Hartblok (AV-blok)

Wat is een hartblok?

Een hartblok of atrioventriculair blok (AV-blok) is een hartritmestoornis waarbij er een storing in de prikkelgeleiding van het hart ontstaat. Een bepaald onderdeel van het prikkelgeleidingssysteem, de AV-knoop, werkt niet meer naar behoren. De prikkeling van de hartkamer sluit hierdoor niet goed meer aan bij die van de hartboezem (atrium), waardoor een onregelmatige hartslag ontstaat en slagen worden overgeslagen. Er zijn verschillende gradaties in het niet goed functioneren van de AV-knoop en daarom worden er verschillende groepen onderscheiden.

Eerstegraads AV-blok

Een eerstegraads AV-blok is een AV-blok waar de signalen alleen langzamer worden doorgegeven naar de kamers. Dit is dus de minst ernstige vorm van een hartblok.

Tweedegraads AV-blok

Bij een tweedegraads AV-blok worden de prikkels af en toe niet doorgegeven aan de kamers. Het tweedegraads AV-blok wordt ook weer onderverdeeld in twee groepen waarvan de een ernstiger is dan de ander. Door een tweedegraads AV-blok kan een onregelmatige, langzamere hartslag ontstaan en kunnen slagen worden overgeslagen. Bijvoorbeeld in een 1:2 of 1:3 ritme. Na twee of drie normale slagen ontbreekt in een vast ritme een slag.

Derdegraads AV-blok

Een derdegraads AV-blok wordt ook wel een totaalblok genoemd, omdat bij deze vorm van hartblok de prikkels helemaal niet meer doorgegeven worden. Wanneer de AV-knoop de prikkels helemaal niet meer doorgeeft, gaan de kamers op zichzelf samentrekken met een snelheid van 30-40 slagen per minuut, terwijl de hartslag normaal 70 slagen per minuut is.

De oorzaak van een AV-blok is een AV-knoop die niet goed functioneert. Normaal gesproken maakt de sinusknoop in de boezems (de holtes van het hart waar het bloed het eerste in komt) de prikkels die het hart laten samentrekken. Nadat deze prikkels door de boezems zijn gegaan, komen ze aan bij de AV-knoop die zich tussen de boezems en de kamers bevindt. De AV-knoop zorgt ervoor dat de prikkels even vertraagd worden, zodat de boezems de tijd hebben om goed samen te trekken voordat de kamers samentrekken. Bij een hartblok blijven de prikkels langer in de AV-knoop. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals:

• Beschadiging door een hartaanval
• Ouderdom
• Reumatische hartontsteking
• Aderverkalking
• Aangeboren hartafwijking
• Bepaalde medicijnen
• Beschadiging door een operatie
• Hartfalen
• Ontsteking van de hartspier
• Ontstoken of verzwakte hartspier
• Erfelijkheid

De symptomen van een hartblok zijn ernstiger naarmate de verstoring in de AV-knoop ernstiger is. Bij een eerstegraads AV-blok heb je vaak nog geen symptomen, maar bij een tweede- en derdegraads AV-blok kunnen verschillende symptomen ontstaan door een lage hartfrequentie, zoals:

• Duizeligheid
• Vermoeidheid
• Flauwvallen (Adams Stokes aanval)
• Druk op de borst
• Kortademigheid

Een lichte vorm van hartblok hoeft niet behandeld te worden. Soms kan de aandoening spontaan beter worden als de oorzaak weggenomen wordt, bijvoorbeeld als iemand stopt met bepaalde medicijnen of is hersteld van een hartinfarct. In ernstiger gevallen kan een pacemaker nodig zijn. Deze zorgt ervoor dat je hart in een normaal ritme blijft kloppen. Een pacemaker is vaak alleen nodig bij een ernstig tweedegraads AV-blok of een derdegraads AV-blok.