Waterpokken (Varicella)

Wat zijn waterpokken?

In het kort:

  • Waterpokken zijn te herkennen aan rode vlekjes en blaasjes op de huid.
  • Het is een zeer besmettelijke virusziekte die bijna iedereen wel als kind krijgt.
  • Als je eenmaal waterpokken hebt gehad, kun je ze in principe niet nog een keer krijgen.
  • Het virus (Varicella zoster) kan op latere leeftijd gordelroos veroorzaken.
  • Waterpokken kunnen vervelende complicaties hebben, zoals: hersenvliesontsteking, longontsteking en lichamelijke afwijkingen bij ongeboren kinderen.
  • Waterpokken gaan vanzelf over.
  • Er bestaat een vaccinatie tegen waterpokken, maar deze zit niet standaard in het Rijksvaccinatieprogramma.

Over waterpokken

Waterpokken zijn te herkennen aan rode vlekjes en blaasjes op de huid. Het is een zeer besmettelijke ziekte die bijna iedereen wel als kind krijgt. De meeste kinderen zijn tussen de twee en acht jaar oud wanneer ze waterpokken krijgen. In een enkel geval krijg je waterpokken pas als volwassene.

Waterpokken worden veroorzaakt door het varicella zostervirus. Dit virus verspreidt zich via druppeltjes in de lucht die ontstaan bij niezen of hoesten. Wanneer iemand deze druppeltjes inademt, kan hij of zij besmet raken.

Incubatietijd

De incubatietijd van waterpokken - de tijd tussen het contact met het virus en het daadwerkelijk verschijnen van de symptomen - is ongeveer twee weken. Iemand met waterpokken is besmettelijk van één tot twee dagen vóórdat de blaasjes verschijnen tot het moment dat de blaasjes verdwenen zijn.

Immuniteit

Als je eenmaal waterpokken hebt gehad, kun je het in principe niet nog een keer krijgen. In zeldzame gevallen gebeurt het wel, bijvoorbeeld wanneer het immuunsysteem ernstig is aangetast of als je als pasgeboren baby waterpokken hebt gehad. Het waterpokkenvirus kan na een infectie jarenlang in het lichaam verborgen blijven en op latere leeftijd weer de kop opsteken. Dan ontstaat er gewoonlijk een plaatselijke uitslag die gordelroos heet.

Waterpokken hebben enkele kenmerkende symptomen. De eerste paar dagen ben je wat verkouden en hangerig. Daarna verschijnen er rode vlekjes en met vocht gevulde blaasjes over het hele lichaam. Deze blaasjes kunnen ook in de mond of in het haar zitten en veroorzaken veel jeuk. Na enkele dagen drogen de blaasjes in en komt er een korstje op dat er vanzelf afvalt. Na ongeveer tien dagen zijn alle blaasjes verdwenen. Sommige mensen met waterpokken krijgen ook koorts, maar dat hoeft niet.

Wanneer je als volwassene waterpokken krijgt, verlopen de genoemde symptomen meestal veel heftiger en heb je ook iets meer kans op complicaties.

Complicaties

Naast de gebruikelijke symptomen kunnen er vervelende complicaties optreden bij een besmetting met waterpokken. Wanneer je waterpokken krijgt tijdens de zwangerschap of als pasgeboren baby, heb je meer kans op complicaties. Ook bij kinderen en volwassenen met een verzwakt afweersysteem komen wel eens complicaties voor. Meestal gaat het om hersenvliesontsteking of longontsteking. Bij zwangere vrouwen kan het waterpokkenvirus ook schade toebrengen aan het ongeboren kind in de vorm van lichamelijke afwijkingen. Deze complicaties zijn in het algemeen vrij zeldzaam.

Waterpokken gaan vanzelf over. Je hoeft er dus niet iets tegen te doen. Wel is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je kind niet aan de jeukende blaasjes gaat krabben om ontstekingen en littekens te voorkomen. Een verkoelende zalf kan hierbij helpen.

Kind met waterpokken thuis houden?

Je hoeft je kind niet per se thuis te houden als het waterpokken heeft, tenzij het zich echt niet lekker voelt. Omdat de ziekte al besmettelijk is voor het verschijnen van de vlekjes, zijn andere kinderen waarschijnlijk al besmet geraakt. Sommige kinderdagverblijven en scholen hebben liever wel dat je je kind thuis houdt. Overleg daarom altijd eerst even met de school wanneer je kind waterpokken heeft.

Het is wel raadzaam om je kind uit de buurt te houden bij mensen die in een risicogroep vallen, zoals zwangere vrouwen, pasgeboren baby’s en mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Wanneer je een verhoogd risico hebt op het ontwikkelen van complicaties bij waterpokken, kun je een behandeling krijgen met een antiviraal middel. Zwangere vrouwen krijgen vaak antistoffen tegen het waterpokkenvirus toegediend om zo de ziekte te remmen.