Koortsuitslag (Herpes labialis)

Herpes simplex

Koortsuitslag wordt veroorzaakt door een infectie met het herpes simplex virus (HSV). Herpes simplex is een van de vele virussen die de meeste mensen in hun lichaam dragen zonder er last van te hebben. Er zijn twee verschillende typen herpes simplex. Type 1 (HSV-1) veroorzaakt blaasjes boven je middel en kan in zeldzame gevallen hersenontsteking veroorzaken. Dit herpes virus veroorzaakt de koortsuitslag rond je lippen.

Herpes Simplex type 2 (HSV-2) veroorzaakt infecties onder je middel, onder andere aan de geslachtsorganen. De geslachtsziekte herpes genitalis wordt meestal door HSV-2 veroorzaakt. Koortsuitslag bij volwassenen ontstaat vooral in perioden van verminderde weerstand en stress. 

Andere soorten herpes infecties

Andere soorten herpes infecties zijn de ziekte van pfeiffer (Epstein-Barrvirus), gordelroos en waterpokken (beide Herpes zoster).

Eerste infectie met herpes

De eerste infectie met herpes simplex vindt vaak plaats rond je 4e levensjaar. Vaak voelt een kind zich hierna koortsig, het heeft opgezwollen lymfeklieren en soms pijnlijke blaasjes bij de mond. Het kind wil hierdoor waarschijnlijk niet eten. Verder is er een toename in speekselproductie. De koorts duurt hooguit een paar dagen. Na tien tot veertien dagen zijn de koortsblaasjes verdwenen.

Virus

Na deze eerste doorgemaakte infectie met het herpesvirus, blijft het virus inactief in het lichaam aanwezig. Je raakt het nooit meer kwijt en het zal van tijd tot tijd weer de kop opsteken. De koortsblaasjes kunnen ontstaan op het moment dat je lichaam een verlaagde weerstand heeft. Momenten van verminderde weerstand zijn menstruatie, stress en vermoeidheid. Ook als je lichaam bezig is om andere virusinfecties te bestrijden (zoals een verkoudheid of griep), kan het virus geactiveerd worden en een koortslip veroorzaken.

Koortsblaasjes

Als het virus na deze eerste infectie weer actief wordt, veroorzaakt het koortsblaasjes bij de lippen. De koorts en opgezwollen lymfeklieren - symptomen bij de eerste infectie met het virus -komen niet terug.

Vlak voordat je een koortsuitslag krijgt, kun je last hebben van een kriebelend, kloppend en branderig gevoel. Vaak is het verloop hierna vrij mild. Er vormt zich een klein, doorzichtig, vochthoudend blaasje. Je kunt ook last hebben van meerdere blaasjes.

Vooral blaasjes in de mondhoeken springen door wrijving en door openen van de mond gemakkelijk open. Als de blaasjes zijn opengebroken, komt er een korstje op. De huid is daar pijnlijk en gevoelig. In sommige gevallen zijn de aanvallen heviger of komen ze vaak terug. Dit kan vooral cosmetisch erg vervelend zijn.

Meestal is koortsuitslag onschuldig en wordt deze niet door een dokter behandeld, tenzij er een ernstige ontsteking ontstaat. Raken de blaasjes ontstoken of duurt de infectie langer dan twee weken, raadpleeg dan de huisarts. Deze zal dan in veel gevallen een anti-virusmiddel voorschrijven. Vaak bevat dit middel de stof acyclovir. Deze stof helpt niet altijd, maar geeft de meeste kans op resultaat in het begin van de infectie, als er nog geen huidafwijkingen zijn.

Als een koortslip zeer regelmatig terugkeert, kan een arts de stof acyclovir ook toedienen in een langduriger therapie. Dit is te verkrijgen in de vorm van zalf, crème of tabletten. Deze behandeling zorgt dat de infecties minder vaak en minder hevig terugkeren.

Daarnaast geeft een goede weerstand een koortslip minder kans. Goede voeding, regelmatige ontspanning en voldoende lichaamsbeweging helpen je weerstand te verbeteren.

Wanneer je baby koortsuitslag heeft, is het verstandig een arts te raadplegen.

Crèmes en lotions

Koortsuitslag kun je gemakkelijk zelf behandelen met verschillende crèmes en lotions die hiervoor op de markt zijn. Deze kun je gebruiken als je al een koortslip hebt, of als je een koortslip voelt aankomen. Je kunt dit voelen door een kriebelend gevoel. Je kunt ook de huid met alcohol ontsmetten en dan gewoon vaseline of verzachtende crème gebruiken. Hierdoor blijft de huid vettig, wat soms al voldoende is om de uitslag te doen verdwijnen.

Breng crème of lotion met een wattenstaafje op de koortsblaren aan en was daarna zorgvuldig je handen. Probeer niet aan de plekjes peuteren, want zo kunnen ze verder geïnfecteerd raken. Ook lippenstift kan de blaasjes infecteren. Daarnaast is het vocht uit de blaasjes erg besmettelijk. Als je krabt en het vocht komt ergens anders op de huid terecht, kan de koortsuitslag zich daar uitbreiden. Hierdoor kun je anderen ook gemakkelijk besmetten. Probeer dit te voorkomen door een eigen washandje en handdoek te gebruiken. Laat hiernaast een ander niet je eet- of drinkgerei gebruiken.

Baby's kunnen ernstig ziek worden van het herpes simplex virus. Bij baby’s kunnen naast de huid, ook de ogen, hersenen en andere inwendige organen geïnfecteerd raken. Als dit niet wordt behandeld kan het lijden tot blijvende restverschijnselen of zelfs de dood. Baby’s kunnen besmet raken wanneer de moeder bekend is met genitale herpes, en door mensen met een koortslip/ koortsuitslag. Vermijd dus direct contact met een baby als je last hebt van een koortslip.

Voorkom besmetting

Het is niet verstandig om op kraambezoek te gaan als je een koortslip hebt. Zoals eerder beschreven kunnen baby's extra veel last hebben bij een eerste besmetting met het herpesvirus. Wanneer je het herpes simplex virus meedraagt, maar geen koortsuitslag hebt, ben je niet besmettelijk.

Wanneer je kind last heeft van een herpes infectie, kun je het paracetamol geven. Je kunt je kind uitleggen dat hij of zij even geen anderen mag kussen zo lang je kind koortsuitslag heeft. Zorg ook dat je kind niet aan de plekjes komt en laat hem of haar vaak en grondig de handen wassen.

De meeste koortsuitslag verdwijnt vanzelf binnen twee weken. Toch vragen mensen hun huisarts om een crème met een anti-virusmiddel met de stof acyclovir. Deze zalf helpt niet altijd, maar geeft de meeste kans op resultaat in het begin van de infectie, als er nog geen huidafwijkingen zijn. Als er wel huidafwijkingen zijn, kunnen de plekken soms worden behandeld met zinkolie. In ieder geval gaat een koortslip ook zonder zalf vanzelf over. Als een koortslip zeer regelmatig terugkeert, kan een arts de stof acyclovir ook toedienen in een langduriger therapie. Dit is te verkrijgen in de vorm van zalf, crème of tabletten. Deze behandeling zorgt dat de infecties minder vaak en minder hevig terugkeren.