Hyperthyreoïdie (Snel werkende schildklier)

De twee meest voorkomende oorzaken van hyperthyreoïdie zijn:

• De ziekte van Graves. In ongeveer zeventig tot tachtig procent van de gevallen is dit de oorzaak van een te snel werkende schildklier. De ziekte van Graves is een zogenoemde auto-immuunziekte, waarbij het lichaam zelf antistoffen maakt die de schildklier stimuleren om extra schildklierhormonen aan te maken.

• De ziekte van Plummer of Multinodale struma. In ongeveer tien tot vijftien procent van de gevallen is dit de oorzaak. Bij deze ziekte ontstaan er in de schildklier goedaardige knobbels die veel schildklierhormonen maken.

Als gevolg van een te snel werkende schildklier kun je last hebben van de volgende symptomen:

• Hartkloppingen
• Beven
• Zweten
• Een gejaagd of geïrriteerd gevoel
• Vermoeidheid
• Diarree
• Plotseling gewichtsverlies
• Pijnlijke ogen
• Verminderd zicht
• Verandering in je menstruatiepatroon
• Huidklachten. Je huid kan warm en vochtig aanvoelen
• Een opgezette schildklier

De tegenovergestelde schildklierziekte van hyperthyreoïdie is hypothyreoïdie, waarbij de schildklier juist te traag werkt. Bij deze schildklierziekte treden er symptomen op die het gevolg zijn van een te trage stofwisseling.

Omdat symptomen en verschijnselen van een snelle schildklier zoals bij hyperthyreoïdie vaak vaag zijn kunnen ze verward worden voor iets anders. Voor een arts kan het dus lastig zijn om op basis van de symptomen de diagnose hyperthyreoïdie te stellen.

De diagnose van hyperthyreoïdie kan worden gesteld door een combinatie van twee onderzoeken: lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek. Bij lichamelijk onderzoek bekijkt de huisarts je schildklier vanaf de buitenkant van je lichaam. Als je slikt, is de schildklier goed te zien en te voelen. De huisarts controleert onder andere de grootte en beweeglijkheid van de schildklier. Hij kan ook nog naar je schildklier luisteren. Je schildklier kan een ruisend geluid maken en dat kan weer duiden op een versnelde schildklier.

Met bloedonderzoek kan de arts zijn vermoedens bevestigen. In je bloed wordt de concentratie thyreoïdstimulerend hormoon (TSH) gemeten, een hormoon dat de schildklier stimuleert om schildklierhormoon te maken. Een te lage TSH-waarde duidt op hyperthyreoïdie. Doordat er te veel schildklierhormoon in het lichaam is, maakt de hypofyse (een hersenklier) namelijk te weinig TSH aan.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen subklinische hyperthyreoïdie en klinische hyperthyreoïdie. Iemand met subklinische hyperthyreoïdie heeft meestal (nog) geen ziekteverschijnselen, maar zonder behandeling kan deze overgaan in een te traag werkende schildklier en resulterende klinische hyperthyreoïdie. Als de hyperthyreoïdie niet behandeld wordt, kan deze leiden tot hartaandoeningen en verlies van spiermassa.

De behandeling van hyperthyreoïdie hangt af van de ernst van de oorzaak en klachten die de schildklierproblemen geven. Als deze ernstig zijn kan het gebrek aan behandeling bij een te snel werkende schildklier gevaarlijk zijn. Hieronder vind je de mogelijke behandelmethoden.

Medicijnen

De meest voorkomende behandeling bij schildklierproblemen is medicijngebruik. Omdat bij hyperthyreoïdie de schildklier te snel werkt, zorgen medicijnen ervoor dat de aanmaak van schildklierhormonen wordt verlaagd. Het is een langdurige behandeling.

Radioactief jodium bij snelle schildklier

Radioactief jodium is een middel dat gebruikt wordt als medicijnen niet voldoende werken. In een ziekenhuis wordt ervoor gezorgd dat radioactief jodium door de schildklier wordt opgenomen. Je krijgt het jodium in de vorm van vloeistof of capsules. Wanneer de jodium radioactief is zal deze zorgen voor de vernietiging van schildklierweefsel. Minder schildklierweefsel betekent dat de schildklierfunctie vermindert. Na inname is één à twee dagen isolatie nodig, omdat de urine en de ontlasting tijdelijk radioactief zijn. Je wordt dan opgenomen op een aparte afdeling en mag niet in direct contact komen met andere mensen. De jodium is niet gevaarlijk voor het lichaam. Het mag desondanks niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap. De behandeling met radioactief jodium kan er overigens voor zorgen dat de aanmaak van schildklierhormonen juist weer te laag wordt: hypothyreoïdie.

Operatie: schildklier verwijderen

Tijdens een operatie wordt een (groot) deel van de schildklier verwijderd waardoor de schildklierfunctie zal verminderen. Dit wordt gedaan wanneer een behandeling met radioactief jodium niet werkt of als je een heel groot struma (een vergrote schildklier) hebt. Deze behandeling kan ervoor zorgen dat de aanmaak van schildklierhormonen te laag wordt.