Wat is heesheid?
Heesheid en stemverlies zijn veel voorkomende stemstoornissen waarbij de stemkwaliteit is verslechterd. Dit wordt ook wel een schorre stem genoemd: de stem klinkt niet meer helder en er is een ruis of kraak te horen. Het is ook mogelijk dat de stem gedeeltelijk of helemaal wegvalt.
Soorten heesheid
Er zijn twee soorten heesheid: hypertone en hypotone heesheid. Bij hypertone heesheid wordt de stem hard ingezet waarbij de stembanden met een klap dichtslaan (glottisslag). Het stemgeluid klinkt dan persend en geknepen en aan het eind van de dag kan dit tot totaal stemverlies leiden. Bij hypotone heesheid is de stemspleet niet volledig gesloten door spierslapte. Hierdoor wordt de stem zwak en is er veel ruis hoorbaar.
Oorzaken
Heesheid is vaak het gevolg van verkeerd stemgebruik. Bij kinderen ligt de oorzaak meestal in veel en hard schreeuwen.
Andere veelvoorkomende oorzaken van heesheid zijn:
- Een lichamelijke oorzaak: afwijkingen van de stembanden door een infectie, een keelontsteking, tumoren of poliepen.
- Een operatie onder narcose: vanwege het buisje dat in de luchtweg geplaatst wordt om verbinding te maken met de machine voor de verdoving.
- Een functiestoornis: stembandverlamming, onjuiste stemtechniek, al of niet met overbelasting.
- Het gebruik van bepaalde medicijnen (bijvoorbeeld sommige allergiemedicatie).
- Psychische factoren, zoals stress of angst.
- Hormonale veranderingen (bijvoorbeeld bij een te hard of te zacht werkende schildklier of bij langdurig gebruik van hormoonmedicijnen).
Symptomen
Heesheid kun je op verschillende manieren herkennen. Symptomen van heesheid zijn:
- een schorre stem
- een ruis of kraak in de stem
- het (gedeeltelijk) wegvallen van de stem
Vaak gaat heesheid ook gepaard met andere symptomen, zoals keelpijn, een onregelmatige of andere ademhaling en anders spreken.
Behandeling
Afhankelijk van de oorzaak van heesheid, kan het op verschillende manieren verholpen worden. Vaak helpt het om de stem een tijdje te sparen door niet te praten. Gorgelen met zout water helpt soms ook. Aangezien roken heesheid kan veroorzaken en verergeren, is het ook belangrijk om (tijdelijk) niet te roken.
Iedere heesheid die langer dan twee weken duurt, moet door een keel-, neus- en oorarts onderzocht worden. Deze kan de oorzaak achterhalen en schrijft eventueel medicatie voor. In enkele gevallen adviseert de arts een operatie, bijvoorbeeld om poliepen op de stembanden te verwijderen. Soms word je doorverwezen naar een logopedist, die helpt met stemoefeningen.