Vruchtdood in de baarmoeder (Intra-uteriene vruchtdood)

Wat is intra-uteriene vruchtdood?

Wanneer een baby voor de geboorte in de baarmoeder sterft, noemen we dit een 'intra-uteriene vruchtdood'. Dat betekent 'binnen-baarmoederlijk'. Het komt voor in 1% van de zwangerschappen. De moeder merkt het meestal als eerste doordat ze het kind niet meer voelt bewegen. Overigens betekent dat lang niet altijd dat het kind overleden is. Maar het is een aanwijzing om naar de arts of verloskundige te gaan. Als de harttonen dan niet meer te horen zijn, wordt aangenomen dat de kans groot is dat het kind overleden is. Onderzoek met geluidsgolven is vaak nodig om zekerheid te krijgen. Ook kan men de urine controleren op zwangerschapshormoon.

 

 

 

Vaak is het heel moeilijk om erachter te komen waardoor een kind gestorven is. Als de foetus en de placenta na de dood onderzocht worden, wordt soms een afwijking gevonden, maar niet altijd. Het kan zijn dat de placenta niet goed gefunctioneerd heeft. Een resus-antagonisme, infectieziekte of ernstige ziekte van de moeder kan de oorzaak zijn geweest, of er kan een vergiftiging hebben plaatsgevonden. Soms zijn er afwijkingen aan de navelstreng.

Behalve dat de hormoonproductie verandert, zijn er nog meer zwangerschapsverschijnselen die stoppen als een kind in de baarmoeder overlijdt. De moeder neemt niet meer toe in gewicht en de baarmoeder groeit niet meer.

Als ontdekt wordt dat een baby in de baarmoeder gestorven is, wordt vaak eerst een paar dagen gewacht. Dat is voor de moeder vaak een heel zware periode. Daarna leidt de gynaecoloog de bevalling meestal in. Vaak wordt eerst de baarmoedermond rijp gemaakt met een vaginale gel en de dag daarna een infuus gestart. Dit hoeft niet pijnlijk te zijn. De vrouw kan een injectie in haar been toegediend krijgen of een ruggenprik. Meestal wordt de baby dezelfde dag geboren, maar het kan ook wat langer duren.

Als een kind dood wordt geboren in de laatste fase van de zwangerschap, ziet het er mooi en volgroeid uit als het geboren wordt. Het was immers de levensvatbare fase en redelijk volgroeid. Om het kind een goede plaats te geven in de herinnering van de ouders, worden foto's gemaakt en bijvoorbeeld een handafdrukje kan voor later heel belangrijk zijn. Ook moet de baby aangegeven worden bij de burgerlijke stand en dus een naam krijgen.

Belangrijk is dat de ouders nadenken of ze willen dat de baby na de geboorte onderzocht wordt of niet. Dit onderzoek heet 'obductie', ook wel 'sectie' genoemd. De placenta wordt sowieso altijd onderzocht en er wordt wat bloed afgenomen om eventuele infecties of bijvoorbeeld stollingsafwijkingen op te sporen. Een obductie is een gedetailleerd onderzoek naar de doodsoorzaak. De uitkomsten van een dergelijk onderzoek kunnen helpen bij het aanvaarden van het overlijden. Bij zo'n onderzoek kan men ook kijken naar erfelijke aspecten, dit in verband met een eventuele volgende zwangerschap. Een obductie zou ook kunnen bijdragen aan een beter inzicht in ziekten van pasgeborenen, zodat de zorg voor zieke pasgeborenen verder kan verbeteren. Als er bezwaren zijn tegen een obductie, kan men altijd weigeren.

Na het overlijden van een foetus tijdens de zwangerschap, maken de ouders psychisch een zware tijd door. Het sterfgeval betekent een streep door de toekomst en brengt een abrupt einde aan alle plannen en fantasieën over het verwachte kind. Sommigen vinden een beetje troost in de gedachte dat het moederlichaam zelf deze keuze heeft gemaakt omdat het kind vermoedelijk niet gezond zou zijn geweest. Ook kan het een steun zijn dat het in elk geval mogelijk is om zwanger te worden. Maar de vraag 'waarom' voert de boventoon.

