Nachtangst (Pavor nocturnus, nachtterreur)

Wat is nachtangst?

Bij nachtangst schrik je ’s nachts wakker met een zeer angstig gevoel. Een aanval van nachtangst gaat gepaard met schreeuwen, wild bewegen, een hoge hartslag en wijdgeopende ogen. Dit duurt enkele minuten, waarna je het je vaak niet kunt herinneren. Nachtangst is een parasomnie en wordt ook wel pavor nocturnus of nachtterreur (night terrors in het Engels) genoemd.

Verschil tussen nachtangst (pavor nocturnus) en nachtmerries

Hoewel je bij nachtangst net als na een nachtmerrie wakker schrikt, zijn ze niet hetzelfde. Bij pavor nocturnus gaat er namelijk in principe juist geen nachtmerrie aan vooraf. Nachtangst valt daarom het best te vergelijken met een nachtelijke paniekaanval waaruit je angstig wakker wordt.

Nachtangst bij kinderen

Nachtangst komt vooral voor bij kinderen. Hoewel het eruitziet alsof je kind doodsbang is, hoef je je geen zorgen te maken. Ze kunnen zich meestal niks van een aanval herinneren en groeien er vanzelf overheen.

Het is niet geheel duidelijk waardoor nachtangst veroorzaakt wordt. Wel denken onderzoekers dat het deels erfelijk is, aangezien het vaker voorkomt binnen bepaalde families. Ook blijkt dat mensen met pavor nocturnus vaak slaapwandelen (of slaapwandelende familieleden hebben) en grotere kans hebben op migraine vanaf de puberteit. Ook hebben volwassenen met nachtangst soms andere psychische problemen, zoals PTSS, een angststoornis of schizofrenie.

Enkele mogelijke factoren die zouden kunnen bijdragen aan het krijgen van een nachtangstaanval zijn:

  • Een onregelmatig slaappatroon
  • Een onbekende of onrustige slaapplek
  • Koorts
  • Bepaalde medicatie, zoals stimulerende of kalmeringsmiddelen
  • Alcoholgebruik
  • Een volle blaas
  • Stress
  • Obstructieve slaapstoornissen, zoals slaapapneu

Als je een aanval hebt van nachtangst, ben je moeilijk te bereiken voor je omgeving en kun je er ook zelf niks tegen doen. Het is niet nodig om te proberen iemand met nachtangst uit hun aanval te halen. Wel kun je ervoor zorgen dat iemand met nachtangst zich niet bezeert. Zorg er bijvoorbeeld voor dat hij of zij niet uit bed valt of tegen de muur slaat.

Doordat de oorzaak van nachtangst niet duidelijk is, is er ook geen specifieke behandeling om een aanval te voorkomen. Wel kun je de factoren beïnvloeden die een aanval kunnen triggeren. Zorg bijvoorbeeld voor een prettige slaapomgeving en gezond slaapritme, drink geen alcohol voor het slapen en ga voor het slapen nog een keer plassen.

Ook kan een psycholoog of psychiater je helpen bij het behandelen van stress of andere psychische problemen, om zo de pavor nocturnus te verminderen. Wanneer andere psychische aandoeningen in het spel zijn, kunnen medicijnen wellicht ook uitkomst bieden. Je arts zou een benzodiazepine voor kunnen schrijven, of tricyclische antidepressiva.