1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. Z
  4. Zwaarlijvigheid

Zwaarlijvigheid

Wat is zwaarlijvigheid?

Veel mensen zijn veel te kritisch op hun lichaam, met name hun gewicht. Reclames en tijdschriften met foto's van superslanke fotomodellen helpen helemaal niet om je zelfvertrouwen op te krikken als je zwaarder bent. Een paar kilo meer dan gemiddeld, geeft niets. Maar het is wel goed om op je gewicht te letten, omdat echte zwaarlijvigheid niet goed is voor je gezondheid.

Ongeveer een kwart van de wereldbevolking is te zwaar. In het Westen is dat percentage hoger. Het percentage mensen dat op dieet is, is echter nog veel groter! Twee tot vijf op de tien mensen probeert geregeld af te vallen en spendeert veel geld aan allerlei dieetproducten. Bij een gezonde vrouw bestaat het lichaamsgewicht voor 25% uit vet, bij een man 17%. Je bent pas te dik als je 20% boven je "ideale lichaamsgewicht" zit.

Overgewicht testen

Er zijn tests om te zien of je te zwaar bent. Een simpel rekensommetje is je gewicht delen door je lengte (in meters) in het kwadraat, oftewel de BMI-test. De uitkomst moet onder de 25 zitten. Maar je kunt ook een arts of dietist je vetgehalte laten bepalen.

Overgewicht is een overmatige energieopslag in de vorm van vet. De voornaamste oorzaak is te veel eten; andere oorzaken zijn een lage basale stofwisseling, genetische factoren, emotionele problemen, stofwisselingsafwijkingen als een schildklieraandoening, steroïden- of insulinegebruik.

Zwaarlijvigheid kan oorzaak zijn van andere aandoeningen

Zwaarlijvigheid kan andere aandoeningen verergeren of veroorzaken, zoals een hartaanval, galstenen, artritis of andere gewrichtsaandoeningen, hiatus hernia (het zgn. middenrifbreukje), spataders, nieraandoeningen en vruchtbaarheidsproblemen. Vooral de kans op hoge bloeddruk, beroerte en ouderdomsdiabetes wordt door zwaarlijvigheid vergroot. Dikke vrouwen hebben een grotere kans op eierstok-, baarmoeder- en borstkanker; dikke mannen lopen gevaar dikke-darm-, endeldarm- en prostaatkanker te krijgen. De druk op de gewrichten van rug, knieen en heupen kan door het extra gewicht problemen opleveren.

Het speelt ook nog een rol of je al lang overgewicht hebt: tieners die te zwaar zijn, lopen het risico om op latere leeftijd gezondheidsproblemen te krijgen. En wat voor soort overgewicht je hebt: heb je een peer- of appelvorm? Te dikke mannen met een 'appelvorm' (vet in bovenlichaam of buik) lopen meer kans op ziekte dan mensen met een 'peervorm' (vet alleen in onderlichaam of heupen). Veel vrouwen zijn peervormig.

Een oplossing die soms als laatste redmiddel wordt gekozen om extreem overgewicht te lijf te gaan, is het laten aanbrengen van een maagbandje. Je maag kan dan nog maar een klein beetje voedsel tegelijk bevatten, waardoor je je snel verzadigd voelt. Het hongergevoel is dan weg.

Zelf afvallen

Als je niet zo veel te zwaar bent is het vaak wel mogelijk om zelf wat kilo's kwijt te raken. Door eens kritisch te kijken naar je eetgewoonten en wat meer te gaan bewegen kan je de kilo's kwijt raken. Om te voorkomen dat er daarna weer meer kilo's bijkomen moet je je gezonde eet- en beweegpatroon natuurlijk wel vol houden. Dus niet een periode extreem lijnen om daarna weer in oude gewoonten te vervallen, maar je eet- en beweegpatroon structureel aanpassen!

Wanneer hulp zoeken?

Ben je toch te zwaar, ga dan niet zelf ieder dieet proberen dat er is. Over het algemeen zul je vrij snel wat afvallen, maar ook even snel weer aankomen: het gevreesde jojo-effect. Als je echt veel te zwaar bent is het veel lastiger om weer op een gezond gewicht te komen. Hoe pak je dat aan: afvallen op een gezonde manier en zorgen dat het er ook af blijft?! Een eerste stap kan de huisarts zijn. Die kan je meer vertellen over allerlei mogelijkheden om af te vallen en je ook ondersteunen. Ook heeft je huisarts de mogelijkheid om je door te sturen naar bijvoorbeeld een dietiste.