Hepatitis (Hepatitis A, B, C, D, E)

Wat is hepatitis?

In het kort:

  • Hepatitis is een ontsteking van de lever en kan acuut of chronisch zijn.
  • Hepatitis is gevaarlijk omdat de lever vitale functies vervult.
  • Chronische hepatitis kan leiden tot leverbeschadiging of zelfs tot levercirrose.
  • Hepatitis kan ontstaan door onder andere een virusinfectie, overmatig alcoholgebruik een auto-immuunziekte.
  • Er worden vijf soorten virale hepatitis onderscheiden: hepatitis A, B, C, D en E.
  • Niet virale vormen zijn: auto-immuunhepatitis, hepatitis door alcoholgebruik en niet-alcoholische leverontsteking.
  • Virale hepatitis kan besmettelijk zijn, hoe besmettelijk dit is verschilt per virus.
  • Bekende symptomen van hepatitis zijn onder andere vermoeidheid, koorts en spierpijn.

Over hepatitis

Hepatitis is een ontsteking van de lever. Een ontsteking aan de lever is erg gevaarlijk omdat de lever zeer veel functies heeft, zoals cholesterolproductie en het afbreken van schadelijke en giftige stoffen.

Hepatitis kan acuut of chronisch zijn. Van acute hepatitis is sprake als het binnen zes maanden over is, als de hepatitis langer duurt is deze chronisch. Chronische hepatitis kan uiteindelijk leiden tot leverbeschadiging en uiteindelijk zelfs tot levercirrose

Hepatitis kan ontstaan door een virusinfectie (virale hepatitis) of een niet-virale oorzaak. Oorzaken hiervan zijn blootstelling aan bepaalde chemische stoffen, een auto-immuunziekte (auto-immuunhepatitis), overmatig alcoholgebruik (alcoholhepatitis) of leververvetting. De bekendste vormen, hepatitis A en B, worden door virussen veroorzaakt. Een virale hepatitis is besmettelijk. Hoe besmettelijk de hepatitis is verschilt per virus.

Symptomen van hepatitis zijn afhankelijk van de vorm van hepatitis. Algemene symptomen van hepatitis zijn dat de lever vergroot kan raken en dat je geelzucht kunt krijgen: een geel uiterlijk van de huid. Veelvoorkomende symptomen van acute hepatitis zijn:

- Vermoeidheid
- Koorts
- Spierpijn
- Gewrichtspijn
- Misselijkheid
- Buikpijn
- Kleurverandering van urine, ontlasting, ogen en huid

Virale vormen van hepatitis

Hepatitis A

Hepatitis A (infectieuze hepatitis) is een acute vorm. Het virus wordt veelal overgedragen wanneer eten en water dat besmet is met het hepatitis A-virus in je mond terecht komt, of via oraal-anaal seksueel contact. Het komt vooral bij kinderen voor, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. Kinderen worden er vaak minder ziek van dan volwassenen. Twee tot zeven weken na infectie breekt de ziekte uit. Klachten zijn onder andere dat je je moe voelt, geen zin hebt in eten, misselijk bent en soms geelzucht hebt. De vergrote lever veroorzaakt buikpijn. De tijd dat je je ziek voelt varieert tussen enkele weken en drie maanden of langer.

Hepatitis B

Hepatitis B (serumhepatitis) is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Besmetting verloopt via speeksel, bloed of bloedproducten (via injectienaalden) en via onveilig seksueel contact (zonder condoom). Deze vorm kan ook overgedragen worden van de moeder op de ongeboren baby. Bij negentig procent van de mensen geneest hepatitis B vanzelf, maar in tien procent van de gevallen ontstaat een chronische vorm. Als het virus niet meer in je bloed zit, kun je het virus ook niet meer overdragen. De meeste mensen die hepatitis B hebben krijgen geen klachten.

Hepatitis C

In tien tot veertig procent van de gevallen van hepatitis gaat het om hepatitis C. Het is daarmee de meest voorkomende virale leverinfectie. Dit type wordt verspreid door bloed en bloedproducten (die tegenwoordig onderzocht worden op het virus) of door moeder op kind tijdens de geboorte. Het hepatitis C-virus kan jaren in het lichaam aanwezig zijn zonder klachten te veroorzaken. In tachtig procent van de gevallen leidt hepatitis C tot chronische hepatitis. Hepatitis C wordt veel gezien bij spuitende drugsgebruikers.

Hepatitis D

Het hepatitis D-virus kun je alleen krijgen als je ook besmet bent met het hepatitis B-virus. Hepatitis D verergert de klachten van hepatitis B. Besmetting vind plaats via bloed of bloedproducten, onveilig seksueel contact of van moeder op kind tijdens de geboorte. Je kunt het hepatitis D-virus gelijktijdig met het hepatitis B-virus oplopen, of later, als je het hepatitis B-virus al hebt.

