Wat is vocht achter de longen?
In het kort:
- Oedeem is een ophoping van vocht in de weefsels. Dit kan ook voorkomen in je longen. Het vocht wat ophoopt is afkomstig uit bloedvaten.
- Door het vocht in de longen wordt de transport van zuurstof en koolstofdioxide van en naar het bloed ernstig belemmerd.
- Longoedeem kan drie oorzaken hebben: hartfalen, directe schade aan longvaten of te veel vocht in het bloed.
- Een van de duidelijkste symptomen van longoedeem is kortademigheid.
- Acuut longoedeem kan levensbedreigend zijn en moet direct worden behandeld.
Over longoedeem
Ophoping van vocht in je weefsels wordt oedeem genoemd. Naast oedeem in je voeten of enkels, kun je ook oedeem in je longen krijgen. We spreken dan van longoedeem of vocht achter de longen. Het vocht dat zich in de longen ophoopt is afkomstig uit de bloedvaten.
De longen zijn ervoor bedoeld om zuurstof, dat je inademt, aan het bloed toe te voegen en koolstofdioxide vanuit het bloed op te nemen om dit vervolgens te kunnen uitademen. Wanneer er vocht achter de longen zit, wordt de afstand tussen de lucht en het bloed steeds groter en wordt het wederzijdse transport van zuurstof en koolstofdioxide ernstig belemmerd.
Acuut longoedeem kan levensbedreigend zijn en moet onmiddellijk worden behandeld.
Oorzaken
Longoedeem heeft drie belangrijke oorzaken:
Hartfalen
Bloed wordt vanuit het hart langs de longen geleid om aldaar zuurstof te kunnen opnemen. Daarna gaat het terug naar het hart om naar de rest van het lichaam te worden gepompt. Het bloed geeft zuurstof af aan het lichaam en gaat dan weer terug naar het hart. Daar begint de cyclus dan weer opnieuw.
Als het hart niet goed functioneert en het bloed niet goed naar het lichaam wordt gepompt, kan het bloed zich in de longaders ophopen. Dit wordt linkszijdig hartfalen genoemd. De druk in de bloedvaten van je longen neemt dan sterk toe en het vocht uit het bloed wordt er als het ware uitgeperst. Dat vocht komt dan terecht in het longweefsel.
Directe schade aan longvaten
Het inademen van schadelijke chemische stoffen kan er ook voor zorgen dat longoedeem ontstaat. Het gaat dan om stoffen als stikstofdioxide, ammoniak of stoffen die in de lucht hangen ten gevolge van luchtvervuiling. Deze stoffen zorgen voor schade aan de wand van de bloedvaten, waardoor vocht er makkelijk uit kan treden en in de longen kan gaan zitten. Dit gebeurt ook bij inademing van de maaginhoud.
Tevens kan de vaatwand worden beschadigd door stoffen vanuit het bloed, bijvoorbeeld na een ernstig trauma.
Te veel vocht in je bloed
Wanneer er te veel vocht in het bloed aanwezig is, is er sprake van overvulling. Dit kan het geval zijn bij nieraandoeningen, waardoor er te weinig vocht wordt verwijderd met de urine. Ook kan het komen door toediening van te veel (infuus)vocht. Het vocht hoopt zich dan onder andere in de longen op.
Longoedeem kan ook optreden na hersenletsel. Dit wordt neurogeen longoedeem genoemd. Het is nog niet geheel duidelijk hoe deze vorm van longoedeem precies ontstaat. Waarschijnlijk is het zo dat schade aan de hersenen een bepaald deel van het zenuwstelsel activeert, het zogenaamde sympathische zenuwstelsel. Deze activatie leidt tot schade aan de wand van de bloedvaten, waardoor vocht uit de vaten kan treden en longoedeem kan veroorzaken.
Symptomen
Het duidelijkste symptoom dat door longoedeem wordt veroorzaakt, is kortademigheid. Er zit te veel vocht achter en in de longen en veel te weinig zuurstof in het bloed en dat uit zich in kortademigheid. Je kunt je erg angstig gaan voelen doordat je het gevoel krijgt dat je aan het stikken bent. De ademhaling wordt snel en de neusgaten gaan wijd open staan. Je moet hoesten en soms hoest je roze slijm op. Tevens kun je blauw gaan zien door het zuurstoftekort, met name rond de lippen en nagels.
Veel mensen worden ernstiger kortademig als ze plat gaan liggen. Dit komt doordat het vocht zich dan over de gehele longen kan verspreiden. Als je dan rechtop gaat zitten, zakt het vocht naar de onderkant van de longen en is er meer ruimte waar het zuurstof-koolstofdioxide transport wel nog kan plaatsvinden. Vaak slapen mensen met longoedeem dan ook met meerdere kussens onder hun hoofd.
Behandeling
Het bestaan van longoedeem is een noodsituatie en moet direct door een arts beoordeeld en behandeld worden.
Voor de behandeling van longoedeem zal in ieder geval zuurstof worden toegediend. Vaak is kunstmatige beademing nodig. Verder is de behandeling afhankelijk van de oorzaak. Bij longoedeem door schadelijke stoffen moet de oorzaak zo snel mogelijk worden weggenomen. Is er sprake van hartfalen? Dan worden daar medicijnen tegen toegediend. Tenslotte worden er plastabletten toegediend om ervoor te zorgen dat je meer vocht uitplast.