Kanker

Wat is kanker?

Ons lichaam bestaat uit miljarden cellen. Deze cellen verouderen, kunnen beschadigen en worden regelmatig vervangen. Om oude cellen te vervangen worden nieuwe cellen aangemaakt. Deze cellen worden gemaakt door een proces dat celdeling heet. De celdeling is een proces dat heel strak wordt geregeld. Elke celkern bevat informatie die bepaalt of de cel moet gaan delen en wanneer de cel moet stoppen met delen. Deze informatie bevindt zich in je DNA.

Per dag vinden miljoenen celdelingen plaats. Hier vinden regelmatig kleine foutjes in plaats. Deze foutjes worden normaal gesproken door reparatiemechanismen ongedaan gemaakt. Als er meerdere fouten plaatsvinden die niet gerepareerd worden, dan kan de cel ongecontroleerd gaan delen. Hierdoor ontstaat een tumor of een gezwel.

Goedaardig of kwaadaardige tumoren

Er kunnen goedaardige of kwaadaardige gezwellen ontstaan. Goedaardige gezwellen zijn bijvoorbeeld wratten. Deze gezwellen groeien niet door andere weefsels heen en zijn dus relatief ongevaarlijk. De cellen van kwaadaardige tumoren kunnen omliggende weefsels en organen binnendringen. In dit geval is er sprake van kanker. Kwaadaardige tumoren kunnen ook gaan uitzaaien. Dit houdt in dat tumorcellen zich door middel van je lymfeklieren of bloedbaan verplaatsten om ergens anders in je lichaam tot een nieuwe tumor uit te groeien. Zo kan je borstkanker bijvoorbeeld uitzaaien naar je longen.

Er zijn meer dan honderd verschillende soorten kanker, die elk op een verschillende plaats of manier ontstaan. Sommige soorten kanker komen vaker voor dan andere soorten.

De meest voorkomende soorten van kanker voor mannen zijn:

  • Prostaatkanker
  • Longkanker
  • Darmkanker

De meest voorkomende soorten van kanker bij vrouwen zijn:

  • Borstkanker
  • Darmkanker
  • Longkanker

Iedereen heeft een kans om kanker te krijgen. Toch krijgt niet iedereen kanker. Er zijn bepaalde risicofactoren die je kans op kanker kunnen vergroten. Enkele risicofactoren zijn:

  • Leeftijd, hoe ouder je wordt, hoe meer kans je hebt op kanker
  • Erfelijke aanleg
  • Roken
  • Ongezond eten
  • Veel alcohol drinken
  • Onvoldoende lichaamsbeweging
  • Overmatige blootstelling aan zon
  • Werken met of in contact komen met kankerverwekkende stoffen

Er zijn veel verschillende soorten kanker. Deze ziektes hebben allemaal specifieke klachten en symptomen. Toch zijn er klachten waarbij je er verstandig aan doet om naar de huisarts te gaan. De klachten die onderzocht moeten worden, omdat ze mogelijk op kanker zouden kunnen wijzen zijn:

  • Blijvende heesheid of hoest
  • Slikklachten
  • Nieuwe of veranderde moedervlekken
  • Een schilferend plekje op je huid
  • Een verdikking of knobbel in je lichaam
  • Ongewoon vaginaal bloedverlies of abnormale afscheiding
  • Blijvende verandering in stoelgang zonder duidelijke aanleiding
  • Urinewegproblemen of veranderingen bij het plassen
  • Gewichtsverlies zonder aanleiding
  • Alle klachten die langer dan vier weken aanwezig blijven

Als de diagnose kanker wordt gesteld, dan is het belangrijk om te weten wat de prognose is. De prognose bij kanker is van verschillende factoren afhankelijk:

  • De soort kanker
  • De specifieke kenmerken van een tumor
  • De grootte van de tumor
  • Het wel of niet aanwezig zijn van uitzaaiingen
  • Persoonlijke kenmerken van de patiënt

Een borsttumor die nog niet is uitgezaaid zorgt bijvoorbeeld voor een betere prognose dan een slokdarmtumor met uitzaaiingen. Voor specifieke informatie over je eigen prognose is het belangrijk om contact op te nemen met je behandelend arts.

