1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. L
  4. Litteken

Litteken

Wat is een litteken?

Een litteken is een blijvend zichtbare afwijking van de huid, die overblijft na genezing van een wond. De hals en het gebied rond het sleutelbeen is erg gevoelig voor het krijgen van lelijke littekens, ofschoon dit erg huidskleur gebonden is. Wanneer alleen de opperhuid wordt beschadigd, bijvoorbeeld bij oppervlakkige schaafwonden, zullen geen littekens optreden. Wanneer ook de lederhuid bij het letsel betrokken is, zal de huid zich herstellen met achterlating van een litteken. Bij de meeste mensen geneest een wondje zonder problemen. Het litteken wat dan achterblijft is pigmentloos.

Drie vormen van littekens

Een litteken kan zich ook abnormaal ontwikkelen. We kennen drie vormen van abnormale littekens:

Atrofische littekens

Bij deze littekens is er sprake van een heel dun laagje littekenweefsel. Het litteken ligt wat dieper in de huid. Dit soort littekens worden wel gezien als restanten van huidbeschadigingen na infecties (zoals waterpokken) en na röntgenbestralingstherapie. Littekens als gevolg van puistjes kunnen atrofisch van aard zijn, maar zijn dat niet altijd.

Hypertrofische littekens

Hypertrofische littekens kunnen na elke soort van huidbeschadiging ontstaan. Vaak ontwikkelen deze littekens zich na brandwonden en bij jonge mensen. Het litteken is dik, rood en het kan jeuken of pijnlijk zijn. Deze ontstaan bij overproductie van fibrineweefsel door bindweefselcellen in de huid, waardoor sterk verdikte littekens ontstaan. Het zijn dikke, roze strengen en plaques op de huid die circa 3 weken na de verwonding ontstaan en in een periode van een aantal maanden tot een jaar voortdurend dikker worden. Vooral de huid boven het borstbeen, de schouders, de nek en de oren< is geneigd tot de vorming van deze hypertrofische littekens. Een aanleg tot het vormen van deze littekens is vaak familiair- of rasgebonden.

Keloïd littekens

Keloïd littekens zijn een bijzonder soort hypertrofische littekens. Terwijl gewone hypertrofische littekens zich beperken tot de plaats van de verwonding, groeien keloiden ook over de grenzen van de verwonding heen. Ze kunnen zo vrij grote huidgebieden bedekken. Ook dit litteken is dik en rood of donkergekleurd. Keloid littekens kunnen ontstaan na een beschadiging van de huid, maar in tegenstelling tot gewone hypertrofische littekens kunnen ze ook spontaan ontstaan.

Littekens worden gevormd na diepe beschadiging van de huid, door een ongeval of operatie. Na een operatie wordt het litteken de handtekening van de chirurg genoemd. Hecht hij de wondranden zeer nauwkeurig tegen elkaar zonder dat er een spanning op staat, dan zal een nauwelijks zichtbaar litteken ontstaan, tenzij de wond na de operatie te weinig rust krijgt door beweging van de huid.

Bij de behandeling van een litteken kan er gekozen worden voor een operatieve- of niet-operatieve methode. Het soort litteken bepaalt welke therapie/ behandeling geschikt is. Niet alle behandelingen kunnen namelijk voor elk litteken gebruikt worden.

Niet-operatieve methoden bij littekens

De verschillende niet-operatieve methoden bij littekens zijn hieronder weergegeven.

Camouflagetherapie

Bij deze behandeling kan het enige tijd duren voordat het resultaat te zien is. In de tussentijd is het mogelijk gebruik te maken van speciale camouflage make-up. Een huidtherapeut kan adviseren welke soort make-up je hier het beste voor kunt gebruiken. Door deze speciale make-up kunnen storende littekens tijdelijk nagenoeg onzichtbaar gemaakt worden. Deze therapie is geschikt voor alle vormen van littekens.

Siliconentherapie

Bij deze therapie worden siliconen gebruikt om het littekenweefsel te verzachten, af te vlakken en gladder te maken. Door siliconentherapie kunnen klachten als pijn, jeuk of pigmentatie afnemen. De siliconen kunnen in verschillende vormen aangebracht worden op de littekens. Zo zijn er pleisters met siliconen (wondverbanden), siliconenspray of een siliconengel (vooral geschikt voor kleine hypertrofische littekens en littekens in het gezicht). Het voordeel van een gel of spray is dat het eenvoudig in gebruik is. Je kunt het zelf aanbrengen en het is pijnloos. De behandeling duurt minimaal 2 maanden. De gel of spray dient 2 keer per dag dun aangebracht te worden op de littekens. Deze therapie is alleen geschikt voor hypertrofische littekens en Keloïd-littekens.

Injecties met corticosteroïden

Bij deze injecties worden er corticosteroïden in het litteken gespoten die de productie van collageen stoppen en de groei van littekenweefsel vertragen. Deze behandeling is vaak pijnlijk, omdat de vloeistof direct in het littekenweefsel gespoten wordt. De pijn wordt meestal verzacht doordat er ook een verdovingsvloeistof ingespoten wordt. Vaak zijn er meerdere injecties nodig om resultaat te kunnen zien. Deze therapie is alleen geschikt voor hypertrofische littekens en Keloïd-littekens.

Operatieve methoden om littekens te behandelen

De verschillende operatieve methoden bij littekens zijn een laserbehandeling of littekencorrectie. Het soort litteken bepaalt of de therapie geschikt is. Niet alle therapieën kunnen namelijk voor elk litteken gebruikt worden.

Laserbehandeling

Met behulp van lasertechniek kunnen sommige littekens minder opvallend worden gemaakt. Er bestaan momenteel verschillende lasertechnieken zoals de laserpeeling en de CO2 laser. Deze behandeling is geschikt voor alle vormen van littekens.

Littekencorrecties

Een littekencorrecties houdt in dat het ongewenste litteken verwijderd wordt. Na de verwijdering verbindt de chirurg de normale huidranden opnieuw aan elkaar zodat het litteken smaller is. Een littekencorrectie wordt meestal door een plastisch chirurg gedaan. Deze behandeling is geschikt voor alle vormen van littekens.

Dermabrasie

Met behulp van een elektrisch apparaat wordt een laagje van de opperhuid afgeschuurd. Als de huid weer geneest zijn de littekens minder zichtbaar. De wondgenezing duurt ongeveer één week. Deze behandeling is alleen geschikt voor atrofische littekens.

Chemische peeling

Bij een chemische peeling wordt een stof op de huid aangebracht die de celdeling doet versnellen. Doordat er een vernieuwing van de opperhuid optreedt, schilfert de behandelde huid af. Het huidoppervlak wordt egaal en de littekens zijn minder goed te zien. Deze methode is vooral geschikt voor littekens bij puistjes, met name bij een litteken in het gezicht. Deze behandeling is niet geschikt voor hypertrofische littekens en Keloïd-littekens.