Gastroparese (Vertraagde maagontlediging)

Voedsel hoort in de maag gekneed te worden voordat het naar de twaalfvingerige darm wordt gestuurd. Bij gastroparese heeft de maagspier een verminderde werking, waardoor dit proces te langzaam of nauwelijks gebeurt. In sommige gevallen is de oorzaak onduidelijk, in andere gevallen is er wel een oorzaak aan te wijzen.

Gastroparese bij diabetes type 1 en 2
De maagspier wordt aangestuurd door zenuwen in de hersenen. Deze zenuwen raken beschadigd door te hoge glucosewaarden in het bloed. Dit is de reden dat gastroparese vaak voorkomt bij diabetespatiënten. Vooral wanneer een diabetespatiënt voor een langere tijd instabiele glucosewaarden heeft, neemt de kans op gastroparese toe.

Gastroparese na een operatie
Een operatie rondom het gebied van het maag- en darmkanaal kan gastroparese veroorzaken.
De maagspier kan ook verstoord raken door de effecten van een narcose of door de stress die een operatie geeft aan de patiënt. Over het algemeen is gastroparese als gevolg van een operatie van korte duur.

Gastroparese door medicijngebruik
Bepaalde medicijnen hebben invloed op de snelheid van de werking van de maagspier. Medicijnen met gastroparese als mogelijke bijwerking zijn:

• Kalmeringsmiddelen
• Medicijnen tegen een hoge bloeddruk
• Medicijnen tegen de ziekte van Parkinson

Niet iedereen die gastroparese heeft ervaart klachten, sommige patiënten merken er zelfs niets van. Wanneer klachten wel optreden kunnen deze als erg vervelend worden ervaren. Symptomen van gastroparese zijn:

• Misselijkheid
• Braken
• Opgezette buik
• Gewichtsverlies
• Gebrek aan eetlust
• Diarree
• Verstopping
• Niet op kunnen houden van ontlasting
• Brandend maagzuur (reflux)
• Een opgeblazen gevoel

Om de diagnose gastroparese te stellen moet er worden vastgesteld hoe lang voedsel in de maag blijft zitten. Wanneer voedsel te lang in de maag zit, is er sprake van gastroparese. Onderzoek wordt bijna altijd op de volgende manier gedaan:

• Gastroscopie (kijkonderzoek van de maag): dit is een kijkonderzoek in de maag waarin er met een camera aan een flexibel stangetje via de mond en slokdarm in de maag wordt gekeken. Hierdoor ziet de arts of er nog eten van de vorige dag in de maag zit.

Er zijn verschillende manieren om gastroparese te behandelen en klachten te verminderen. De mate van behandeling is afhankelijk van de ernst van de klachten en de achterliggende oorzaak. Het aanpassen van het voedingspatroon is in alle gevallen nodig om klachten te verminderen.

Aanpassen van het dieet
Sommige voeding wordt minder goed verdragen door de maag of blijft langer in de maag zitten. De maag kan beter verteren wanneer het voedingspatroon waar nodig wordt aangepast. Een diëtist kan helpen een voedingsplan op te stellen dat klachten vermindert. Algemeen voedingsadvies bij gastroparese is:

• Eet niet te veel in een keer, liever zes kleine maaltijden op een dag dan drie grote
• Eet regelmatig en gezond
• Eet geen of zo weinig mogelijk vet
• Eet geen of zo weinig mogelijk vezels
• Drink geen of zo weinig mogelijk koolzuurhoudende dranken
• Eet niet te veel gasvormende producten zoals paprika, ui, prei, noten, knoflook en rauwkost.

Medicijnen
Er zijn medicijnen die de werking van de maagspier bevorderen. Deze medicijnen worden ook wel prokinetica genoemd. Door het gebruik van de medicijnen worden spieren in de maagwand gestimuleerd. Ook wordt de misselijkheid verminderd.

Goede glucoseregulatie
In het geval van gastroparese bij diabetes helpt het om eerst de glucosewaarden stabiel te krijgen. Een arts of diabetesverpleegkundige kan hierbij helpen door het toedienen van insuline op de juiste momenten.

Sondevoeding
Het komt soms voor dat een aangepast voedingspatroon en medicatie onvoldoende helpen. Sondevoeding kan dan een uitkomst bieden, dit is vloeibaar voedsel dat met een slangetje direct in de darmen terechtkomt. Vanwege de sondevoeding hoeft de maag niets te doen voor het verteringsproces