Kater

Wat is een kater?

In het kort:

  • Een kater ontstaat na het drinken van een ruime hoeveelheid alcohol.
  • De klachten ontstaan nadat het lichaam de alcohol heeft afgebroken.
  • De oorzaken van een kater zijn een verstoorde waterhuishouding, giftige stoffen van alcohol en giftige stoffen die vrijkomen bij het afbraakproces van alcohol. Persoonlijke omstandigheden kunnen bijdragen aan de ernst van de kater.
  • Een kater voorkomen kan alleen als je geen alcohol drinkt. Er zijn wel acties om de kater te verminderen, zoals genoeg water drinken.
  • Er zijn meerdere symptomen die passen bij een kater, zoals een slap en futloos gevoel. Ook misselijkheid, trillen, hoofdpijn en gebrek aan concentratie zijn symptomen van een kater.
  • Alcohol op langere termijn is schadelijk voor organen, bij alcoholisme is hulp zoeken verstandig.

Over een kater

We spreken van een kater als er een ziek gevoel is ontstaan na het drinken van een (ruime) hoeveelheid alcohol.

Afbraakproces van alcohol in het lichaam

Na het drinken van alcohol heeft het lichaam enige tijd nodig om de alcohol af te breken (ongeveer anderhalf uur per standaard glas). Alcohol wordt in het lichaam in twee stappen afgebroken met behulp van verschillende enzymen (hulpstoffen). De afbraak van alcohol vindt plaats in de maag en lever.

Eerst wordt alcohol (ethanol) omgezet in acetaldehyde met behulp van het enzym alcoholdehydrogenase (ADH). Daarna wordt acetaldehyde omgezet in azijnzuur. Voor deze stap is ook een enzym nodig: aldehydedehydrogenase (ALDH).

Bij een overmatige hoeveelheid alcohol maakt het lichaam gebruik van een tweede systeem voor de afbraak van alcohol. Dit systeem bevindt zich in de lever. Bij alcoholisten, wordt dit systeem extra geactiveerd. Ook past het zenuwstelsel zich aan door gewenning aan veel alcohol. Hierdoor kunnen alcoholisten drank vaak beter verdragen.

Een kater treedt acht tot twaalf uur na het drinken van alcohol op. Dit komt omdat een kater onder

De volgende factoren spelen een rol bij het ontwikkelen van een kater:

  • Verstoorde waterhuishouding. Alcohol zorgt ervoor dat er veel water uitgeplast wordt. Daardoor ontstaat uitdroging.
  • Acetaldehyde (ALDH). Als je veel alcohol hebt gedronken, kan de tweede stap in de alcoholafbraak vertraging oplopen door verzadiging van ALDH. Het gevolg is dat het tussenproduct acetaldehyde zich ophoopt in je lichaam.
  • Irritatie van de maag. Met name het slijmvlies van de maag kan geïrriteerd raken door de alcohol.
  • Toegevoegde stoffen aan drankjes.
  • Er zijn verschillende soorten alcohol. Ethylalcohol is de meest bekende. Terwijl foezelalcoholen het effect van een kater juist versterken.
  • Persoonlijke omstandigheden. Niet iedereen kan drank even goed verdragen. Vermoeidheid, stress, maar ook gewenning van drank kunnen invloed hebben op de mate van de kater.

Symptomen van een kater zijn bij iedereen verschillend en zijn niet altijd allemaal aanwezig. Ook kan de ernst van de kater per keer verschillen, ondanks dat de hoeveelheid drank niet anders is. Symptomen van een kater zijn:

  • Slap, moe en futloos gevoel
  • Een droge mond en (na)dorst gevoel door uitdroging
  • Hoofdpijn
  • Gebrek aan concentratie
  • Overgevoeligheid voor prikkels en trillerig gevoel door de acetaldehyde
  • Misselijkheid, buikpijn en braken door irritatie van de maag

