Emotionele instabiliteit

Emotioneel niet stabiel zijn kan te maken hebben met verschillende aandoeningen zoals overbelasting, stress, burn-out of een psychische aandoening zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis of andere psychische aandoeningen. Emotionele instabiliteit kan ook veroorzaakt worden door een lichamelijke kwaal, zoals een afwijking aan de hersenen of een hormonale disbalans door bijvoorbeeld schildklieraandoeningen.

Stress

Emotionele instabiliteit kan verschillende oorzaken hebben. Een veelvoorkomende oorzaak is stress. Je kunt bijvoorbeeld veel deadlines op je werk hebben of weinig waardering ontvangen. Kritiek van andere mensen kan ook stressvol zijn, net als te weinig tijd voor jezelf. Wanneer je veel stress hebt, kun je overbelast raken. Er is dan een disbalans tussen je draagkracht en de draaglast. Dit kan veel fysieke en mentale gevolgen hebben, zoals (tijdelijke) emotionele instabiliteit.

Psychische instabiliteit kan ook ontstaan wanneer je leven (tijdelijk) uit balans raakt, bijvoorbeeld wanneer je kleine kinderen hebt of mantelzorger bent. Je plaatst dan soms tijdelijk de behoeftes van anderen boven die van jezelf, waardoor je emotioneel uitgeput kan raken en daardoor emotioneel instabiel.

Hormoonverstoring

Ook hormonen zijn van belang bij het kunnen reguleren van emoties. Vooral oestrogeen speelt een belangrijke rol, dit hormoon is in meerdere mate aanwezig bij vrouwen. Bij een hoog niveau van oestrogeen ben je impulsiever. Bij een heel laag niveau van oestrogeen, zoals tijdens premenstrueel syndroom (PMS), kun je je neerslachtig en chagrijnig voelen. Je bent meestal ook prikkelbaarder en (tijdelijk) emotioneel instabieler.

Iedereen voelt zich wel eens emotioneel wat instabieler. Als de klachten ernstig zijn, je je belemmerd voelt in je dagelijks leven en ook andere klachten hebt, kan er meer aan de hand zijn. Zo kan psychische instabiliteit een onderliggend symptoom zijn van de volgende aandoeningen:

• Angststoornis
• Alzheimer
• Borderline
• Hersenaandoening
• Hersentumor
• Overdosis drugs, medicijnen of alcohol
• Persoonlijkheidsverandering

De symptomen van psychische instabiliteit of labiliteit kunnen per persoon verschillen.

Veel voorkomende kenmerken zijn:
• Je maakt impulsieve en plotselinge besluiten
• Je hebt last van woede-uitbarstingen, je reageert snel boos op anderen
• Je snapt niet waarom je gevoelens zo sterk zijn of waarom je juist zo leeg voelt
• Je voelt jezelf onbegrepen door anderen en onzeker over jezelf
• Je hebt veel conflicten met andere mensen in je leven

Iedereen voelt zich wel eens emotioneel instabiel, zeker bij nare gebeurtenissen. Meestal gaat het vanzelf over en is geen behandeling nodig. In sommige gevallen kun je wel voor een behandeling kiezen, bijvoorbeeld:

• Als je veel klachten hebt door de instabiliteit
• Bij belemmering in je dagelijks leven door de klachten
• Als je het gevoel hebt er zelf niet meer uit te komen
• Als er ook veel andere klachten zijn en je een onderliggende aandoening vermoedt

Bij behandeling van emotionele instabiliteit is het voornamelijk belangrijk dat de oorzaak wordt weggenomen. Is de oorzaak stress, dan is het belangrijk om erachter te komen wat er stress in je leven veroorzaakt. Dit kan met de hulp van een psycholoog.

Heb je last van andere klachten, dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan om uit te sluiten dat de emotionele instabiliteit geen symptoom is van een onderliggende aandoening. Blijkt dit wel zo te zijn, dan kan een behandeling voor deze aandoening ook de psychische instabiliteit verminderen.

Bij het ontstaan van emotionele instabiliteit door hersenschade, is dit vaak niet meer omkeerbaar. Wel is het dan belangrijk om jezelf niet te veel uit te putten en te voorkomen dat je overprikkeld raakt. Hierdoor kun je vaak beter omgaan met je emoties.

Wordt de psychische instabiliteit veroorzaakt door een tekort of teveel aan hormonen, dan kan dit worden aangevuld met hormoonsupplementen. Ga hiervoor naar een arts.