Glutenintolerantie (Coeliakie)

Wat is coeliakie?

Coeliakie spreek je uit als ‘seuliakie’, met de klemtoon op de laatste lettergreep. Coeliakie is een intolerantie voor gluten. Intolerantie wil zeggen dat je lichaam gluten niet verdraagt. Gluten zijn graaneiwitten en zitten in tarwe, rogge, gerst, spelt, kamut en alles wat met deze granen gemaakt is. Daarom mag je bijvoorbeeld geen brood of pasta eten als je coeliakie hebt. Sauzen en vleeswaar kunnen gluten bevatten en ook in een gepaneerde schnitzel of kroket zitten gluten.

Bij coeliakie worden gluten ‘verkeerd’ gecodeerd door je afweersysteem: ze worden namelijk gezien als schadelijk, terwijl ze dit niet zijn. Door de reactie van je afweersysteem op de gluten beschadigt het slijmvlies van de dunne darm en ontstaat er een ontstekingsreactie. Door de ontsteking van je darmen worden voedingsstoffen slecht opgenomen in het lichaam. Coeliakie is een intolerantie voor gluten. Erfelijke aanleg speelt een rol, maar ook moet je gluten gegeten hebben voordat je coeliakie krijgt.

De precieze oorzaak van coeliakie is niet bekend; wel is bekend dat erfelijkheid een rol speelt. Als het in je familie voorkomt heb je een veel hogere kans (10%) het ook te krijgen. Coeliakie komt voor bij 1 op de 100 mensen. Er zijn twee keer zoveel vrouwen als mannen die deze aandoening hebben.

Er zijn heel veel klachten die je kunt krijgen als je coeliakie hebt. De ernst van de klachten en óf je de klachten krijgt, wisselt van persoon tot persoon. Voorbeelden van klachten zijn:

  • Aanhoudende diarree
  • Verstopping, ondanks het gebruik van laxeermiddelen
  • Vettige en stinkende ontlasting
  • Regelmatig een opgeblazen gevoel/opgezette buik
  • Regelmatig en langer dan 6 weken buikpijn
  • Misselijkheid en regelmatig overgeven
  • Gewichtsverlies zonder dat daar een duidelijke reden voor lijkt te zijn
  • Regelmatig en langdurig (6 weken) last van winderigheid
  • Botontkalking
  • Bloedarmoede
  • Constante en ernstige vermoeidheid
  • Humeurigheid
  • Depressiviteit

Herken je deze klachten? Niet alleen coeliakie veroorzaakt deze symptomen, een glutensensitiviteit en tarwe-allergie kennen veel overlappende symptomen met coeliakie

Als je een lange tijd één of meerdere symptomen hebt, is het goed bij je huisarts langs te gaan. Deze zal de klachten met je doornemen en bloed afnemen om te bepalen of je anti-stoffen (afweerstoffen) hebt die een rol spelen bij coeliakie. Om helemaal zeker te zijn of je coeliakie hebt, zal je daarna naar een MDL-arts moeten gaan. Deze neemt een stukje weefsel van je darm weg (biopsie). Als blijkt dat het slijmvlies van de dunne darm beschadigd is kan de diagnose coeliakie gesteld worden.

Als kinderen slecht groeien en vermageren kan dat een teken zijn van coeliakie. Een simpele bloedtest via de huisarts is een eerste stap op weg naar een diagnose.

Coeliakie is niet te genezen en er zijn geen medicijnen tegen. De enige manier om eerst de klachten te bestrijden en daarna te voorkomen is levenslang een glutenvrij diet.

Er zijn gelukkig veel dingen die je wel mag eten als je coeliakie hebt zoals rijst, maïs, sojaproducten, patat die gefrituurd is in schoon vet, sesamzaad, maanzaad, en yoghurt.

Daarnaast moet je er ook voor zorgen dat je etenswaar niet besmet raakt met gluten door anderen. Enige kruimels brood kunnen al klachten en darmschade veroorzaken. De eerste stap die je moet nemen is iedereen in je omgeving informeren dat je coeliakie hebt en wat het precies betekent. Ook moet je hen vragen hun keukenspullen na gebruik goed schoon te maken. Zorg verder voor bijvoorbeeld een eigen broodplank, boterkuip en jampot en plak er duidelijke stickers op dat deze alleen door jou gebruikt mogen worden.