1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. M
  4. Mazelen (Morbilli)

Mazelen (Morbilli)

Wat is mazelen?

In het kort:

  • Mazelen is besmettelijke virusinfectie.
  • Mazelen worden verspreid door druppels, als iemand met mazelen niest of hoest, wordt het virus via ingeademde lucht doorgegeven aan een ander.
  • De oorzaak van mazelen is besmetting met het morbillivirus.
  • De symptomen van mazelen zijn rode vlekjes op de huid, die ruw aanvoelen.
  • Je kunt mazelen voorkomen met een vaccinatie.

Over mazelen

Mazelen is een zeer besmettelijke virusinfectie die iedereen kan overkomen. Als je de mazelen al eens doorstaan hebt, kun je de mazelen niet nog eens krijgen. Als je gevaccineerd bent tegen de mazelen, is er een kleine kans dat je alsnog mazelen krijgt. Na een vaccinatie verloopt de ziekte wel veel milder. Enkele bevolkingsgroepen lopen een groter risico op een ernstig verloop bij de mazelen. Dit zijn:

  • Zwangere vrouwen. Mazelen veroorzaakt bij het ongeboren kind geen afwijkingen, maar er is wel een grotere kans op een miskraam of vroeggeboorte tijdens de zwangerschap.
  • Kinderen jonger dan één jaar. Vooral van moeders die niet gevaccineerd zijn of mazelen doorgemaakt hebben.
  • Senioren
  • Mensen met een sterk verminderde afweer, bijvoorbeeld mensen met leukemie of die met cytostatica (medicijnen voor de behandeling van kanker) behandeld worden.

De oorzaak van de mazelen is een luchtwegvirus (morbillivirus) dat alleen bij mensen voorkomt. Na besmetting duurt het ongeveer tussen de 9 en 12 dagen voordat je ziek wordt en huiduitslag krijgt.

De mazelen kenmerkt zich door huiduitslag in de vorm van ruwe rode vlekjes op het lichaam die aanvoelen als schuurpapier.

De eerste symptomen van mazelen lijken op klachten van griep of verkoudheid, zoals koorts, hoesten, loopneus en ontstoken ogen. Door die ontstoken ogen is er een gevoeligheid voor licht.

Een aantal dagen tot een week na de eerste symptomen van de mazelen, neemt de koorts toe en ontstaat er een huiduitslag in de vorm van vlekjes. Deze vlekjes zijn wit met een rode stip en beginnen meestal aan de binnenkant van de wangen of achter de oren.

Daarna verspreiden de vlekjes zich over het hele lichaam en kan het een vlekkerige soms egale roodheid vormen. Na een aantal dagen wordt de huiduitslag minder en word je meestal vanzelf weer beter.

Bij mazelen kunnen ernstige complicaties optreden zoals:

  • Levensbedreigende longontsteking
  • Middenoorontsteking met blijvende doofheid
  • Hersenontsteking met blijvende hersenschade

Er is geen specifieke behandeling voor mazelen, meestal word je vanzelf weer beter. De behandeling richt zich nu vooral op het voorkomen van mazelenuitbraken.

De BMR-vaccinatie

De mazelenvaccinatie vormt onderdeel van de BMR-vaccinatie. Alle kinderen worden hiervoor twee keer gevaccineerd.

Door zoveel mogelijk kinderen te vaccineren ontstaat een groepsbescherming. Dit betekent dat, doordat de dekkingsgraad boven een vastgesteld percentage komt, er weinig kans is op uitbraken van mazelen en risicogroepen beter beschermd zijn.

De BMR-vaccinatie is bedoeld om uitbraken van mazelen te voorkomen. In enkele gevallen kan een vaccin gegeven worden na besmetting. Het vaccin heeft alleen binnen drie dagen na besmetting een beschermend effect.

Incubatietijd

De incubatietijd van mazelen is zeven tot veertien dagen. Een incubatietijd is de tijd die verstrijkt tussen besmetting en de eerste symptomen. Daarom is het in de meeste gevallen niet zinvol om te vaccineren na besmetting. Het vaccin heeft alleen een beschermend effect als het binnen drie dagen na besmetting toegediend wordt. Op dat moment zijn alleen verkoudheidssymptomen aanwezig en zal er in de meeste gevallen niet gedacht worden aan de mazelen.

Tot op zekere hoogte kun je ervoor zorgen dat je anderen niet besmet met het virus. Bijdragen aan een groepsbescherming door preventieve BMR-vaccinatie is de belangrijkste manier. Als er al sprake is van een besmetting van de mazelen is het verstandig binnen te blijven om verspreiding tegen te gaan.

Daarnaast zijn hygiënische maatregelen verstandig. Dit kun je doen door tijdens het hoesten en niezen je hand voor de mond en neus te houden. Vervolgens was je de handen schoon. Ook is het beter om een papieren zakdoek te gebruiken die je na gebruik meteen kunt weggooien.

Hygiënische maatregelen zullen verspreiding niet helemaal kunnen voorkomen, dus blijf na besmetting uit de buurt van niet-gevaccineerde of kwetsbare mensen.

Het virus dat de mazelen veroorzaakt is zeer besmettelijk en zit in de neus en keel van iemand die besmet is. Door hoesten, praten en niezen komt het virus in de lucht terecht en kan het door een ander ingeademd worden. Zo wordt het virus verspreid. Ook kun je via direct en indirect contact geïnfecteerd raken. Indirect contact is het aanraken van bijvoorbeeld een deurklink die ook aangeraakt is door iemand met mazelen.

Wanneer je mazelen hebt, ben je vooral besmettelijk voor anderen van één tot drie dagen voor, tot vijf dagen na het optreden van de huiduitslag.