O-benen (Genua vara)

Wat zijn O-benen?

In het kort:

  • Bij O-benen is de afstand tussen de knieën groter dan bij een normale stand van de benen.
  • O-benen komen veel voor bij jonge kinderen.
  • Bekende oorzaken van O-benen zijn erfelijkheid, stofwisselingsziekten en een botbreuk.
  • Pijnklachten, overbelasting en instabiliteitsklachten zijn de meest voorkomende symptomen van O-benen.
  • De diagnose wordt gesteld door middel van lichamelijk onderzoek en röntgenfoto’s.
  • De behandeling bestaat uit podotherapie, fysiotherapie en soms een operatie.

Over O-benen

Bij iemand met O-benen raken de enkels elkaar wel, maar de knieën als je met de voeten tegen elkaar staat. De benen staan als het ware in een O-stand, vandaar de naam O-benen. Dit verschijnsel komt bij veel kinderen tijdens de eerste levensjaren voor. Hierna verdwijnt het meestal vanzelf weer. Bij sommige kinderen kan de afwijking tot op latere leeftijd bestaan.

Bij aanhoudende O-benen na de eerste levensjaren betreft het meestal een erfelijke afwijking. Slechts zelden is een ziekte als rachitis de oorzaak (Engelse ziekte, veroorzaakt door onvoldoende vitamine D of kalkgebrek). Andere oorzaken die bij veel kinderen voorkomen, zijn stofwisselingziekten, voedingstekorten of een groeistoornis. Bij volwassenen kunnen artrose, een botbreuk en slijtage van het kniegewricht een oorzaak zijn van O-benen.

O-benen zijn vooral te herkennen aan de afwijkende stand van de benen. Sommige mensen met O-benen ervaren pijnklachten en kunnen hierdoor moeilijk lange afstanden lopen. In ernstige gevallen kunnen er in rustmomenten ook (pijn)klachten ontstaan. Bovendien kunnen er instabiliteitsklachten en kunnen de spieren en pezen sneller overbelast raken. Hierdoor kun je eerder struikelen of vallen.

De diagnose wordt vaak gesteld door middel van lichamelijk onderzoek door een orthopedisch chirurg en het maken van röntgenfoto’s. Op de röntgenfoto’s zijn de botten duidelijker zichtbaar en kunnen standsafwijkingen van de benen goed gemeten worden. Ook kan een fysiotherapeut je benen beoordelen en een diagnose stellen voor O-benen.

In de meeste gevallen is een behandeling bij O-benen niet noodzakelijk. Goede schoenen, eventueel aangepaste podotherapeutische zolen en voldoende beweging zijn erg belangrijk. De zolen zorgen ervoor dat de trekkracht aan de buitenzijde van de benen afneemt om blessures te voorkomen. De zolen zijn beschikbaar in verschillende materialen en diktes. Ze worden specifiek op maat voor je voeten gemaakt. Daarnaast kan een fysiotherapeut of oefentherapeut je adviezen en informatie geven over hoe je het beste kunt omgaan met O-benen, zoals het aanleren van een niet overbelastend looppatroon en oefeningen die je thuis of in de sportschool kan doen om de belastbaarheid van de spieren op te trainen.

8-plaatje bij O-benen kind

Wanneer de benen van een kind zich niet goed of niet juist lijken te ontwikkelen of als je kind bij het leren lopen slechts traag vorderingen maakt, is het belangrijk een arts te raadplegen. Er kan dan een beenstandscorrectie plaats vinden, waardoor de groei tijdelijk geremd wordt. Tijdens deze operatie wordt er een 8-plaatje geplaatst. Dit plaatje heeft de vorm van een acht. In het plaatje zitten gaatjes, waar schroefjes doorheen kunnen. Doordat het plaatje over de groeischijf wordt vastgezet kan het deel van het bot niet meer goed groeien. Het plaatje wordt aan de buitenzijde van de knie geplaatst, hierdoor worden de O-benen gecorrigeerd. Het plaatje wordt verwijderd na zes maanden tot een jaar.

Operatie bij O-benen bij volwassenen

Bij volwassenen kan de stand van de benen veranderd worden. Tijdens de operatie wordt er een wig gezaagd in het bot van het onderbeen. Er wordt een speciale plaat geplaatst die ervoor zorgt dat de stand van het bot behouden blijft. Wanneer het bot helemaal genezen is, kan de plaat uit het been verwijderd worden. In sommige gevallen wordt een behandeling aangeraden waarbij de arts een brace aanmeet of waarbij je spierversterkende oefeningen uitvoert. Als een ziekte de oorzaak is van O-benen, wordt de ziekte zelf behandeld.