1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. S
  4. Symfysiolyse (Bekkeninstabiliteit)

Symfysiolyse (Bekkeninstabiliteit)

Wat is symfysiolyse?

In het kort:

  • Bekkeninstabiliteit betekent verzwakking van het bekken.
  • Tegenwoordig gebruikt men vaker de term chronisch bekkenpijnsyndroom.
  • Het komt veel voor bij zwangere vrouwen.
  • Andere bekende oorzaken zijn een sportblessure of ongeluk.
  • De meest voorkomende symptomen zijn pijn in de onderrug, rond het stuitje en aan de voor- en/of achterkant van het bekken.
  • Bekkeninstabiliteit kan behandeld worden met bekkenfysiotherapie.

Over bekkeninstabiliteit

Bekkeninstabiliteit wordt ook wel symfysiolyse genoemd. Tegenwoordig wordt echter de term chronisch bekkenpijnsyndroom aangehouden. Je herkent bekkeninstabiliteit aan pijn rondom het bekken, de onderrug en heupen. Bekkeninstabiliteit ontstaat doordat de banden en/of spieren die de verschillende botten van je bekken bij elkaar houden beschadigd raken of verzwakken. Het bekken bestaat uit verschillende botten:

  • Het heiligbeen (os sacrum) aan de rugzijde
  • Een darmbeen (os ilium) aan beide zijkanten
  • De schaambeenderen (os pubis) aan de voorzijde

Ook mannen hebben een bekken en kunnen dus last hebben van bekkeninstabiliteit. In de praktijk komt het vooral voor bij zwangere vrouwen; vijftig tot zestig procent krijgt last van bekkeninstabiliteit tijdens de zwangerschap. Bij mannen en niet zwangere vrouwen komt het maar heel weinig voor, bijvoorbeeld als gevolg van een ongeval. De uitleg hieronder zal zich daarom met name gericht zijn op bekkeninstabiliteit bij zwangere vrouwen.

Chronisch bekkenpijnsyndroom

Het Chronisch Bekkenpijn Syndroom, in het Engels Chronic Pelvic Pain Syndrome (CPPS), is een overkoepelende term voor pijnklachten in het bekkengebied. In het bekkengebied bevinden zich naast de bekkenbodemspieren andere spieren, zoals de buikspieren, rugspieren, heupspieren en bilspieren. Deze spieren beïnvloeden elkaar allemaal. Indien je de spieren niet goed gebruikt, kunnen ze verzwakken en/of overbelast raken. Dit veroorzaakt pijn rondom het bekken. Een fysiotherapeut gespecialiseerd in manuele therapie of bekkenfysiotherapie kan de klachten die je hebt goed onderzoeken en behandelen. De therapeut kan de klachten vanaf de buitenkant benaderen, de bekkentherapeut kan ook bij ernstige instabiliteit vanuit de bekkenbodemspieren de klachten benaderen.

Bekkeninstabiliteit: heiligbeen, darmbeen, schaambeen en banden.

Er zijn verschillende vormen van bekkeninstabiliteit met verschillende onderliggende oorzaken.

Hormonale bekkeninstabiliteit zwangerschap

Rond de twintigste week van de zwangerschap maakt het lichaam het hormoon relaxine aan. Dit hormoon zorgt ervoor dat je gewrichtsbanden weker en rekbaarder worden. Er ontstaat dan meer ruimte voor de baby om bij de geboorte naar buiten te kunnen komen. Doordat de botten in het bekken gemakkelijker afzonderlijk van elkaar bewegen kun je klachten krijgen. Tijdens de groei van de baby kan het lichaamszwaartepunt veranderen en wordt de belasting op de bekkenbanden hoger wat ook tot klachten kan leiden.

Mechanische bekkeninstabiliteit

Bij mechanische bekkeninstabiliteit is er sprake van ernstig uitgerekte of gescheurde bekkenbanden of kraakbeen. Dit ontstaat bijvoorbeeld tijdens een te snelle bevalling of een verkeerde ligging van de baby.

Combinatie hormonale en mechanische bekkeninstabiliteit

Als de banden en het kraakbeen tijdens de zwangerschap al verzwakt waren dan kunnen deze gemakkelijker uitrekken of scheuren tijdens de bevalling.

Bekkeninstabiliteit door een ongeluk of sportblessure

Een ongeluk of sportblessure kan ook leiden tot het verrekken of scheuren van de bekkenbanden. Hierdoor kun je dezelfde klachten krijgen die zwangere vrouwen hebben tijdens of na de zwangerschap.

