Malaria

Er zijn verschillende vormen van malaria bekend:

• Malaria tropica. Deze vorm van malaria is het gevaarlijkst. Als je niet behandeld wordt, kun je binnen enkele weken overlijden. Deze vorm van malaria is onder andere zo gevaarlijk, omdat de besmette rode bloedcellen vast komen te zitten in kleine bloedvaatjes in je organen. Dit levert een blokkade op in je bloedvaatjes, waardoor er geen bloed en zuurstof naar het achterliggende gebied kan. Je organen kunnen hierdoor uitvallen.

• Malaria tertiana. Deze vorm van malaria wordt ook wel de ‘goedaardige’ vorm genoemd. Je koortsaanvallen pieken ongeveer om de 48 uur. De parasieten kunnen tot wel vier jaar na besmetting nog steeds voor een koortsaanval zorgen. Deze vorm wordt ook wel ‘goedaardig’ genoemd, omdat de kans kleiner is dat je overlijdt.

• Malaria quartana. Deze vorm van malaria lijkt op malaria tertiana. Het enige verschil is dat de koortspieken om de 72 uur voorkomen.

De oorzaak van malaria is een parasiet van het geslacht Plasmodium. De parasieten worden overgedragen via muggen uit het geslacht ‘Anopheles’. Deze muggen raken besmet door mensen met malaria. Als ze een ander prikken, besmetten ze deze persoon ook. Er zijn vier verschillende parasieten die de drie vormen van malaria veroorzaken:

• De parasiet Plasmodium falciparum veroorzaakt malaria tropica
• De parasiet Plasmodium vivax veroorzaakt malaria tertiana
• De parasiet Plasmodium ovale veroorzaakt malaria tertiana
• De parasiet Plasmodium malariae veroorzaakt malaria quartana

Tegenwoordig speelt in Zuid-Oost Azie Plasmodium knowlesi, een vorm van malaria bij apen, ook steeds vaker een rol bij malaria infecties bij de mens.
Behalve besmetting via (malaria)muggen, kun je ook besmet worden via:

• Transfusies van geïnfecteerd bloed
• Het delen van besmette naalden
• Wonden van injectienaalden
• Orgaantransplantatie
• Moeder op kind. Dit is heel zeldzaam

De symptomen van malaria zijn afhankelijk van de vorm van malaria die je hebt en je persoonlijke situatie. Veel voorkomende klachten en verschijnselen van malaria zijn:

• Koorts
• Koude rillingen
• Hoofdpijn
• Overgeven
• Diarree
• Spierpijn
• Het opzetten van de lever en de milt
• Geelzucht
• Bloedarmoede

De symptomen van malaria treden over het algemeen tien tot veertien dagen na de besmetting op. De periode voorafgaand aan de symptomen wordt de incubatietijd genoemd.

Als je in het binnenland zit en meer dan twee dagen griepachtige symptomen hebt, moet je rekening houden met malaria. Ook als je netjes antimalariapillen hebt geslikt, kan er sprake zijn van malaria. Ook als je al weer teruggekeerd bent uit het binnenland, kun je nog steeds last hebben van malaria. Vermeld bij een artsenbezoek dus altijd dat je in het binnenland bent geweest. Een arts kan aan de hand van je bloedonderzoek bepalen of er sprake is van malaria. Hierbij wordt gekeken of er malariaparasieten in je rode bloedcellen aanwezig zijn.

Als blijkt dat je malaria hebt, dan zal de behandeling bestaan uit anti-malariamedicatie. De precieze medicijnen die je krijgt zijn afhankelijk van:

• De vorm van malaria die je hebt
• Je persoonlijke situatie

Veel malariaparasieten worden meer en meer immuun tegen anti-malariamedicatie. Dit houdt in dat de parasieten niet langer doodgaan van de medicatie, maar blijven leven. Waar vroeger kinine en chloroquine veelgebruikte medicijnen tegen malaria waren, kunnen deze nu niet langer voor alle vormen van malaria en in alle gebieden gebruikt worden. In de gebieden waar kinine- chloroquineresistentie is, kan gebruik gemaakt worden van malariamedicijnen zoals mefloquine en atovaquone (proguanil). Welke geneesmiddelen in welke gebieden gebruikt kunnen worden, kun je onder andere zien op een zogenaamde malariakaart.

Het is belangrijk om maatregelen te nemen als je van plan bent op reis te gaan naar een land waar malaria heerst. Er zijn verschillende vormen van malariapreventie:

• Het preventief innemen van anti-malariamiddelen. Deze zogenaamde malariapillen kunnen malaria voorkomen.
• Bescherming tegen muggenbeten door bedekkende kleding te dragen, jezelf in te smeren met muggenwerende middelen en te slapen onder een geïmpregneerde klamboe.
• Op dit moment zijn er helaas nog geen vaccinaties mogelijk tegen malaria.