1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. I
  4. IJzertekort

IJzertekort

Wat is een ijzertekort?

In het kort:

  • Het lichaam bevat ongeveer vijf gram ijzer, per dag verbruik je ongeveer 1 mg ijzer.
  • Bij een ijzertekort is er te weinig ijzer in het lichaam aanwezig en kan je lichaam minder hemoglobine in de rode bloedcellen aanmaken.
  • Symptomen van een ijzertekort zijn moeheid, spierzwakte, duizeligheid en een bleek gezicht.
  • IJzertekort kan onder andere ontstaan door chronische ziekten, een ijzerarm voedingspatroon en een stoornis in het opnemen van ijzer.
  • Voor een goede behandeling is het belangrijk om de oorzaak van het ijzertekort vast te stellen.
  • Eventueel kunnen ijzersupplementen een tekort verhelpen.

Over ijzertekort

Als je een ijzertekort hebt, heb je te weinig ijzer in je lichaam. IJzer is een belangrijke bouwsteen voor onder andere het hemoglobine-eiwit in de rode bloedcellen. Je lichaam bevat drie tot vijf gram ijzer. Per dag verbruik je ongeveer één mg ijzer, wanneer je ongesteld bent is dit iets hoger. Als je ijzertekort hebt, kun je minder hemoglobine in de rode bloedcellen maken, wat kan leiden tot bloedarmoede (anemie). IJzertekort kan ook chronisch zijn.

Een ijzertekort kan in alle leeftijdscategorieën voorkomen. Vrouwen en opgroeiende kinderen vormen echter wel een belangrijke risicogroep. Vrouwen hebben meer ijzer nodig vanwege de maandelijkse menstruatie. Een tekort aan dit bouwsteen kan tot onder andere moeheid leiden. Bij jonge kinderen kan ijzertekort een negatief effect op de ontwikkeling hebben. Ze groeien dan langzamer en hebben een verminderde weerstand waardoor ze een hogere kans op infecties hebben.

Een veelvoorkomende oorzaak van een ijzertekort is een gebrek aan ijzer in de voeding. IJzer haal je uit voeding, zowel uit vlees als uit plantaardige producten. Het ijzer wordt via de zuursappen in je maag omgevormd tot een vorm van ijzer die je darmen op kunnen nemen. Mogelijk oorzaken voor een verminderde opname van ijzer uit je voedingen zijn:

  • Een voedingspatroon dat te weinig ijzer bevat (bijvoorbeeld door veganisme of alcoholisme).
  • Een stoornis in het opnemen van het ijzer in de darm door beschadiging van het slijmvlies van de darm (bijvoorbeeld als gevolg van operaties aan de dunne darm, ziekte van Crohn of coeliakie).

Verder kun je een tekort aan ijzer ontwikkelen bij:

  • Een toename van ijzerverlies zoals bij bloeding of menstruatie. Bloed bevat veel ijzer. Dus als je veel bloedt, verlies je veel ijzer.
  • Een toename van ijzerbehoefte, zoals bij een zwangerschap. Hierbij kan de ijzerbehoefte van het lichaam stijgen en krijg je bloedarmoede in je zwangerschap.
  • IJzertekort kan ook ontstaan bij chronische ziekten, zoals reuma, ontsteking in bot, maagzweer, kwaadaardige aandoeningen waaronder, maag- of darmkanker en bij een acute infectie zoals van de luchtwegen, urinewegen of maagdarmstelsel.

IJzertekort ontstaat geleidelijk en gaat gepaard met algemene symptomen van bloedarmoede (anemie). Zo kun je last hebben van:

  • Moeheid
  • Spierzwakte
  • Duizeligheid
  • Bleek gelaat

Wanneer je lichaam een groot tekort aan ijzer heeft, kun je ook slikproblemen krijgen en afwijkingen aan de nagels. De nagels worden afgeplat, brokkelig, overlangs gegroefd en hol (lepeltjesnageltjes).

Een behandeling van een ijzertekort bestaat meestal uit het aanvullen van het tekort met ijzersupplementen. Voordat je deze krijgt moet echter eerst de oorzaak van het ijzertekort worden vastgesteld, zodat deze behandeld kan worden. De arts zal zoeken naar tekenen van chronisch bloedverlies, zoals bloed bij de ontlasting of een hevige menstruatie, of naar andere oorzaken waarom je te weinig ijzer hebt.

Daarna kun je ijzerpillen of een drankje krijgen om de ijzervoorraad in je lichaam weer op pijl te krijgen. Deze medicijnen hebben als bijwerking dat ze obstipatie kunnen geven. Daarnaast mag je deze pillen niet innemen met melkproducten, omdat deze de ijzeropname in de darm remmen.