Wat is jicht?
Jicht is een reumatische aandoening. Het is een plotselinge ontsteking van een gewricht die gepaard gaat met pijn. Als gevolg van de pijn kun je je gewricht nauwelijks bewegen. Jicht komt vaker bij mannen dan bij vrouwen voor en zelden bij mensen onder de 30. Indien jicht op jonge leeftijd optreedt, zijn de pijnklachten vaak ernstiger dan bij oudere mensen. Jicht kan ‘in de familie zitten’.
Oorzaken
Jicht wordt veroorzaakt door een te grote hoeveelheid urinezuur in het bloed. Urinezuur is een afvalstof die ontstaat uit de afbraak van purines in je lichaam. Purines komen voor in eten dat veel eiwitten bevat. Normaal gesproken voeren de nieren urinezuur af via de urine, maar als er teveel is, hoopt het zich op in het bloed. Het urinezuur kan dan kristallen (hele kleine korreltjes) vormen die in het gewricht gaan zitten en een ontsteking veroorzaken. De urinezuurkristallen zetten zich meestal af in het gewricht van de grote teen. Maar jicht kan ook in voet, enkel, knie, vinger, pols of elleboog voorkomen. De kristallen komen het meest voor in deze gewrichten omdat deze kouder zijn dan andere gewrichten. Deze lagere temperatuur bevordert de vorming van kristallen.
Symptomen
Jicht komt voor in aanvallen (van pijn). Meestal is slechts één gewricht aangedaan. Je herkent een aangedaan gewricht doordat het rood, gezwollen, warm en pijnlijk is. Je kunt het gewricht ook nauwelijks bewegen van de pijn. Als je jicht hebt, kun je ook knobbeltjes krijgen onder de huid. Deze knobbeltjes heten tophi (enkelvoud: tophus) en ontstaan door ophopingen van urinezuurkristallen. Ook kunnen er nierstenen ontstaan door een ophoping van urinezuurkristallen.
Jichtaanval
Een jichtaanval komt over het algemeen plotseling opzetten en duurt één tot drie weken. Wanneer je meer dan drie keer per jaar een jichtaanval hebt, is er sprake van chronische jicht. In dat geval kunnen meerdere gewrichten ontstoken raken en kunnen de aanvallen ook langer duren.
Behandeling
Jicht is een vorm van weefselpijn. Het is belangrijk dat de verschillende soorten pijn, namelijk zenuwpijn, weefselpijn en gemengde pijn, allen op hun eigen manier behandeld worden.
Als je last hebt van een jichtaanval, is er een aantal maatregelen die je zelf kunt nemen om de pijn te verminderen:
- Leg het aangedane gewricht hoog en koel het met een natte doek of een stuk ijs in een doek
- Probeer wat meer te bewegen zodra de pijn minder wordt
- Drink geen alcohol en wees voorzichtig met eiwitrijk eten (vooral eten dat veel purines bevat zoals ansjovis, haring, mosselen, sardines en orgaanvlees)
Pijnbestrijding met medicijnen
Om de pijn te bestrijden en de ontsteking te remmen kan de arts je ontstekingsremmende pijnstillers voorschrijven, de zogeheten NSAID’s. Als je overgevoelig bent voor NSAID’s dan behoort prednisolon, een corticosteroïd, tot de mogelijke behandelingen. Ook deze vermindert de pijn en remt de ontsteking. Wanneer deze bovengenoemde medicijnen na drie tot vijf dagen nog geen resultaat geven, kun je in overleg met de arts overstappen op colchicine. Dit medicijn heeft ook een ontstekingsremmende en pijnverlichtende werking. Als colchicine niet werkt of als je bijwerkingen ondervindt, is een injectie met corticosteroïden misschien een optie. Een dergelijke injectie werkt binnen 24 uur en remt de ontsteking.
Jicht dieet
Hoewel er niet bewezen is dat een purinebeperkt dieet helpt bij het voorkomen van jicht, kan het zijn dat je huisarts wel zo’n dieet adviseert. Samen met een diëtist kan er een dieet voor je opgesteld worden dat maar de helft aan purines bevat vergeleken met een gewoon dieet.