1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. I
  4. Insomnia (Slapeloosheid)

Insomnia (Slapeloosheid)

Wat is slapeloosheid?

Slapeloosheid (insomnie) is een slaapstoornis, waarbij je slecht kan slapen en dus geen normale slaap hebt, gepaard gaande met functioneringsklachten overdag. Je spreekt over normale slaap als je vijf tot tien uur slaapt. Gemiddeld heb je ongeveer vijftien minuten nodig om in slaap te vallen. Twee tot drie keer per nacht wakker worden is normaal, tenzij het lang duurt om weer in slaap te vallen.

Er zijn drie vormen van slapeloosheid. Je kunt moeilijk in slaap vallen, je wordt vaak wakker en/of je wordt te vroeg wakker. Deze drie vormen kunnen ook tegelijkertijd plaatsvinden.

Bij chronische slapeloosheid doen de klachten zich drie of meer nachten per week voor en houden langer dan drie maanden aan.

Slapeloosheid bij kinderen

Bij kinderen kan slapeloosheid worden veroorzaakt door het ontbreken van een avondritme. De overschakeling van actief (buiten spelen) naar rust (slapen) is dan te groot. Dit maakt ze slapeloos. Het helpt om een vast avondritueel voor kinderen toe te passen.

In de meeste gevallen zijn geen duidelijke oorzaken van slapeloosheid. Soms kan licht of niet slapen veroorzaakt zijn door spanningen of gebeurtenissen overdag. Slapeloosheid kan ook aangeleerd zijn. De oorzaak valt dan weg, maar het aangeleerde gedrag blijft waardoor de slapeloosheid niet verdwijnt.

Mogelijke oorzaken van slapeloosheid zijn:

  • Psychische aandoeningen, zoals depressie, angst en stress
  • Lichamelijke aandoeningen, zoals jeuk of pijn
  • Hormonale aandoeningen
  • Slaapapneu
  • Alcoholgebruik
  • Externe oorzaken, zoals een oncomfortabele slaapplek, geluids- of lichthinder
  • De overgang kan ook slapeloosheid veroorzaken

Als je last hebt van slapeloosheid, heb je het gevoel te weinig nachtrust gehad te hebben. De symptomen die op slapeloosheid kunnen duiden, hangen samen met de verschillende vormen van dit slaapprobleem:

  • Slecht inslapen
  • ’s Nachts vaak wakker worden (licht slapen/niet goed doorslapen)
  • Vroeg wakker worden
  • Onvoldoende verkwikkende slaap

Wanneer je last hebt van slaapproblemen, kun je overdag last hebben van de volgende klachten:

  • Vermoeidheid
  • Concentratieproblemen
  • Geheugenproblemen
  • Lusteloosheid
  • Prikkelbaarheid
  • Een suf gevoel hebben

Hieronder worden de mogelijke behandelingen van slapeloosheid besproken.

Huisarts

Als je last van slapeloosheid hebt, kun je een huisarts raadplegen. In de meeste gevallen zal deze de slapeloosheid bespreken (eventuele oorzaak slapeloosheid onderzoeken) voordat er middelen worden voorgeschreven. Vaak mag je de slaapmiddelen maar tijdelijk gebruiken, vanwege de kans op verslaving en tolerantie. Daarom wordt vaak ook slaaptherapie toegepast.

Slaapmiddelen

Er zijn slaapmiddelen die je helpen met inslapen en middelen die helpen bij het doorslapen, waarbij de groep benzodiazepines het meest worden toegepast. Het zijn medicijnen die zorgen voor kalmering, slaperigheid en spierverslapping.

Vaak ontstaat bij gebruik van slaapmiddelen al snel tolerantie. Dan werken ze niet meer. Daarnaast lossen deze middelen de oorzaak van de slapeloosheid niet op en zijn ze verslavend.

Slaaptherapie

Beter is het om de oorzaak van het probleem op te lossen middels een gedragsmatige slaaptherapie of slaapcursus. De huisarts kan je vragen een slaapdagboek bij te houden om achter de oorzaak te komen. Vervolgens zullen je technieken aangeleerd worden om bijvoorbeeld inslapen te vergemakkelijken of je slaapgewoontes te verbeteren.

Melatonine

Melatonine is een natuurlijk slaaphormoon, het zorgt voor je natuurlijke waak- en slaapritme. Als het ‘s avonds donker wordt geven je hersenen een stoot van deze stof af, die er voor zorgt dat je slaperig wordt. Melatonine is bij de drogist verkrijgbaar in tabletvorm, het helpt je in slaap te komen en door te slapen. Het is geen slaapmiddel en heeft dus niet dezelfde bijwerkingen, het is minder verslavend. Toch is het goed om na een tijdje te stoppen met het gebruik ervan. Het kan zijn dat je dan vanzelf weer beter slaapt.

Echter de dosering van de vrij verkrijgbare melatonine is vele malen lager dan die, die door slaapspecialisten wordt voorgeschreven.

Enkele tips tegen slapeloosheid zijn:

  • Zorg voor een goed ritme. Ga iedere dag om dezelfde tijd naar bed en sta om dezelfde tijd op.
  • Bouw een avondritueel in voor je naar bed gaat.
  • Doe overdag geen dutjes. Wanneer je dit wel doet ben je ’s avonds minder moe en kom je moeilijker in slaap.
  • Zorg voor een rustgevende slaapkamer. Zet op je slaapkamer geen dingen die je aan je werk doen denken.
  • Ga pas naar bed als je slaperig bent. Als je binnen een kwartier niet kunt slapen, sta dan even op en ga pas weer naar bed als je slaperig bent.
  • Zorg voor voldoende lichamelijke inspanning overdag, maar niet net voor je gaat slapen.
  • Neem geen alcohol, koffie of zware maaltijden vlak voor het slapen gaan.
  • Werk niet te lang door. Zorg voor ontspanning voordat je gaat slapen.
  • Ontspanningsoefeningen voor je gaat slapen kunnen ook helpen.
  • Neem voor je gaat slapen een warm bad of warme douche.
  • Aromatherapie werkt rustgevend. Vooral lavendel kan rustgevend werken.