Er zijn verschillende behandelmethoden voor kanker. Soms krijg je één van deze behandelingen, maar vaak wordt een combinatie van behandelingen gebruikt. De precieze behandeling is afhankelijk van de soort kanker, het stadium van de kanker en je persoonlijke situatie. Voor specifieke informatie is het belangrijk om contact op te nemen met je behandelend arts.

Afhankelijk van je situatie wordt een bepaald doel aan je behandeling gegeven. De verschillende doelen van een behandeling zijn:

  • Curatief: om iemand te genezen.
  • Adjuvant: een adjuvante behandeling wordt meestal gegeven na de curatieve behandeling en is bedoeld om de een beter resultaat te bereiken. Chemotherapie en bestraling kunnen bijvoorbeeld ingezet worden na een curatieve operatie, om eventueel achtergebleven kankercellen uit te schakelen.
  • Neo-adjuvant: een neo-adjuvante behandeling wordt over het algemeen gegeven vóór de curatieve behandeling. Het doel van de neo-adjuvante behandeling is om het eindresultaat te verbeteren. Zo kan bijvoorbeeld bestraling vóór de operatie ingezet worden om de tumor kleiner te maken.
  • Palliatief: een palliatieve behandeling is gericht op het afremmen van de ziekte en het bestrijden van de symptomen. Je wordt palliatief behandeld, wanneer je ongeneeslijk ziek bent.

De verschillende soorten behandelingen die mogelijk zijn bij kanker:

Operatie

Je tumor wordt verwijderd. Wanneer mogelijk neemt de arts ook schijnbaar gezond weefsel mee om zeker te weten dat al het tumorweefsel is verwijderd. Vaak verwijdert de arts ook dichtgelegen lymfeklieren. Vervolgens wordt onderzocht of hierin ook tumorcellen aanwezig zijn.

Bestraling

Met behulp van bestraling wordt geprobeerd om je kankercellen te vernietigen. Bestraling heeft invloed op de delende cellen en zal dus de sneldelende kankerweefsels als eerste treffen. Gezonde cellen hebben over het algemeen minder celdelingen dan kankercellen en zullen dus blijven leven.

Chemotherapie

Behandeling met celdodende of celdeling remmende medicijnen. Er zijn verschillende medicijnen die gebruikt kunnen worden voor de chemotherapie. De medicijnen werken allemaal op hun eigen manier. Ze worden toegediend per infuus, als tablet of via een injectie. Als de medicijnen eenmaal de bloedbaan bereikt hebben, dan kunnen ze bij de tumor komen. Omdat de verschillende medicijnen ook verschillende gevolgen hebben voor de kankercellen wordt er vaak gebruik gemaakt van een zogenaamde cocktail. Deze cocktail bevat verschillende soorten medicijnen die allemaal gelijktijdig worden toegediend.

Hyperthermie

Een zogenaamde warmtebehandeling. Het gebied rond je tumor wordt verwarmd en voor enige tijd warm gehouden. Dit wordt meerdere malen herhaald. Kankercellen kunnen minder goed tegen warmte dan gezonde cellen en zullen dus afsterven of vatbaarder worden voor andere behandelingen.

Hormoonbehandeling

Hormonen zijn stoffen die je lichaam maakt en uitscheidt in je bloed. Hormonen kunnen processen in je lichaam beïnvloeden door signalen af te geven aan je cellen. De groei van borstkanker en prostaatkanker kan afhankelijk zijn van geslachtshormonen. Als je hormoonbehandeling ondergaat zullen je geslachtshormonen worden onderdrukt, waardoor de groei van de tumoren geremd wordt.