Maagzweer (Ulcus pepticum)

Wat is een maagzweer?

In het kort:

  • Een maagzweer is een wond in het slijmvlies van de maag of een wond in het begin van de twaalfvingerige darm.
  • Op het moment dat de balans tussen slijmvlies en zuur in de maag wordt verstoord, kan het zuur een gat bijten in het slijmvlies van de maag.
  • Een maagzweer wordt meestal veroorzaakt door een bacterie, maar ook het gebruik van bepaalde pijnstillers kan eraan bijdragen.
  • Risicofactoren voor het ontstaan van een maagzweer zijn onder andere alcohol, roken en erfelijke factoren.
  • Enkele veelvoorkomende symptomen zijn: pijn in de bovenbuik, bloed in de ontlasting (zwart en teerachtig), misselijkheid, braken, bloedarmoede en gebrek aan eetlust.
  • Door middel van een gastroscopie, een kijkonderzoek, kan een arts de diagnose van een maagzweer stellen. Vaak wordt ook een hapje uit het slijmvlies genomen ter onderzoek, zodat de oorzaak kan worden vastgesteld.
  • Afhankelijk van de oorzaak kun je verschillende medicijnen krijgen: antibiotica en/of maagzuurremmers. Je kunt zelf klachten verlichten door je voeding aan te passen.

Over een maagzweer

Een maagzweer is een naam voor zowel een wond in het slijmvlies van de maag, als voor een wond in het begin van de twaalfvingerige darm. De twaalfvingerige darm bevindt zich net voorbij de uitgang van de maag.

De balans tussen de zuur- en slijmproductie van het slijmvlies van de maag kan door verschillende oorzaken verstoord raken. Hierdoor kan het zuur een gat bijten in het slijmvlies van de maag of in de twaalfvingerige darm. Deze wond wordt een maagzweer genoemd.

Een maagzweer gaat vaak gepaard met maagklachten. Dit komt doordat er zenuwen bloot komen te liggen. Als het zure maagsap met deze zenuwen in contact komt, heeft dit hevige pijn tot gevolg. Een maagzweer kan perforeren. Dit betekent dat het gat zich volledig door de maagwand boort, waarbij maagsap in de buikholte terecht kan komen. Ook kan een maagzweer gaan bloeden. Dit kan leiden tot bloedarmoede, bloedbraken en/of bloed in de ontlasting. Bloed in de ontlasting kan zich ook voordoen als pikzwarte, teerachtige stinkende ontlasting.

De maagzweer wordt meestal veroorzaakt door de bacterie Helicobacter pylori. Ook het gebruik van bepaalde pijnstillers kan leiden tot een maagzweer. Andere risicofactoren voor het ontstaan van een maagzweer zijn:

• Erfelijke factoren
• Alcohol
• Roken

Er wordt vaak gedacht dat stress een oorzaak is voor een maagzweer, maar dit is niet het geval. Stress kan wel je eetpatroon veranderen. Sommige mensen gaan extra veel eten als ze last hebben van stress, anderen krijgen geen hap meer door hun keel. De maagzuurproductie gaat gewoon door. Beide gevallen kunnen de klachten aan de maag verergeren.

De symptomen die optreden bij een zweer in de maag en twaalfvingerige darm komen grotendeels overeen. Klachten die optreden bij een maagzweer zijn:

• Pijn of een vervelend gevoel in de bovenbuik. Deze pijn wordt ook wel omschreven als ‘maagpijn’ of ‘maagkrampen’.
• Soms kan de zweer een maagbloeding veroorzaken. In dat geval zit er bloed bij de ontlasting dat er zwart en teerachtig uitziet.
• Misselijkheid of braken
• Gebrek aan eetlust, met als gevolg gewichtsverlies
• Bloedarmoede (bij een lang aanhoudende bloeding)

Een specifieke klacht bij een zweer in de maag is dat de maagpijn verergert na het eten. Bij een zweer in de twaalfvingerige darm heb je vooral last van pijn op een lege maag en kun je ’s nachts wakker worden van pijn in je buik.

De diagnose maagzweer wordt gesteld door middel van een kijkonderzoek in de maag en twaalfvingerige darm, een gastroscopie. Hierbij brengt de arts via je mond een slangetje met een camera op het uiteinde naar de maag. In je maag kan de arts kleine hapjes nemen uit het slijmvlies. Deze hapjes worden in het laboratorium onderzocht, om zo de oorzaak van de zweer vast te stellen. Ook kan op deze manier een eventuele bloeding behandeld worden.

Als de Helicobacter pylori bacterie de veroorzaker van de maagzweer is, krijg je een behandeling met een antibioticakuur. Een week lang slik je dan twee soorten antibiotica en vier weken lang maagzuurremmers. Na zes weken krijg je een kijkonderzoek van de maag en twaalfvingerige darm om te controleren of de bacterie is verdwenen en of de plek van de zweer is hersteld.

Is de Helicobacter pylori niet de veroorzaker van de maagzweer, dan is het nemen van alleen zuurremmers voldoende.

Maagzweer en medicijnen

De arts kan je de volgende medicijnen tegen een maagzweer geven:

Protonpompremmers

Dit type maagzuurremmers vermindert de aanmaak van maagzuur sterker dan de H2-Blokkers. Dit medicijn kan ook worden gebruikt om terugkeer van een maagzweer te voorkomen.

Antibiotica

Deze medicijnen worden gebruikt als blijkt dat de Helicobater pylori bacterie de veroorzaker is van de maagzweer. Antibiotica worden vaak samen gebruikt met protonpompremmers.

Vroeger werden mensen met een maagzweer op een streng dieet gezet dat uit veel vette producten bestond en zeer eenzijdig was. Hierdoor kregen de patiënten een tekort aan voedingsstoffen en ijzer. Nu weten onderzoekers dat voedsel geen veroorzaker kan zijn zijn van een maagzweer en er ook geen invloed op kan uitoefenen. Wel kunnen de volgende tips helpen om je klachten van een maagzweer te verminderen:

  • Eet vezelrijk en gevarieerd
  • Eet niet te grote maaltijden
  • Eet vier keer per dag op regelmatige tijden
  • Kauw goed en meng het voedsel met het speeksel
  • Eet niet meer tijdens de drie uur voordat je gaat slapen
  • Vermijd zoveel mogelijk koffie en alcohol
  • Gebruik niet te veel chocola of pepermunt
  • Stop met roken
  • Vermijd te veel vette maaltijden