Lage bloeddruk

Wat is een lage bloeddruk?

In het kort:

  • Een lage bloeddruk (hypotensie) is een verminderde kracht waarmee het bloed tegen de bloedvatwanden drukt.
  • De bloeddruk schommelt door de dag heen van nature.
  • Inspanning, temperatuurverschillen en verschillende aandoeningen zoals hart- en vaatziekten kunnen van invloed zijn op de bloeddruk.
  • De oorzaak van een lage bloeddruk verschilt. Oorzaken zijn: een verminderde kracht van het hart, een verlaagde weerstand van het bloedvatstelsel of een laag volume (bloed) in het bloedvatstelsel.
  • Een lage bloeddruk hoeft niet erg te zijn. Pas bij klachten spreek je van een te lage bloeddruk.
  • Symptomen bij een te lage bloeddruk zijn duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd en flauwvallen.
  • Een lage bloeddruk komt veel minder vaak voor dan een hoge bloeddruk.

Over lage bloeddruk

Om te begrijpen wat een lage bloeddruk is, lichten we eerst toe hoe een bloeddruk ontstaat.

Normale bloeddruk

Het hart pompt onafgebroken bloed door de bloedvaten. Het lichaam brengt op die manier zuurstof rond en vervoert bouw- en afvalstoffen door het lichaam.

De bloeddruk wordt bepaald door de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt. Deze druk ontstaat door:

  • De kracht waarmee het hart het bloed rondpompt
  • De weerstand in het bloedvatstelsel
  • De hoeveelheid bloed in het bloedvatstelsel

Bovendruk en onderdruk

De twee getallen van een bloeddruk bestaan uit een bovendruk en een onderdruk. Op het moment dat het hart samenknijpt, duwt het hart het bloed naar het bloedvatstelsel. Op dat moment is de druk in de grote lichaamsslagader het hoogst. De druk die op dat moment gemeten wordt in de grote lichaamsslagader heet de bovendruk.

Het moment dat het hart zich weer ontspant vult het zich met bloed en verspreidt het uitgepompte bloed zich via de grote lichaamsslagaders naar de kleinere aftakkingen. Hierdoor wordt de druk in de grote lichaamsslagader lager. De druk die op dat moment gemeten wordt in de lichaamsslagader heet de onderdruk.

Bloeddrukwaarden

Bij een gezonde volwassene heeft de bovendruk een waarde tussen de 100 en 140 mm Hg (millimeter kwikdruk). De onderdruk bij een gezonde volwassene heeft een waarde tussen de 60 en 80 mm Hg. De boven- en onderdruk vormen samen je bloeddruk, die gemiddeld rond een waarde van 120/80 (honderdtwintig over tachtig) schommelt.

’s Ochtends en ’s avonds is de bloeddruk vaak lager dan ’s middags. Verder zijn er meerdere factoren die de bloeddruk beïnvloeden. Verschillende hart- en vaatziekten hebben invloed op de kracht waarmee het hart uitpompt of de weerstand van de vaten. Ook bij een bloeding daalt de bloeddruk omdat de hoeveelheid bloed in het vaatstelsel afneemt.

Wat betekent een lage bloeddruk?

Een lage bloeddruk (hypotensie), komt veel minder vaak voor dan een hoge bloeddruk (hypertensie). Bij een lage bloeddruk ligt de druk onder 90/60. Deze druk is zo laag dat er symptomen ontstaan. Die symptomen zijn vaak een gevolg van zuurstoftekort van de hersenen. Er is pas sprake van een te lage bloeddruk als er klachten ontstaan.

Een lage bloeddruk ontstaat meestal door problemen met één van de drie factoren die nodig zijn om een bloeddruk tot stand te brengen:

  • Kracht van het hart (contractiekracht). Een veel voorkomende oorzaak van krachtproblemen van het hart is bijvoorbeeld een hartinfarct of hartritmestoornis.
  • Weerstand in het bloedvatstelsel. Warmte of kou heeft invloed op het vaatstelsel. Bij kou zijn de vaten vernauwd, bij warmte openen ze zich. Ook verschillende aandoeningen hebben een effect op de vaatweerstand zoals een allergische reactie, orthostatische hypertensie (lage bloeddruk door verandering van lichaamshouding) of andere factoren zoals alcohol, medicatie en emoties zoals stress.
  • Verminderd volume. Bij een bloeding of uitdroging neemt het volume in het vaatstelsel af, waardoor er minder spanning (druk) op de vaten zit. Uitdroging ontstaat niet alleen door te weinig drinken, maar bijvoorbeeld ook door overgeven, diarree, of maag- en darmklachten.

