Seksuele interesse-/opwindingsstoornis (FSIAD - Female Sexual Interest/Arousal Disorder)

Wat is FSIAD?

De afkorting FSIAD staat voor female sexual interest/arousal disorder en is in het Nederlands bekend als seksuele interesse-/opwindingsstoornis. FSIAD is een verzamelterm voor twee seksuele stoornissen die voorkomen bij vrouwen. Onder FSIAD valt de aandoening HSDD (Hypoactive Sexual Desire Disorder) en de aandoening FSAD (Female Sexual Arousal Disorder). HSDD is een stoornis die te maken heeft met het seksueel verlangen en FSAD is een stoornis die te maken heeft met seksuele opwinding. Volgens de DSM-5, het medische handboek voor psychische stoornissen, wordt een seksuele stoornis gekarakteriseerd door een significante verstoring in het vermogen om seksueel te responderen of seksueel plezier te ervaren.

Bij een seksuele opwindingsstoornis ontbreken de natuurlijke reacties van de vrouw als zij seksueel gestimuleerd wordt. Op het moment dat de vrouw seksueel gestimuleerd wordt beginnen de schaamlippen iets op te zwellen, scheidt de vagina vloeistof af, groeit de clitoris en groeien de borsten. Bij een vrouw met FSAD of een seksuele opwindingsstoornis zijn deze natuurlijke reacties er niet.

Vrouwen met HSDD hebben verminderd of een geheel afwezig verlangen naar seks. Zij hebben zelden of nooit seksuele fantasieën of ervaren zelfs weerzin bij het hebben van seksuele verlangens/gevoelens. Een belangrijke kanttekening is dat vrouwen met HSDD het als vervelend ervaren dat zij deze verminderde seksuele verlangens hebben. Ongeveer veertig procent van de vrouwen heeft weleens last van verminderde seksuele verlangens. Bij ongeveer vijf tot vijftien procent is dit blijvend.

Omdat FSAD en HSDD vaak tegelijkertijd voorkomen, of omdat het één het ander veroorzaakt, vallen beide stoornissen nu onder de verzamelnaam FSIAD of seksuele interesse-/opwindingsstoornis.

De oorzaak van FSIAD kan zowel psychisch als fysiek zijn. Fysieke oorzaken van HSDD kunnen zijn:

  • Menopauze
  • Hormonale veranderingen
  • Leeftijd
  • Medicijngebruik
  • Chronische pijn

Fysieke oorzaken van FSAD kunnen zijn:

  • Ontsteking van de vagina (vaginitis)
  • Blaasontsteking
  • Endometriose
  • Traag werkende schildklier
  • Diabetes
  • MS
  • Spierdystrofie

Zowel HSDD als FSAD hebben soms ook een psychische oorzaak. Zo kan een seksuele interesse-/opwindingsstoornis veroorzaakt worden door:

  • Stress
  • Negatieve seksuele ervaring(en)
  • Depressie
  • Relatieproblemen met partner
  • Angst
  • Normen en waarden

In de DSM-5 is een aantal symptomen opgesteld voor FSIAD. De symptomen van FSIAD zijn:

  • Afwezige/zeer verminderde interesse in seksuele activiteiten
  • Het niet hebben van/zeer verminderde seksuele fantasieën of gedachtes
  • Het uit de weggaan van seksuele contacten met partner
  • Afwezige/verminderde opwinding tijdens seksuele activiteiten
  • Geen/verminderde reactie op interne/externe seksuele prikkels
  • Geen/verminderde genitale/niet-genitale sensatie tijdens vrijwel alle seksuele ontmoetingen

De diagnose van FSIAD stelt men aan de hand van de DSM-5 criteria. De therapeut onderzoekt tijdens de sessie of er bij de vrouw sprake is van de boven genoemde symptomen. Daarnaast houdt de therapeut rekening met andere factoren die verminderde seksuele interesse/opwinding veroorzaken zoals:

  • Partnerfactoren (de gezondheid)
  • Relatiefactoren (communicatie, verschil in verlangen)
  • Individuele kwetsbaarheid, andere psychische klachten (depressie) of stressoren (werkeloosheid)
  • Culturele/religieuze factoren
  • Medische factoren

De diagnose FSIAD wordt gesteld als de bovenstaande factoren zijn uitgesloten, de symptomen tenminste zes maanden aanhouden en als er bij de vrouw sprake is van klinisch significant lijden

In het verleden werd er weinig onderzoek gedaan naar seksuele interesse/opwindingsstoornissen. Dit is langzaam aan het veranderen en er is steeds meer literatuur beschikbaar over FSIAD. De behandeling van FSIAD begint vaak bij educatie. Veel van deze vrouwen kennen hun lichaam op het gebied van seksualiteit erg slecht en weten vaak niet wat ‘normaal’ is. Met behulp van een spiegeltje wordt de anatomie besproken en leggen experts uit wat normaal is en wat niet. Daarnaast wordt doorverwezen naar een seksuoloog en/of een gedragstherapeut. Indien nodig wordt medicatie voorgeschreven.

Om de bloedtoevoer naar de clitoris te stimuleren kan de ‘Eros Clitoral Therapy Device’ helpen. Dit is een apparaat dat vrouwen zelf thuis kunnen gebruiken. Naast deze behandelingen zijn er ook dingen die je zelf kunt veranderen in je dagelijkse leven. Zo kan het helpen om een gezonde(re) levensstijl aan te nemen. Dus zo gezond mogelijk eten, schadelijke stoffen zoals alcohol en nicotine zoveel mogelijk vermijden en veel bewegen. Sporten verhoogt namelijk op een natuurlijk wijze je libido.

Verder kan het helpen om de slaapkamer eens aan te pakken. Verwijder afleidende spullen zoals de televisie en fitnessapparaten en maak het gezellig. Zorg ervoor dat jij en je partner genoeg tijd samen doorbrengen en wees geduldig. Als jij of je partner juist meer druk op de hele situatie gaat leggen, werkt dit waarschijnlijk alleen maar averechts.