1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. L
  4. Lymfoedeem

Lymfoedeem

Wat is lymfoedeem?

De aandoening lymfoedeem is een ongewenste ophoping van lymfevocht. Lymfevocht ontstaat als een deel van je bloed (het bloedserum) buiten je kleine bloedvaten stroomt en in je weefsels komt. Samen met lymfevocht komen ook afvalstoffen en bacteriën buiten je bloedvaten. Lymfevocht wordt normaal gesproken door je lymfevaten naar een ader vlak bij je hart gebracht. Tijdens deze reis komt het vocht langs verschillende lymfeklieren waar veel witte bloedcellen zitten. Deze witte bloedcellen kunnen ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen uitschakelen. Pas als het lymfevocht niet afgevoerd wordt, ontstaat oedeem.

Deze abnormale ophoping kan ontstaan doordat de lymfevaten plaatselijk niet in staat zijn om het vocht af te voeren. Dit kan verschillende oorzaken hebben.

Lymfoedeem kan ontstaan op verschillende plekken in je lijf. Het lymfoedeem kan bijvoorbeeld in je benen, voet of arm zitten, maar bijvoorbeeld ook in je buik.

De oorzaak van lymfeoedeem verschilt per soort lymfoedeem:

  • Primair lymfoedeem. Bij primair lymfeoedeem is er sprake van een aanlegstoornis van de lymfevaten, die vanaf de geboorte aanwezig is. Je kunt bijvoorbeeld minder lymfevaten hebben, of ze functioneren minder goed. Dit veroorzaakt op de langere termijn vochtophopingen. In ernstige gevallen kan dit voor het 18e levensjaar al gebeuren, in minder ernstige gevallen pas daarna.
  • Secundair lymfoedeem. Bij secundair lymfoedeem was er bij de geboorte geen sprake van een probleem. Op latere leeftijd is er een probleem ontstaan aan het lymfestelsel. Dit kan bijvoorbeeld zijn doordat je lymfeklieren zijn verwijderd na borstkanker (okselkliertoilet) of omdat je lymfeklieren in de lies of buik zijn verwijderd of bestraald.
  • Lymfoedeem kan ook ontstaan doordat je lichaam meer lymfevocht aanmaakt en je lichaam dit niet allemaal kan afvoeren. Je kunt bijvoorbeeld meer vocht aanmaken als het heel warm weer is, of als je een infectie hebt.

Van de volgende klachten en symptomen kun je last hebben bij lymfoedeem:

  • Zwelling
  • Vermoeid en zwaar gevoel
  • Pijn
  • Tintelingen
  • Beperkte bewegingsmogelijkheden
  • Huidafwijkingen
  • Vergrote kans op infecties

Een behandeling voor lymfoedeem bestaat uit twee fasen. In de eerste fase wordt actie ondernomen om het aanwezige vocht te laten verdwijnen. In de tweede fase wordt geprobeerd om vochtophoping in de toekomst te voorkomen.

Mogelijke behandelingen tegen lymfoedeem zijn:

  • Manuele lymfedrainage. Door specifieke massagetechnieken en handgrepen kunnen lymfevaten gestimuleerd worden. Deze behandeling wordt meestal uitgevoerd door een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in lymfetherapie.
  • Ambulante compressietherapie. Verschillende verbanden kunnen op een specifieke manier strak aangelegd worden, waardoor er geen nieuwe zwellingen kunnen ontstaan.
  • Vochtafvoer wordt bevorderd door spierbewegingen. Met oefentherapie wordt je gestimuleerd om je spieren te blijven gebruiken.
  • Als andere behandelingen mislukken, kan de vochtophoping verwijderd worden met behulp van een zogenaamd luchtmanchet. Deze wordt om het lichaamsdeel gelegd waar de ophoping zich bevindt, waarna verschillende delen van het luchtmanchet zich wisselend opblazen. Hierdoor word je gemasseerd totdat het vocht weg is en er verband aangelegd kan worden.