Een fobie is een angststoornis waarbij je (irreële) angst hebt voor dingen, dieren, plaatsen of situaties waar geen aanwijsbaar gevaar aanwezig is. Deze angst kan leiden tot zeer onaangename klachten wanneer je blootgesteld wordt aan hetgeen de angst veroorzaakt. Hartkloppingen, pijn op de borst en overmatig transpireren zijn voorbeelden van klachten bij angststoornissen. Samengenomen worden deze klachten ook wel paniekaanvallen of angstaanvallen genoemd. Als je een fobie hebt, weet je dat de angst overdreven of onredelijk is, maar heb je toch de neiging om de fobieprikkel te vermijden. Irreële angst komt erg vaak voor. Je spreekt dan ook pas van een fobie als de angst een belemmering vormt voor het dagelijks functioneren. Er bestaan veel soorten fobieën, deze zijn in te delen in drie soorten:
- Sociale fobie
- Agorafobie
- Specifieke fobie
Sociale fobie
Wanneer je een sociale fobie hebt, ben je bang om je in het openbaar belachelijk te maken of om verschijnselen van angst, zoals zweten, trillen of blozen te vertonen. Je gaat daarom sociale situaties vermijden waarin je mogelijk kritiek kunt krijgen of iets kunt doen waarvoor je je schaamt. Voorbeelden zijn:
- Spreken in het openbaar
- Dineren in gezelschap
- Urineren op een openbaar toilet
- Schrijven als iemand meekijkt
- Praten in een groep
De sociale fobie is nog onder te verdelen in twee subtypen:
- Specifieke sociale fobie
- Gegeneraliseerde sociale fobie
De meeste mensen met een sociale angststoornis hebben last van de gegeneraliseerde vorm, waarbij je bang bent voor meerdere sociale situaties. Bij een specifieke sociale fobie heb je angst voor een specifieke situatie, zoals praten in een groep.
Agorafobie
Deze fobie lijkt op een sociale fobie, omdat er ook angst is voor bepaalde sociale situaties. Het verschil is dat je bij agorafobie bang bent om een paniekaanval te krijgen in het openbaar. Je hebt dan als het ware angst voor angst. De angst duikt op op plaatsen of in situaties waar je niet direct kan vluchten of hulp kan krijgen (als dat nodig zou zijn). Als gevolg daarvan ga je óf niet alleen de deur uit, óf je doorstaat de grootste angsten bij een uitstapje. Meestal treedt agorafobie op in grote ruimtes met veel mensen en wordt daarom ook wel pleinvrees genoemd.
Specifieke fobie
Hiervan is sprake als je angst hebt voor één ding of situatie in het bijzonder. Specifieke fobieën zijn onder te verdelen in vijf subtypes. Er is sprake van angst voor:
- Dieren (spinnen, insecten, slangen)
- Natuurverschijnselen (hoogtes, water, storm)
- Medisch gerelateerde dingen (bloed, injecties)
- Specifieke situaties (liften, kleine ruimtes, beter bekend onder claustrofobie)
- Overig (niet in te delen in een categorie, zoals fobie voor lange woorden)