Wat is pijn?
Pijn is een onplezierig waarschuwingssignaal van het lichaam bij een te sterke prikkeling. Er zijn verschillende typen pijn en pijn kan een symptoom zijn van verschillende aandoeningen.
Bij lichamelijke pijn komen stoffen vrij (zoals prostaglandines) die de pijnreceptoren van de pijnzenuwen prikkelen. Wanneer een pijnzenuw wordt geprikkeld gaat een signaal naar het ruggenmerg en vervolgens naar de hersenen. In de hersenen vindt de bewustwording van de pijn plaats.
Oorzaken
Pijn kan door verschillende soorten lichamelijke prikkels worden opgewekt, zoals hitte of kou, verwonding of beschadiging van weefsels. Er bestaan verschillende soorten lichamelijke (somatische) weefselpijn (nociceptieve pijn), zoals:
- Hoofdpijn
- Rugpijn
- Buikpijn
- Oorpijn
- Spierpijn
- Pijn bij verwonding
- Krampen
- Pijn bij ontsteking
Pijn kan ook worden veroorzaakt door druk of schade aan het zenuwstelsel. Dit noem je zenuwpijn (neuropathische pijn). Dit kan onder andere worden veroorzaakt door:
- Gordelroos
- Rughernia
- Schadelijke stoffen, zoals alcohol en chemotherapie
- Multiple sclerose
- Diabetes mellitus
Een combinatie van weefsel- en zenuwpijn kan ook voorkomen. Dit noem je gemengde pijn. Pijn kan hiernaast een psychische oorzaak hebben. Deze pijn kan zowel lichamelijk als geestelijk gevoeld worden.
Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen pijn van korte duur (acute pijn) bij verwondingen, pijn van lange duur (chronische pijn) waarmee een patiënt leert leven (bijvoorbeeld bij reuma) en pijn bij dodelijke ziekten zoals kanker.
Symptomen
Pijn is een onaangenaam tot ondraaglijk gevoel. Het kan zeurend of stekend zijn en plaatselijk of in je hele lichaam voorkomen. Weefselpijn verdwijnt meestal als de verwonding of ontsteking is verholpen. Zenuwpijn geeft chronische pijn, die vaak wordt beschreven als een brandend, stekend, kriebelend, koud of doof gevoel. Aanraken kan de pijn verhevigen. De pijn is niet altijd op dezelfde plaats. Pijn wordt door iedereen anders ervaren en is een zeer subjectief verschijnsel.
Behandeling
Het is belangrijk dat de verschillende soorten pijn, namelijk zenuwpijn, weefselpijn en gemengde pijn, allen op hun eigen manier behandeld worden. Voor de meeste soorten pijn bestaat een behandeling.
Natuurlijk wordt in eerste instantie gekeken of de oorzaak van pijn kan worden weggenomen. In het geval van bijvoorbeeld weefselpijn door een ontsteking kan dit met antibiotica. Wanneer de weefselpijn door een tumor wordt veroorzaakt kan een operatie een oplossing zijn. Zenuwpijn kan meestal behandeld worden met anti-epileptica en/of sommige antidepressiva. Fysiotherapie kan in beide gevallen een gunstig effect hebben op de pijnklachten. Bij gemengde pijn moet zowel de weefsel- als de zenuwpijn worden behandeld.
Pijn bij ziekte
Pijn bij bepaalde aandoeningen kan verminderd worden door pijnbestrijding met pijnstillers in verschillende sterkte. Bij sommige ziekten is de pijn zo hevig dat zeer hoge doseringen pijnstillers de pijn zelfs niet kunnen onderdrukken. In die gevallen wordt er gezocht naar alternatieven. Soms wordt er door middel van psychologische begeleiding geleerd hoe je om kunt gaan met de pijn. In andere gevallen wordt in het ziekenhuis overgegaan tot blokkade van zenuwbanen.