1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. P
  4. Pleksgewijze kaalheid (Alopecia areata)

Pleksgewijze kaalheid (Alopecia areata)

Wat is pleksgewijze kaalheid?

Bij pleksgewijze kaalheid kunnen plotseling ronde of ovale plekken op je hoofd kaal worden. Binnen de ronde of ovale plek vallen alle haren uit, terwijl de haren rondom de plek blijven groeien. Vrijwel altijd zijn er wel zogenaamde ‘uitroepharen’ aan de rand van de kale plekken te vinden. Deze haren zijn kort en onvolledig ontwikkeld. Doordat de haren toelopen, lijken ze op een uitroepteken, vandaar de naam.

Bij pleksgewijze kaalheid kan sprake zijn van meerdere kale rondjes of ovalen. Meestal komt het voor op de hoofdhuid, maar het kan ook op andere plekken op het lichaam voorkomen. Verder kan pleksgewijze kaalheid voorkomen bij zowel vrouwen als mannen en kinderen. Haren kunnen na behandeling terugkomen.

Vormen

Pleksgewijze kaalheid wordt ook wel alopecia areata genoemd. Afhankelijk van de ernst en uitbreiding van alopecia areata naar andere plekken dan de hoofdhuid wordt ook wel gesproken van:

  • Alopecia totalis. Bij alopecia totalis is je hoofd volledig haarvrij. Dit betekent niet alleen dat je geen hoofdhaar meer hebt, maar ook geen wenkbrauwen, wimpers, snor of baard.
  • Alopecia universalis. Als je alopecia universalis hebt, dan is niet alleen je hoofd haarvrij, maar je hele lichaam. Dit betekent dat ook je borsthaar, schaamhaar en okselhaar verdwenen zijn.
  • Alopecia totalis en alopecia universalis zijn geen andere aandoeningen, ze zijn beide een vorm van pleksgewijze kaalheid.

Andere vormen van haaruitval zijn onder andere:

  • Alopecia androgenetica. Hierbij is sprake van mannelijk type haaruitval.
  • Alopecia diffusa. Tijdelijke overmatige haaruitval, bijvoorbeeld als gevolg van ziekte of medicijnen.

De precieze oorzaak van pleksgewijze kaalheid is niet bekend. Duidelijk is dat de ziekte een probleem met de haarwortels is. Mogelijk is het afweermechanisme van het lichaam de oorzaak. Waar je afweersysteem je hoort te beschermen tegen ziektes en infecties, kan het afweersysteem zich ook afzetten tegen je eigen lichaam, in dit geval tegen je eigen haarwortels. Pleksgewijze kaalheid of alopecia areata gaat vaak gepaard met een andere auto-immuunziekte.

Verder lijken stress en spanning een rol te spelen. Alopecia areata of pleksgewijze kaalheid treedt vaak op na een ingrijpende gebeurtenis, trauma of na narcose.

Bij tien procent van de patiënten komt de ziekte in de familie voor. Een zekere erfelijke aanleg voor de pleksgewijze kaalheid lijkt dus ook aanwezig te zijn.

Het belangrijkste symptoom van pleksgewijze kaalheid is plotseling optredende kale plekken. Deze plekken kunnen voorkomen op de hoofdhuid, maar ook op andere plaatsen op je lichaam. In ernstige gevallen vallen de haren pluksgewijs uit. Soms kun je ook ongemerkt haren verliezen. Zelf heb je dan niet door dat je aan plekgewijze kaalheid lijdt, de diagnose moet dan door iemand anders gesteld worden.

Meestal herstelt de haargroei zichzelf binnen een paar maanden tot een jaar. De kans dat je haren terugkomen wordt kleiner als:

  • Er andere auto-immuunziekten in de familie voorkomen, of aanleg voor eczeem, astma of hooikoorts (rhinitis)
  • De ziekte al op jonge leeftijd is begonnen
  • Je haarlijn ook betrokken is bij de ziekte
  • Er sprake is van zeer sterk uitgebreide pleksgewijze haaruitval, bijvoorbeeld wanneer je helemaal kaal bent geworden

In de meeste gevallen van pleksgewijze kaalheid is behandeling niet nodig, omdat de haargroei zichzelf binnen een paar maanden tot een jaar herstelt. Toch wordt er vaak wel een behandeling ingezet. Mede omdat haaruitval als cosmetisch ongewenst wordt gezien en mensen over het algemeen niet maanden willen wachten op nieuw haar.

Mogelijke behandelingen bij pleksgewijze kaalheid zijn:

  • Corticosteroïden. Corticosteroïden zijn hormonen die je lichaam zelf ook aanmaakt. Deze hormonen kunnen het afweersysteem onderdrukken. Over het algemeen werken corticosteroïdenzalfjes minder goed dan injecties. Na de injecties kunnen je haren binnen enkele weken weer beginnen te groeien. Bijwerkingen bij corticosteroïdinjecties zijn gevoeligheid gedurende enkele dagen rond de plaats van de injectie, en een geringe kans (1-8%) op overgevoeligheidsreacties (je krijgt het warm, en de huid kan op de plaats van de injectie tijdelijk roder worden).
  • Plaatselijke immunotherapie. Deze behandeling wordt alleen gebruikt bij ernstige vormen van pleksgewijze kaalheid. Voor de behandeling wordt je eerst overgevoelig gemaakt voor een bepaalde stof. Als je eenmaal overgevoelig bent, dan wordt deze stof wekelijks op de kale plekken gesmeerd. Dit zorgt voor een allergische reactie die eczeem veroorzaakt. De allergische reactie kan er voor zorgen dat je haarwortels weer geactiveerd worden. Een nadeel van deze behandelmethode is wel dat hij gepaard gaat met jeuk, opgezette lymfeklieren en soms zelfs pigmentafwijkingen.