Soa

Wat zijn soa’s?

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) of geslachtsziekten zijn aandoeningen die je kunt oplopen door seksueel contact. Er zijn allerlei verschillende soorten geslachtsziekten, waarvan de één vaker voorkomt dat de ander.

Bekijk de pagina’s over afzonderlijke geslachtsziekten voor meer informatie:

  • Chlamydia
  • Gonorroe
  • Herpes genitalis
  • Hepatitis B
  • Syfilis
  • Genitale wratten
  • Schaamluis
  • Trichomonas
  • Hiv/aids

Een soa kun je, zoals de naam al zegt, oplopen door seksueel contact. Dit kan vaginaal contact betekenen, maar ook anaal of oraal contact. Een soa wordt in principe veroorzaakt door een virus of een bacterie. Zo’n virus of bacterie gaat in verschillende lichaamsvloeistoffen van een besmet persoon zitten. Lichaamsvloeistoffen die deze deeltjes met zich meedragen, zijn bloed, sperma, voorvocht en vaginaal vocht.

De plekken van het lichaam die gevoelig zijn voor het overnemen van een soa, zijn de delen die bedekt zijn met slijmvlies. Slijmvlies is een dun deel van de huid dat te herkennen is aan de roze kleur en vochtigheid. Zo bestaan de binnenkant van de mond, de vagina, de anus, de eikel van de penis en de urinebuis allemaal uit slijmvlies. Gewone huid is dik genoeg om een soa tegen te houden, maar wanneer een besmette lichaamsvloeistof in contact komt met slijmvlies, kunnen die virus- of bacteriedeeltjes daarin doordringen.

Er zijn veel verschillende geslachtsziekten, elk met hun eigen lijst van symptomen. De meest voorkomende klachten bij soa’s zijn:

  • Een branderig gevoel rondom de geslachtsdelen
  • Afscheiding bij mannen en veranderde afscheiding bij vrouwen
  • Een branderig/pijnlijk gevoel bij het plassen
  • Pijn bij het vrijen
  • Pijn in de onderbuik
  • Bloedverlies
  • Jeuk (bij anale infectie)
  • Rode geïrriteerde huid eventueel met blaasjes rond de geslachtsdelen

Het is echter belangrijk om je te realiseren dat een soa lang niet altijd klachten geeft, terwijl het wel gevaarlijk kan zijn. Een goed voorbeeld daarvan is de veelvoorkomende soa chlamydia. 70% van de vrouwen met chlamydia ervaart geen symptomen. Als je de ziekte te lang bij je draagt, kan het echter voor grote onderbuikontstekingen en verklevingen zorgen wat uiteindelijk zelfs kan leiden tot onvruchtbaarheid. Dit geldt ook voor gonorroe (druiper) bij de man. Het is dus belangrijk om zeker te weten dat je geen soa bij je draagt, uiteraard ook zodat je geen anderen kunt besmetten.

De enige manier om geslachtsziekten te voorkomen, is door veilig te vrijen. Dat wil zeggen dat je gebruik maakt van een condoom tijdens vaginaal en anaal contact en van een condoom of beflapje bij oraal contact.

Bij een vaste relatie is het raadzaam om je beiden te laten onderzoeken op soa’s, om onbezorgd te kunnen vrijen.

Heb je onveilige seks gehad? Of twijfel je of je misschien een geslachtsziekte zou kunnen hebben? Laat dan altijd een soa-test uitvoeren, zelfs als je geen klachten hebt. Hiervoor kun je terecht bij de huisarts of Stichting Lobi. Het testen op soa’s kan anoniem gebeuren. Candida en bacteriële vaginose zijn allebei géén geslachtsziekten.

Een candida-infectie wordt veroorzaakt door een overgroei aan een onschuldige gist in de vagina, het wordt ook wel een vaginale schimmelinfectie genoemd. Bacteriële vaginose wordt veroorzaakt door een disbalans in de zuurgraad van de vagina waardoor bepaalde bacteriën zich kunnen uitbreiden. Beide aandoeningen zijn goed te behandelen.

De methode van testen verschilt per ziekte. Vaak zal eerst een gesprek worden gevoerd om te bepalen welke testonderdelen moeten worden gebruikt. De verschillende onderdelen zijn urine-onderzoek, vaginale swab (afname van een aantal cellen met een wattenstokje), anale swab, keelswab, lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek. De uitslag van de test kan een aantal weken op zich laten wachten. Wordt er inderdaad een geslachtsziekte geconstateerd? Dan worden er afspraken gemaakt met betrekking tot de behandeling.

Medicijnen

Wanneer een soa wordt veroorzaakt door een bacterie (chlamydia, gonorroe, syfilis), dan is een antibioticakuur vaak voldoende om er vanaf te komen. Een virusinfectie (herpes, hiv/aids, hepatitis B) is moeilijker te behandelen en sommige virussen gaan nooit meer weg. Wel kunnen ze met medicatie worden onderdrukt waardoor je weinig of geen symptomen hebt.