Schouder uit de kom (Schouderluxatie)

Je schouder kan op verschillende manieren uit de kom gaan: naar voren, naar achteren of naar beneden. Een schouderluxatie naar voren komt verreweg het meeste voor, dit komt door de stand van het gewricht. De oorzaak is vaak een val op je gestrekte arm, een stoot tegen je schouder of een plotselinge ruk aan je arm. Ook bij sommige sporten hebben mensen sneller hun schouder uit de kom, zoals tijdens het gooien bij honkbal en bij contactsporten zoals rugby.

Sommige mensen hebben een verhoogde kans op een schouderluxatie door lossere ligamenten in hun schouders; er is dan meer ruimte in het gewricht voor het opperarmbeen om de schouderkom te verlaten. Aandoeningen die leiden tot lossere ligamenten zijn bijvoorbeeld het hypermobiliteitssyndroom, Ehlers Danlos en het Downsyndroom. Ook na en eerdere schouderluxatie waarbij een ligament is uitgerekt of gescheurd, gaat je arm gemakkelijker weer uit de kom.

De symptomen van een schouder uit de kom zijn pijn, zwelling, functieverlies en misvorming van de getroffen plek (de schouderkop is zichtbaar verplaatst). Door de pijn kan en wil je je schouder liever niet bewegen. Vaak ondersteunen mensen hun ontwrichte arm dan ook met hun andere arm, met de elleboog een beetje naar voren. Een gevaar bij een schouderluxatie is het beschadigen en/of bekneld raken van bloedvaten en zenuwen. Hierdoor kan de pijn uitstralen in je gehele arm.

Pijnbestrijding

Meteen nadat je schouder uit de kom gaat, zal behandeling van de pijn voorop staan. Het is belangrijk om je schouder goed te koelen, en je arm in een zo pijnvrij mogelijke positie te stabiliseren (bijvoorbeeld met je andere arm of met een mitella). Je kunt pijnstillers nemen. Zo wordt de pijn dragelijker tot het moment van repositie (het terugzetten). Ook kun je dan meer ontspannen tijdens het terugzetten, waardoor dit makkelijker gaat. Je kunt bijvoorbeeld paracetamol gebruiken of ibuprofen. Deze pijnstillers werken echter niet zo snel, daarom wordt er soms ook lachgas gebruikt tijdens het terugzetten.

Medische hulp

Gezien de grote bloedvaten en zenuwen die in het gebied van de schouder lopen is het van groot belang niet zelf te proberen de schouder weer in de kom te plaatsen, maar dit door een medisch specialist te laten doen, zoals een EHBO’er of de huisarts. Deze zal de schouder terug in de kom zetten door middel van draai- en trekbewegingen en soms ook spiermassage. Hoe sneller na de luxatie de repositie van de kop in de kom kan plaatsvinden, hoe beter. Nadat de schouder terug in de kom is gezet checkt de medisch specialist de zenuwfunctie van je arm; je moet bijvoorbeeld je andere schouder aanraken en aangeven hoe de pijn is.

Operatie

Als je schouder vaak uit de kom gaat, is een operatie mogelijk. Het uitvoeren van een operatie is vooral van belang bij contactsporters en sporters die vaak bovenhands een bal gooien. Van hen kan zo’n tachtig procent terugkeren tot het originele sportniveau. Operaties zijn gericht op het stabiliseren van het schoudergewricht door bijvoorbeeld de ligamenten in te korten of afgebroken kraakbeen weer vast te hechten aan de schouderkom.

Herstel

Nadat je schouder terug in de kom is geplaatst, is de revalidatie van groot belang. Door de klachten en angst voor pijn, ben je na een schouderluxatie misschien geneigd om je schouder stil en stijf tegen je lichaam aangedrukt te houden. Voor een goed herstel is het echter essentieel om je schouder in beweging te houden. Eventueel kun je hier de hulp bij inschakelen van een fysiotherapeut. Ook mag je de eerste dagen na de schouderluxatie de pijn stillen met behulp van paracetamol.

De fysiotherapeut zal in eerste instantie met behulp van massage de pijn laten afnemen. Verder bestaat de revalidatie uit actieve oefentherapie, waarbij de belasting langzamerhand wordt opgevoerd. Het herstel kan drie weken tot drie maanden duren.