanproducten en aardappelen

De hoeveelheden hangen onder andere af van je leeftijd en leefwijze. Bekijk elders op deze website jouw persoonlijke aanbevelingen voor een gezond voedingspatroon.

Beweging
Als je overgewicht hebt is het belangrijk om veel te bewegen. De beweegrichtlijn voor volwassenen adviseert minstens 150 minuten per week matig intensief bewegen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan stevig wandelen, fietsen, rennen, tuinieren of dansen. Daarnaast is het advies minstens twee keer per week spierversterkende oefeningen te doen. Als je het moeilijk vindt om het bewegen vol te houden, spreek dan een vaste dag en tijd af met jezelf of doe het samen met een vriend of vriendin. Maak er ook een gewoonte van om in je dagelijks leven iets meer te bewegen. Neem bijvoorbeeld de fiets naar je werk in plaats van de auto en neem de trap in plaats van de lift.

Naar de diëtist
Soms lukt het zelf niet om af te vallen of val je wel af, maar kom je even snel weer aan (het gevreesde jojo-effect). Dan is het verstandig contact op te nemen met een diëtist. Die kan je meer vertellen over allerlei mogelijkheden om af te vallen en kan je ondersteunen in dit proces.

Operatie
Een oplossing die soms als laatste redmiddel wordt ingezet om extreem overgewicht aan te pakken, is een maagverkleinende operatie, zoals een gastric bypass. Deze operaties worden niet in Suriname uitgevoerd.