Slikproblemen

Wat zijn slikproblemen?

In het kort:

  • Bij slikproblemen gaat slikken moeilijk of is het zelfs onmogelijk.
  • Slikproblemen komen veelal voor bij baby’s, jongeren en ouderen.
  • Veelvoorkomende oorzaken zijn onder andere spieraandoeningen, schildklierproblemen en medicijngebruik.
  • Slikproblemen herken je onder andere aan vaak slikken, moeite met eten, langzamer eten, hees- en schorheid en/of pijn bij het slikken.
  • Het aanpassen van je voeding kan helpen slikproblemen te verminderen.
  • Rustig eten en voldoende drinken bevorderen het slikproces. Bij moeite met het doorslikken van voeding, is het belangrijk om je voeding aan te passen.
  • Als je slikproblemen aanhouden, is het goed om contact op te nemen met je huisarts of een logopedist.

Over slikproblemen

Slikproblemen zijn aandoeningen die slikken moeilijk of zelfs onmogelijk maken. Als slikken moeilijk is, wordt er ook wel gesproken van dysfagie. Als slikken onmogelijk is, heet dit afagie. Slikproblemen komen vaak voor bij ouderen, jongeren en baby’s, maar kunnen ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld een herseninfarct (CVA) of stress. Ook problemen met je schildklier kunnen slikproblemen veroorzaken.

Slikken gebeurt in verschillende fasen. De verschillende fasen van slikken zijn:

  • Als je je eten alleen nog maar ziet of ruikt, begint het slikproces eigenlijk al. Je lichaam maakt automatische speeksel aan. Dit speeksel maakt het kauwen gemakkelijker en zorgt ervoor dat je spijsvertering snel op gang komt.
  • Als je voedsel voldoende gekauwd is, duwt je tong de voedselbrij van de achterkant van je mondholte naar de bovenkant van de keelholte.
  • Als het voedselmengsel je keelholte raakt, sluit je strottenhoofd zich. Het sluiten van je strottenhoofd voorkomt dat je voedsel in je bovenste luchtwegen of je longen terechtkomt. Direct na het sluiten van je strottenhoofd komt de slikreflex op gang.
  • Als het voedsel je slokdarm heeft bereikt gaat je strottenhoofd weer open. Ondertussen begint je slokdarm zich ritmisch samen te trekken om je voedsel naar je maag te stuwen.

Er zijn veel verschillende spieren en zenuwen betrokken bij slikken. Het slikproces kan dan ook op veel verschillende manieren fout gaan, waardoor slikproblemen ontstaan. Oorzaken van slikproblemen kunnen zijn:

  • ALS (Amyotrofische Lateraal Sclerose)
  • Droge mond
  • Ziekte van Huntington
  • Een aandoening aan de keel of keelpijn
  • Bepaalde medicijnen
  • Polio
  • De ziekte van Parkinson
  • Slokdarmaandoeningen (slechte samenwerking van de slokdarmspieren of vernauwingen in de slokdarm)
  • Spierzwakte
  • Een aandoening aan de stembanden
  • Een aandoening aan je strottenhoofd
  • Een beroerte of hersenbloeding
  • Schildklierproblemen

Verschijnselen of klachten die voor kunnen komen bij slikproblemen zijn:

  • Vaak slikken
  • Moeite hebben met eten
  • Langzamer eten
  • Moeite met doorslikken van etensresten
  • Vaak je keel schrapen
  • Kwijlen
  • Pijn bij het slikken
  • Hoesten en proesten
  • Heesheid en schorheid
  • Gewicht verliezen
  • Pijn op de borst
  • Snel moe

Wanneer je moeite hebt met slikken en daar klachten van ondervindt, en wanneer je eventueel ook nog bovenstaande klachten herkent, is het verstandig om naar de huisarts te gaan.

Slikproblemen kunnen op verschillende manieren aangepakt worden:

Aanpassen van je voeding

Als je moeite hebt met het doorslikken van je eten, is het belangrijk om je voeding aan te passen. Dit kan op de volgende manieren:

  • Zorg dat je eten er lekker uitziet en lekker ruikt. Je speekselproductie komt dan beter op gang.
  • Maak je eten iets zuurder (bijvoorbeeld met citroensap). Zuur bevordert namelijk je slikreflex.
  • Dik vloeistoffen aan. Dit zorgt ervoor dat ze niet in je luchtwegen of longen terecht komen.
  • Pureer je voedsel. Je hoeft dan minder te kauwen en het voedsel slikt gemakkelijker weg.
  • Verbetering van je slikproces

Verder kun je het slikproces tijdens het eten nog bevorderen door:

  • Genoeg te drinken tijdens het eten
  • Rustig te eten
  • Fysieke aanpassingen

Ook fysiek kun je aantal veranderingen doorvoeren om je slikproblemen aan te pakken:

  • Loop zo veel mogelijk rechtop
  • Zorg dat je altijd recht zit, met je beide schouders op dezelfde hoogte
  • Vraag aan je huisarts/logopedist of die spieroefeningen heeft voor je kaak- en tongspieren
  • Zorg ervoor dat je een goed passend gebit hebt
  • Eet niets meer vanaf drie uur voordat je gaat slapen

Aanpassing van/bij medicatie

Als je slikproblemen veroorzaakt worden door je medicijnen, kun je in overleg met je arts soms je medicatie aanpassen. Je kunt dit niet zelfstandig doen, zorg ervoor dat je arts op de hoogte is. Een logopedist kan ook betrokken zijn bij het behandelen van slikproblemen veroorzaakt door medicijnen.

Operatie

In hele specifieke gevallen is het mogelijk om de aandoening te verhelpen door middel van een operatie. Dit kan echter maar bij heel weinig mensen.