1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. T
  4. Tamponziekte (Toxic Shock Syndrome)

Tamponziekte (Toxic Shock Syndrome)

Wat is tamponziekte?

In het kort:

  • Tamponziekte (Toxic Shock Syndrome) is een ernstige, acute ziekte.
  • De bacterie stafylococcus aureus zorgt voor een infectie die tamponziekte veroorzaakt.
  • Door langdurig inhouden van tampons of beschadigingen van de huid en slijmvliezen komen toxinen het bloed binnen.
  • Symptomen van tamponziekte zijn onder andere extreme bloeddrukdaling (shock) en hoge koorts.
  • Schakel bij het vermoeden van tamponziekte gelijk een (huis)arts in.
  • Tamponziekte kan dodelijk zijn wanneer een patiënt in een shock verkeert.
  • Bij tamponziekte is een antibioticakuur zo snel mogelijk nodig.
  • Tamponziekte kan onder andere worden voorkomen door geen grote tampons te gebruiken en een tampon niet te lang in te houden.

Over tamponziekte

Tamponziekte is een acute, zeldzame ziekte die vaak ernstig verloopt. Hoewel het Toxic Shock Syndrome (TSS) bij iedereen (zowel mannen als vrouwen) kan optreden, bestaat ongeveer de helft van de patiënten uit jonge menstruerende vrouwen die tampons gebruiken. Vandaar de naam tamponziekte.

Bij tampongebruikers treedt tamponziekte tijdens of vlak na het menstrueren op. In andere gevallen is het ontstaan onvoorspelbaar. Schakel gelijk een (huis)arts in bij verdenking van tamponziekte. Zonder behandeling kan het Toxic Shock Syndrome een dodelijke afloop hebben.

Tamponziekte wordt veelal veroorzaakt door de bacterie stafylococcus aureus. Deze bacterie is normaal gesproken onschuldig en komt bij veel mensen voor op de huid en in de neus. Toch veroorzaakt stafylococcus aureus veel verschillende infecties, zoals huidziekten:

  • Krentenbaard
  • Cellulitis
  • Puisten

Maar ook andere ziektebeelden, bijvoorbeeld:

  • Bloedvergiftiging
  • Gewrichtsontsteking
  • Longontsteking

Bij het langdurig inhouden van een tampon kan de bacterie giftige stoffen (toxinen) produceren. Zodra de toxinen in de bloedbaan terechtkomen ontstaat tamponziekte.

Bij mannen en vrouwen die geen gebruikmaken van tampons wordt het Toxic Shock Syndrome veroorzaakt door beschadigingen van de huid en slijmvliezen. Via deze verwondingen kunnen toxinen eveneens terechtkomen in de bloedbaan.

In sommige gevallen is de bacterie streptococcus pyogenes de veroorzaker van tamponziekte. Ook deze bacterie dragen veel mensen met zich mee en kan schadelijk zijn indien het binnendringt via een wond. Naast het Toxic Shock Syndrome veroorzaakt streptococcus pyogenes onder andere kraamvrouwenkoorts, krentenbaard en wondroos.

In het begin treden meestal de volgende symptomen plotseling op bij tamponziekte (bij tampongebruik tijdens de menstruatie):

  • Koorts (39/40 graden Celsius)
  • Hoofdpijn
  • Roodheid over het hele lichaam en rode ogen
  • Diarree
  • Keelpijn
  • Spierpijn
  • Braken
  • Extreme vermoeidheid
  • Duizeligheid met als mogelijk gevolg flauwvallen
  • Extreme bloeddrukdaling (shock)

Na ongeveer drie tot zeven dagen gaat de huid schilferen. Binnen de eerste week beschadigt tamponziekte meerdere organen, zoals nieren, lever, hart en longen. De aangedane organen herstellen meestal volledig na behandeling.

Er is geen onderzoek mogelijk naar tamponziekte, daarom wordt op basis van symptomen gediagnosticeerd. De arts kiest mogelijk ook voor een bloedonderzoek om andere ziekten uit te sluiten.

Bij vaststelling van tamponziekte is direct een antibioticabehandeling nodig. Deze behandeling is meestal voldoende voor volledig herstel. Tamponziekte is in ongeveer 5% van de gevallen dodelijk. Meestal verkeert de patiënt voor het overlijden in een shock.

Tamponziekte kun je niet helemaal voorkomen, maar je kunt wel het risico verminderen. Hieronder staan een aantal tips:

De bacteriën die tamponziekte veroorzaken leven op de huid. Was daarom voor en na het inbrengen van de tampon goed je handen.

Tampons met een groot formaat, en daardoor een hoog absorptievermogen, verhogen het risico op tamponziekte. Deze tampons houden vrouwen vaak langer in hun vagina, waardoor toxinen langer de tijd hebben zich te ontwikkelen en verspreiden. Gebruik grote tampons daarom alleen bij hevige menstruatie.

Verwissel je tampon regelmatig, elke vier tot vijf uur. Het langdurig inhouden van een tampon verhoogt het risico op tamponziekte.

Wissel af tussen tampons en maandverband. Vind je het niet fijn om maandverband overdag te dragen? Draag dan bijvoorbeeld overdag tampons en ’s nachts maandverband. Indien je ’s nachts een tampon gebruikt, breng dan vlak voor het slapen een nieuwe tampon in en verwijder hem ’s ochtends gelijk na het opstaan.