1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. S
  4. Spataderen (Varices)

Spataderen (Varices)

Wat zijn spataderen?

Spataderen, in medische termen varices, zijn abnormaal gezwollen en verdraaide aders, die blauwpaars kleuren en door je huid heen schijnen. Spataderen kunnen in alle ledematen voorkomen, maar zitten meestal in je benen. Over het algemeen hebben vrouwen vaker last van een spatader (of meerdere) in de benen, dan mannen.

Hoe spataderen ontstaan is niet helemaal duidelijk, maar het lijkt vooral te maken hebben met slecht sluitende kleppen in je (been)aders. Tussen je beenspieren zitten slagaders die voor de bloedtoevoer van je hart naar je benen zorgen. Aan de buitenkant van je been zit een vertakkingsstelsel van kleine aderen (venen) die er weer voor zorgen dat het bloed terug stroomt naar je hart. Kleppen in de aderen voorkomen dat het bloed terug je benen in stroomt. Echter, wanneer deze kleppen niet goed sluiten, stroomt een gedeelte van je bloed weer terug. De aderen in je been gaan dan uitzetten en worden zichtbaar onder je huid. Vaak kleuren ze blauwpaars en hebben ze een kronkelig verloop.

De volgende oorzaken dragen bij aan het krijgen van spataderen:

  • Overgewicht
  • Hoge bloeddruk
  • Erfelijkheid
  • Hormonale veranderingen kunnen spataderen veroorzaken.
  • Tijdens de zwangerschap neemt de kans op spataders toe door onder andere je veranderde hormoonspiegel en je groeiende baarmoeder (waardoor het bloed minder goed terugstroomt naar je hart).
  • Vrouwen boven de dertig jaar hebben vaker spataderen dan mannen.
  • Een staand beroep. Leerkrachten, winkel- en horecapersoneel hebben meer kans op het krijgen van spataderen.

In de meeste gevallen doen spataders geen pijn. Wel kun je de volgende klachten ervaren:

  • Zichtbare kronkelige (blauwe) ‘lijnen’ die je benen ontsieren
  • Vermoeide en/of zware benen
  • Brandend gevoel in voeten en enkels
  • Nachtelijke krampen
  • Opgezette enkels (oedeem)

Soms kan een spatader gaan ontsteken. Op de plek van de spatader ontstaat er dan een rode, gezwollen, pijnlijke, harde streng. Wanneer je (ontstoken) spataderen niet op tijd behandeld, kunnen ze uitmonden in de volgende complicaties:

  • Aderontsteking
  • Trombosebeen
  • Bloedingen in je been
  • Grijsblauwe verkleuring van je enkels

Hoewel spataderen geen pijn doen, willen de meeste mensen ervan af, omdat ze hun benen ontsieren. Spataders kunnen echter op den duur wel voor complicaties zorgen (zie symptomen van spataderen).

Er zijn verschillende behandelingen voor spataderen mogelijk. Aan de hand van een pijnloos echo-onderzoek naar de klepjes in je aderen, wordt een behandelplan opgezet om de klachten te verminderen en/of spataderen te verwijderen:

De spataderen wegspuiten (sleroseren). Er wordt een speciale vloeistof in je aderen gespoten via een dunne naald. Na het inspuiten van de vloeistof, worden de aders dichtgedrukt en blijven de vaatwanden aan elkaar kleven. Na de behandeling moet je voor enige tijd steunkousen dragen, zodat de vaten dichtgedrukt blijven.

De spataderen laseren (laserbehandeling). Via een sneetje in de ader wordt een katheter en laserdraad ingebracht. De spataderen worden van binnenuit ‘dicht gelaserd’ door de laserkatheter langzaam terug te trekken uit de ader. Meestal wordt je slechts lokaal verdoofd.

Compressietherapie. Bij deze behandeling wordt door middel van druk, via een zwachtel of elastische kousen, de bloedcirculatie in je benen bevorderd. Hierdoor kunnen je klachten afnemen.

Operatie. Een chirurg kan de grote spataderen verwijderen en ze via een sneetje bij je lies geheel uit je been te trekken. Of door middel van kleine sneetjes in de huid naast de spatader. Met kleine haakjes worden dan de wat kleinere ontsierende aders eruit getrokken.

VNUS closure procedure. Dit is een van de modernste technieken om spataderen te verwijden. Bij deze behandeling wordt maar een klein sneetje in je huid gemaakt. Vervolgens wordt in de open ader een katheter geschoven. Met hoogfrequente radiogolven wordt de spatader vervolgens verhit waardoor hij krimpt. Door de katheter geleidelijk terug te trekken kan de hele spatader worden gesloten door middel van verhitting. De behandeling duurt maximaal een uur.

Om spataders te voorkomen kun je de volgende tips gebruiken:

  • Veel bewegen. Dat zorgt ervoor dat je bloedcirculatie op gang blijft, wat preventief werkt tegen spataderen.
  • Voorkom overgewicht
  • Draag tijdens de zwangerschap elastische kousen
  • Therapeutische elastische kousen dragen tijdens een lange autorit of vlucht
  • Vermijd lang staan en zitten met de benen omlaag. Aangepaste beweging is raadzaam. Wandelen en fietsen bijvoorbeeld oefenen de kuitspieren. Deze spieren pompen door het samentrekken het bloed in de oppervlakkige bloedvaten weg naar boven toe. Draag bij beginnende spataders steunkousen. Als je benen pijn gaan doen of gaan ontsteken, ga dan naar de huisarts.