Schuldgevoelens zijn zelden terecht: niemand kan voorzien dat zoiets gebeurt, het is maar de vraag of een gezondere leefstijl of minder stress zoiets kan verkomen. Verdriet, ongeloof, boosheid en een gevoel van leegte zijn veel voorkomende emoties. Het is moeilijk aan te geven hoe lang dit proces duurt. Sommige ouders doen er een half jaar over; anderen veel en veel langer. Opmerkingen als 'volgende keer beter' of 'je bent nog jong' helpen meestal niet, ook al zijn ze goed bedoeld. Ze zijn kwetsend en komen niet meelevend over, ook al zijn ze vaak wel zo bedoeld.

Verschillende reacties

Ouders kunnen heel verschillend reageren op de dood van hun kind. Ook binnen een relatie kunnen die verschillen groot zijn, wat ook tot conflicten kan leiden. Iedereen heeft namelijk een manier van omgaan met emoties en tragedies. Sommigen hebben een beter incasseringsvermogen. Sommigen reageren actief en uiten hun emoties, anderen nemen een ontkennende of afwachtende houding aan. Sommigen accepteren het leven zoals het komt, anderen doen er alles aan om er zoveel mogelijk invloed op uit te oefenen.

Iemand met een accepterende houding, heeft het minder zwaar in het rouwproces dan iemand die alles onder controle wil houden. De ene houding zal een voorspoediger rouwproces met zich meebrengen dan de andere. Zo helpt het als iemand niet bang is voor zijn emoties en zijn leven zelf probeert te sturen, zonder het per se helemaal zelf in de hand te willen hebben. Als iemand vlucht voor het rouwproces, bijvoorbeeld door te gaan drinken of door zich te isoleren omdat hij zich onbegrepen voelt, werkt dat averechts. Hoe iemand de gebeurtenissen ervaart, heeft alles te maken met zijn hele levenshouding en zijn visie op leven en dood. Cultuur speelt daarbij ook een niet te verwaarlozen rol.

Onbegrip na intra-uteriene vruchtdood

Mensen horen te sterven als ze oud zijn, de dood van een kind is dan ook het oneerlijkste wat kan gebeuren. Het verlies van een kind wordt vaak ervaren als het ergste verlies dat een mens kan overkomen. Maar als het kind nog een ongeboren baby is, krijgen ouders weer niet alle begrip als wanneer het kind wel geboren was. Als een kind voor de geboorte sterft is de rouw echter niet zo veel anders dan wanneer het wel geboren was. Het verlies kan voor de ouders – vooral voor de moeder – net zo pijnlijk zijn. Mensen in de omgeving begrijpen dat vaak niet. Ze denken: over een jaar kunnen ze een andere baby hebben en dan is het leed geleden. Er is immers nog geen relatie opgebouwd met het kind, dus dan is het toch makkelijker om afscheid te nemen? Maar de basis voor de relatie is er natuurlijk al, en het feit dat de relatie niet verder opgebouwd kan worden maakt het voor de ouders vaak juist moeilijk: Ze moeten iets afsluiten voordat ze er goed en wel aan begonnen zijn.

Opnieuw zwanger worden

Wanneer is een geschikt moment om opnieuw zwanger te worden? Overleg met de gynaecoloog om te kijken of er een medische verklaring is waarom de baby gestorven is. Het kan nodig zijn met deze oorzaak rekening te houden of deze te verhelpen. Behalve het fysieke, is ook het psychische aspect heel belangrijk. Het is nodig om de dood van de baby zoveel mogelijk te verwerken alvorens ze opnieuw gaat proberen weer zwanger te worden.

Vrouwen die na een intra-uteriene vruchtdood opnieuw zwanger worden, zijn daar meestal blij mee. Maar het gevoel kan ook heel dubbel zijn. Ze voelen zich vaak de eerste tijd onzeker en bang: zal het opnieuw mis gaan? Sommigen willen daarom de omgeving nog niet direct van de zwangerschap op de hoogte stellen. Gelukkig verloopt een volgende zwangerschap meestal goed.