Medicijnverslaving

Wat is medicijnverslaving?

Verslaving is een geestelijke en/of lichamelijke afhankelijkheid, waarbij de verslaafde steeds minder controle heeft over zijn hunkering naar een middel of aangename bezigheid (gokken, gamen, racen et cetera). Kenmerkend is dat een bepaalde gedragsvorm het leven van de betrokkene totaal overheerst en dat dit gedrag een doel op zichzelf is. Bij een medicijnverslaving is er sprake van afhankelijkheid van bepaalde medicijnen.

Eigenlijk lijkt een medicijnverslaving sterk op een verslaving aan drugs of alcohol. Er is lichamelijke afhankelijkheid, waardoor bij stoppen allerlei onthoudingsverschijnselen optreden. De psychische afhankelijkheid moet echter ook niet onderschat worden. Mensen beginnen om een bepaalde reden met het gebruiken van middelen zoals medicijnen, drugs of alcohol. Medicijnen kunnen bijvoorbeeld door een arts worden voorgeschreven om een bepaalde lichamelijke of geestelijke kwaal te verlichten.

De werkzame stof van medicijnen kan lijken op of is soms hetzelfde als bij drugs, maar wordt in veel meer gereguleerde vorm voorgeschreven en afgegeven (medicijnen worden in porties opgenomen in het lichaam). Daarnaast worden aan drugs allerlei andere synthetische middelen toegevoegd dan bij medicijnen het geval is, om onder andere goedkope productie mogelijk te maken. Zo zijn er stimulerende (amfetaminen), kalmerende (barbituraten) en pijnstillende (opiaten) medicijnen, maar elk middel kan misbruikt worden en bij veelvuldig en onzorgvuldig gebruik verslavende effecten veroorzaken.

Bij een medicijnverslaving gaat het vaak om slaap- en kalmeringsmiddelen, bijvoorbeeld zopiclon of lorazepam. Ze worden vaak ingezet bij slaapproblemen, rusteloosheid of angst. Deze medicijnen mag je vaak maar een paar weken gebruiken. Bij langer gebruik van deze middelen kun je een risico lopen op verslaving. Naast slaap- en kalmeringsmiddelen zijn er ook andere medicijnen die verslavend zijn, zoals:

  • Pijnstillers (fentanyl en morfine)
  • Steroïden (spierversterkers)
  • Medicijnen voor epilepsie (midazolam)
  • Medicijnen voor gedragsstoornissen (methylfenidaat)

Ook kun je er psychische of lichamelijke symptomen door krijgen, bijvoorbeeld:

  • Angst
  • Paniek
  • Sufheid
  • Moe en futloos
  • Slaapproblemen
  • Concentratieproblemen
  • Nervositeit

Het effect van het innemen van medicijnen kan voor iedereen anders zijn en ligt ook aan het middel zelf, de dosering, werkzame stof, tijd van inname en hoelang je het middel gebruikt.

Bij het gebruiken van de medicijnen, kun je een tolerantie ontwikkelen. Dit houdt in dat je steeds meer nodig hebt om hetzelfde effect te krijgen. Je lichaam raakt gewend aan het medicijngebruik waardoor je niet meer zonder kunt.

Bij minderen of niet innemen van de medicijnen kun je last krijgen van ontwenningsverschijnselen, zoals:

  • Onrustigheid
  • Spierpijn
  • Misselijkheid
  • Transpireren
  • Trillen
  • Prikkelbaarheid

Deze verschijnselen gaan weer weg bij het opnieuw gebruiken van de medicijnen. Het ontwijken van ontwenningsverschijnselen is vaak een reden om door te gaan met het gebruik van medicijnen.

Met sommige medicijnen kan je ook niet zomaar stoppen. Dit kan gevaarlijk zijn. Laat je daarom altijd adviseren door een arts.

Belangrijk bij medicijnverslaving is om toe te geven dat je een probleem hebt en hulp zoekt. Neem bij een vermoeden van verslaving contact op met je huisarts. De behandeling is afhankelijk van de ernst van de verslaving en de symptomen. De huisarts kan je doorverwijzen naar een verslavingskliniek waarbij je eerst een intakegesprek voert en vervolgens advies krijgt voor een medische behandeling.

Vaak wordt cognitieve gedragstherapie (individueel/groepsverband) ingezet om je te leren omgaan met verslaving. Bij cognitieve gedragstherapie staat veranderen van je gedrag en manier van denken centraal. In sommige gevallen is er een opname nodig in een verslavingskliniek om van de medicijnverslaving af te komen.