De meest voorkomende symptomen bij bekkeninstabiliteit zijn:

  • Pijn aan de voor- en/of achterkant van de bekken (rond het schaambeen)
  • Pijn in de onderrug
  • Pijn rond stuitje (stuitbeen)
  • Pijn tijdens het (trap)lopen
  • Pijn tijdens het omdraaien in bed

De pijn bij bekkeninstabiliteit begint meestal plotseling als je uit het niets begint met bewegen, bijvoorbeeld bij het opstaan uit een stoel. Dit wordt ook wel ‘startpijn’ genoemd.

Bekkeninstabiliteit verdwijnt meestal na de bevalling. Dan verdwijnt ook het hormoon relaxine uit het lichaam en worden de gewrichtsbanden weer steviger. Het herstel kan een paar maanden duren en sommige mensen zijn na een jaar pas weer helemaal pijnvrij. Als de klachten niet verminderen of ernstig zijn (ook wanneer er geen sprake is van zwangerschap) is behandeling bij een gespecialiseerde fysiotherapeut of bekkenoefentherapeut aan te raden.

Bekkeninstabiliteit oefeningen

Bekkenfysiotherapie of bekkenoefentherapie helpt bij bekkeninstabiliteit. Bij bekkentherapie krijg je bekkeninstabiliteit oefeningen om het bekken te trainen en soepel te houden. Door de spieren te trainen kunnen deze deels de stabiliteit weer oppakken. De bekkentherapeut kan ook een massage geven om je rug en het bekken te laten ontspannen. Dit zorgt ervoor dat de pijn verlicht wordt.

De volgende oefeningen kunnen helpen de pijn wat te verminderen:

Bekken kantelen

Het bekken kantelen helpt om de beweeglijkheid en ontspanning van het bekken en de onderrug te verbeteren. Deze oefening kun je liggend of zittend doen.

Zittend: ga rechtop zitten en maak je rug in een rustig tempo hol en bol. Probeer dit echt vanuit je bekken te doen. Je bovenrug en schouders doen niet mee met de oefening. Je kunt deze oefening doen zo vaak als je wilt. Probeer de oefening elke keer ongeveer twee minuten vol te houden.

Benen verlengen

De volgende oefening kan je helpen om de beweeglijkheid van het bekken en de lage rug te verbeteren.

Ga op je rug liggen met je benen gestrekt. Probeer het ene been langer te maken dan het andere been en probeer dit ongeveer tien seconden vol te houden. Doe dit vervolgens met het andere been. Belangrijk is om de beweging vanuit de heupen de doen, waarbij de knieën gestrekt blijven. Rek elk ben tien keer uit.

Onthoud goed dat je oefeningen bij bekkeninstabiliteit het best onder begeleiding van een erkend bekkentherapeut kunt doen. Ga niet zonder overleg op eigen initiatief aan de slag.

Er bestaat geen behandeling om bekkeninstabiliteit tijdens de zwangerschap weg te nemen. Het belangrijkste is dat je probeert om een goede balans te vinden tussen inspanning en rust. Het is niet aan te raden om helemaal inactief te worden omdat je spieren dan ook verslappen en je alleen maar meer pijn kunt krijgen. De oefeningen die bij zwangerschapsgymnastiek gegeven worden helpen vaak ook goed tegen de klachten. Ook kan zwangerschapszwemmen verlichting geven omdat je daar oefeningen in het water doet.

Een andere oplossing is het dragen van een bekkenband. Dit is een stevige band van deels elastisch materiaal die om je billen en bekken heen zit. Een bekkenband biedt je wat extra ondersteuning. Het is niet aan te raden om de bekkenband constant te dragen, maar alleen op de momenten dat je de extra ondersteuning echt nodig hebt. Overleg de aanschaf van een bekkenband met je verloskundige of huisarts.

Tips

Lees de volgende tips die kunnen helpen bij het verzachten van pijn door bekkeninstabiliteit:

  • Probeer goed door te ademen tijdens het bewegen
  • Lig op je zij bij pijn tijdens het slapen
  • Probeer verschillende stoelen uit waar jij het lekkerst in zit
  • Moeite met traplopen? Probeer dan zittend te trap af te gaan. Ook kun je bij elke trede dezelfde voet gebruiken
  • Loop geen lange afstanden en maak kleine pasjes