Als er geen oorzaak gevonden wordt voor de lage bloeddruk, heet dit ‘idiopathische lage bloeddruk’.

Er zijn niet altijd symptomen bij een lage bloeddruk aanwezig. Sommige mensen hebben van nature een lage bloeddruk. De bloeddruk van vrouwen is gemiddeld lager dan die van mannen. Ook sporters hebben vaak een lagere bloeddruk.

Soms kunnen er wel klachten ontstaan als de bloeddruk (te) laag is, zoals:

  • Duizeligheid
  • Licht gevoel in het hoofd
  • Flauwvallen
  • Bleek zien
  • Verwijde pupillen

In de meeste gevallen is er bij een lage bloeddruk geen behandeling nodig. Indien behandeling toch gewenst is, richt deze zich op het wegnemen van de oorzaak van de lage bloeddruk.

Een lage bloeddruk wordt formeel niet als een ziekte beschouwd, in tegenstelling tot een hoge bloeddruk. Als de klachten aanhouden of steeds terugkomen, is het verstandig bij de huisarts de bloeddruk te laten meten of deze regelmatig zelf te meten.

De arts meet vaak de bloeddruk terwijl je staat en terwijl je zit. Aan de hand van de bloeddrukwaarden zal hij bepalen of er een behandeling of verder onderzoek nodig is.

Lage bloeddruk bij oorzaak hart- en vaatziekten

Er zijn veel verschillende oorzaken waardoor een hart minder sterk samentrekt of het hartritme verstoord is. Ook de weerstand van de vaten hangt samen met veel verschillende factoren.

Bij een hartinfarct zal de diagnose in het ziekenhuis gesteld worden door de cardioloog. Door beeldvormend onderzoek (zoals een hartfilmpje en een echo) en bloedonderzoek achterhaalt hij de oorzaak van het infarct. Ook hier is de behandeling gericht op het wegnemen van de oorzaak.

Voor geleidelijk ontstane klachten zal behandeling van knijpkracht van het hart en vaatweerstand in eerste instantie door de huisarts beoordeeld worden. In sommige gevallen zal hij doorverwijzen naar een cardioloog of vaatspecialist.

Om een lage bloeddruk te voorkomen kun je het best de onderliggende oorzaak wegnemen. Lees hier wat te doen bij een lage bloeddruk:

Voorkom uitdrogingsverschijnselen

Uitdrogingsverschijnselen ontstaan door te weinig drinken tijdens inspanning of overmatig zweten. Bij maag- en darmklachten, zoals overgeven en diarree kan ook een vochttekort ontstaan. Vaak is de behoefte aan drinken tijdens het overgeven minimaal, maar probeer elke vijf minuten een slokje water te drinken bij overgeven en diarree. Blijft er niets meer binnen? Overleg dan in ieder geval na 24 uur met de huisarts.

Een acute bloeding moet zo snel mogelijk behandeld worden in het ziekenhuis. Ga onmiddellijk naar de Spoedeisende Hulp bij (verdenking van) een acute (interne) bloeding.

Knijpkracht en vaatweerstand

Vaak kun je hier weinig zelf aan bijdragen. Een gezonde leefstijl helpt om hart- en vaatziekten te voorkomen. Als er al sprake is van een lage bloeddruk kun je de volgende dingen zelf doen:

  • Sta rustig op
  • Verblijf niet te lang in een hete omgeving, zoals een sauna
  • Eet geen zware maaltijden en rust na het eten even uit
  • Span je spieren aan of loop heen en weer om de bloeddruk te verhogen
  • Ga zitten met het hoofd voorover gebogen zodat het bloed makkelijker naar de hersenen kan stromen