SLE (Systemische Lupus Erythematodes, lupus ziekte)

Wat is SLE of lupus?

In het kort:

  • Systemische Lupus Erythematosus (SLE), ook wel simpelweg lupus genoemd, is een zeldzame auto-immuunziekte.
  • SLE valt onder de reumatische aandoeningen.
  • Oorzaken voor het ontstaan van deze aandoening zijn erfelijkheid, hormonen en infecties.
  • Het komt vooral bij vrouwen voor.
  • Bekende symptomen van SLE zijn gewrichtsontstekingen, gewrichtspijn, koorts, gewichtsverlies, vermoeidheid en overgevoeligheid van de huid.
  • De behandeling van SLE is gericht op het verminderen van klachten met behulp van medicatie.

Over SLE

De afkorting SLE staat voor Systemische Lupus Erythematosus, ook wel lupus of ‘lupus ziekte’ genoemd. SLE is daarmee de systemische variant van LE (Lupus Erythematosus). Het is een zeldzame auto-immuunziekte en wordt gekenmerkt door een chronische ontsteking. Bij auto-immuunziektes zoals SLE produceert het lichaam antistoffen tegen weefsels, organen of cellen van het eigen lichaam. Daarmee valt het immuunsysteem het eigen lichaam, in plaats van dat het beschermt. Door de afgegeven antistoffen kunnen er ontstekingen ontstaan in alle organen van het lichaam. Niet iedereen met SLE heeft hier evenveel last van. Bij sommige patiënten zijn de ziekteverschijnselen sluimerend aanwezig, terwijl het bij andere patiënten acuut ontstaat.

De oorzaak van SLE is niet bekend. Wel weten we dat erfelijkheid, hormonen en infecties een belangrijke rol spelen bij het ontstaan ervan. SLE ontstaat meestal tussen het 10e en 30e levensjaar en komt vooral voor bij vrouwen. Dit komt waarschijnlijk doordat vrouwelijke hormonen het ziekteproces bevorderen en mannelijke hormonen hier juist tegen beschermen. Ook zonlicht en allergische reacties op medicijnen blijken van invloed op het ontstaan van SLE. Auto-immuunziekten zoals SLE zijn niet besmettelijk.

Symptomen:

  • Gewrichtsontstekingen en gewrichtspijn
  • Koorts
  • Gewichtsverlies
  • Vermoeidheid

Andere kenmerken van SLE zijn overgevoeligheid voor zonlicht en jeuk van de huid; vooral op de lichaamsdelen blootgesteld aan zonlicht, zoals het gezicht, de armen en het bovenlichaam. Ook kunnen er pijnlijke blaasjes (aften) en zweertjes in de mond ontstaan. Andere organen zoals de nieren, het zenuwstelsel, het hart en de longen zijn soms betrokken in het ziekteproces van SLE, en soms is het stollingssysteem ook aangetast.

Een belangrijk kenmerk van SLE is roodheid van de huid in het gezicht, waarbij een vlindervormig patroon ontstaat. SLE wordt daarom snel gecategoriseerd als een huidziekte. Als er alleen huidafwijkingen aanwezig zijn spreekt men ook wel van cutane lupus erythematosus, afgekort CLE.

De arts stelt de diagnose op basis van het klachtenpatroon, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek zoals bloedonderzoek.

De behandeling van SLE is gericht op het afremmen van het ziekteverloop en het verminderen van klachten. Op dit moment bestaat er geen behandeling die de ziekte kan genezen.

Medicijnen
Met medicijnen wordt het ziekteverloop van SLE onder controle gehouden, zodat er minder klachten optreden en er minder onomkeerbare schade in de organen optreedt. De keuze van de medicijnen hangt af van welke organen in het ziekteproces zijn betrokken.

De medicijnen kunnen het ontspoorde immuunsysteem onder controle krijgen. De meest gebruikte medicijnen zijn hydroxychloroquine - een middel dat soms ook als anti-malaria middel wordt gebruikt - prednison, azathioprine en cyclofosfamide.

Daarnaast schrijft de arts soms pijnstillers voor, zoals paracetamol en pijnstillende ontstekingsremmers - ook wel nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) genoemd - zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac. Ook kan de arts patiënten adviseren om zich tegen de zon te beschermen, bijvoorbeeld met lange mouwen.

SLE is niet te genezen en zonder behandeling kan het in ernstige gevallen dodelijk zijn. Echter de levensverwachting van SLE is de laatste decennia zeer sterk verbeterd. Dat komt doordat artsen nu meer werkzame behandelvormen hebben en mensen veel sneller een diagnose kunnen geven.