Hepatitis E

Hepatitis E lijkt op hepatitis A. Er zijn vier typen hepatitis E. Bij type 1 en 2 gaat besmetting vaak via verontreinigd drinkwater. Bij gezonde mensen gaat de hepatitis E-besmetting vanzelf over. Mensen met een verminderde weerstand kunnen een chronische hepatitis E-infectie ontwikkelen.

Niet-virale vormen van hepatitis

Auto-immuunhepatitis (AIH)

Hepatitis kan ook een niet-virale oorzaak hebben. Auto-immuun hepatitis (AIH) is een chronische vorm van hepatitis, die vooral voorkomt bij vrouwen. Dit is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen de eigen levercellen. Op die manier valt het lichaam de eigen lever aan, raken de levercellen beschadigd en ontstaat hepatitis. De oorzaak hiervan is onbekend. Auto-immuun hepatitis komt vaak voor in combinatie met andere auto-immuunziekten zoals de ziekte van Crohn, coeliakie, diabetes type 1 en reuma.

Hepatitis door alcoholgebruik

Ook door langdurig alcoholgebruik kan leververvetting ontstaan, wat kan leiden tot hepatitis. Hepatitis door alcoholgebruik kan ook acuut ontstaan, in dat geval is de oorzaak een zeer grote hoeveelheid alcohol. Veelal gaat dit gepaard met een langere tijd slecht eten, een infectie, braken of diarree.

Niet-alcoholische leverontsteking (NASH)

Soms ontstaat leververvetting door een andere oorzaak dan alcoholgebruik. Dit heet een niet-alcoholische leververvetting (NAFLD). Ongeveer twintig tot dertig procent van de mensen met NAFLD ontwikkelt NASH: niet-alcoholische leverontsteking oftewel hepatitis. NASH geeft weinig tot geen klachten. De oorzaak is een verstoring in de vet- en of suikerstofwisseling in de lever. Factoren die een verhoogd risico op NAFLD en NASH geven, zijn:

  • Overgewicht en obesitas
  • Insulineresistentie als gevolg van diabetes type 2
  • Metabool syndroom

Virale hepatitis behandelen

Er zijn geen medicijnen om hepatitis A en acute hepatitis B te behandelen. Deze vormen van hepatitis gaan vanzelf over. Chronische hepatitis B kan met veel verschillende medicijnen behandeld worden. De arts bepaalt welke medicijnen het meest geschikt zijn op basis van de leverwaarden in het bloed en de ernst van de hepatitis. Deze medicijnen behandelen de symptomen, maar genezen de hepatitis B niet. Ook chronische hepatitis C kan behandeld worden met medicijnen, die juist in bijna alle gevallen tot genezing leiden. Als je ook levercirrose hebt, is de kans dat je geneest van hepatitis C met deze medicijnen tachtig tot negentig procent. Hepatitis D kun je behandelen met het medicijn peginterferon-alfa, maar de resultaten hiervan zijn slecht. Hepatitis E hoeft meestal niet behandeld te worden, want het gaat bij gezonde mensen vanzelf over. Tegen chronische hepatitis E zijn geen specifieke medicijnen. Wel is bij sommige mensen het medicijn ribavirine effectief, dit is een virusremmer.

Niet-virale hepatitis behandelen

De behandeling van auto-immuun hepatitis bestaat uit het jarenlang innemen van medicijnen, gericht op klachtenvermindering, onderdrukking van de hepatitis en het voorkomen van levercirrose. Negentig procent van de mensen met auto-immuun hepatitis heeft deze medicijnen gedurende hun hele leven nodig, slechts tien tot twintig procent kan op een gegeven moment stoppen met de medicijnen. (Beginnende) hepatitis als gevolg van alcoholgebruik kan behandeld worden door te stoppen met het drinken van alcohol. Niet-alcoholische leverontsteking (NASH) is niet te genezen.

Virale hepatitis voorkomen

Voor bepaalde vormen van virale hepatitis zijn vaccinaties beschikbaar om de ziekte te voorkomen.

Inenting bij hepatitis A

Preventieve inenting voor hepatitis A (twee of drie injecties) biedt langdurige bescherming. Hoelang de bescherming is, is afhankelijk van het soort vaccin en de leeftijd waarop je de injecties krijgt. 

Inenting bij hepatitis B

Een volledige vaccinatie tegen hepatitis B bestaat uit drie injecties, die verspreid over een half jaar gegeven worden. Een maand na de volledige vaccinatie kan het bloed onderzocht worden om te bekijken of het lichaam genoeg antistoffen tegen het virus heeft aangemaakt.

Inenting bij hepatitis C

Er is geen vaccinatie tegen hepatitis C.

Inenting bij hepatitis D

Er is geen vaccin speciaal tegen hepatitis D, maar omdat je het niet kunt krijgen zonder het hepatitis B-virus, beschermt het hepatitis B-vaccin ook tegen hepatitis D.

Inenting bij hepatitis E

Er is geen vaccinatie tegen hepatitis E beschikbaar.