Een eenmalige kater is vervelend. Maar op lange termijn zijn de gevolgen van overmatig alcoholgebruik ernstiger. Bij langdurig alcoholgebruik kan er een alcoholverslaving optreden. Bij een alcoholist, zijn er zowel lichamelijk als geestelijk gevolgen van alcohol. De gevolgen van alcohol kunnen zijn:

  • Alcoholische hepatitis
  • Levercirrose
  • Vitaminetekort waarbij het zenuwstelsel wordt aangetast
  • Korsakov-syndroom
  • Alcoholische neuropathie
  • Hart- en vaatziekten
  • Ontstekingen van de maag en alvleesklier
  • Groeiachterstand en ontwikkelingsstoornissen bij een baby tijdens de zwangerschap

Het is niet precies te zeggen bij hoeveel drankjes per week je een alcoholist bent. Je bent een alcoholist als er een mate van afhankelijkheid van alcohol is ontstaan. Bij een afhankelijkheid is het verstandig hulp te zoeken om de gevolgen van alcohol een halt toe te roepen.

Elk lichaam herkent alcohol als giftige stof en zal deze proberen kwijt te raken. Er zijn wel tips die een kater beperken:

  • Zorg ervoor dat de maag niet leeg is. Eet en drink voldoende.
  • Wissel alcoholdrankjes af met alcoholvrije drankjes om uitdroging te voorkomen.
  • Vermijd groepsdruk. Drink in een rustig tempo en bij dorst gaat de voorkeur uit naar water of andere alcoholvrije drankjes.
  • Drink niet allerlei alcoholsoorten door elkaar.
  • Neem de dag na het drinken een goed ontbijt.
  • Vermijd de felle zon om verdere uitdroging te voorkomen.
  • Tegen de hoofdpijn kan een pijnstiller helpen, maar houd er rekening mee dat de maag door de alcohol al belast is. Andere middelen dan een paracetamol worden daarom niet aangeraden.
  • Houd er (bijvoorbeeld in het verkeer) rekening mee dat het lichaam per drankje anderhalf uur de tijd nodig heeft om de alcohol uit het lichaam te krijgen.

Er is geen betere behandeling van een kater dan het voorkomen van een kater. De enige manier om een kater te voorkomen is met mate drinken of niet drinken. Niemand is immuun voor alcohol. Er zijn mensen die zeggen dat zij nooit een kater hebben, maar in elk lichaam ontstaat een afbraakproces om alcohol in het lichaam op te ruimen.

Wat helpt tegen een kater?

Het drinken van alcohol brengt positieve en negatieve effecten met zich mee. De positieve effecten bij (matig) drinken zijn bijvoorbeeld het wat vrolijker, losser en ontspannen worden. Alcohol benadrukt ook de gezellige sfeer. Daarentegen zijn er ook negatieve effecten van (overmatig) drankgebruik: het veroorzaakt op korte termijn koppijn (kater), misselijkheid en slecht slapen. Als je in korte tijd te veel alcohol drinkt, kun je de volgende ochtend met koppijn in bed wakker worden.

Een kater wordt veroorzaakt door een aantal factoren. Door alcohol gaan je nieren sneller werken, waardoor je vaker naar de wc moet. Alcohol heeft zogezegd een vochtafdrijvende werking. Dit resulteert in uitdroging. Gebrek aan slaap kan ook zorgen voor een flinke kater. Daarnaast is het belangrijk dat je veel frisse lucht krijgt. Afwezigheid van frisse lucht bevordert ook een kater.

Heb je toch een kater, dan kun je een paar dingen doen. Blijf zo lang mogelijk in bed liggen en neem daarna een stevig ontbijt. Het bekende kopje koffie kun je beter laten staan als je een kater hebt. Het onttrekt namelijk vocht aan je lichaam, waardoor je eigenlijk weer net zo ver van huis bent. Zorg dus altijd dat je voldoende vocht binnenkrijgt!

Naast deze tips zijn er tegenwoordig ook producten op de markt die een kater doen verdwijnen of voorkomen. Bij de drogist kun je de zogeheten After Funrelief-producten kopen. Ook een paracetamol of andere pijnstiller kan helpen 'de man met de hamer' te doen verdwijnen.