25 april Wereld Malariadag
‘Vaccin tegen malaria is erg ingewikkeld’
Malaria is met zo’n 228 miljoen gevallen en 405.000 doden per jaar een van de grootste infectieziekten. Elke minuut overlijden er twee kinderen aan. De meest dodelijke vorm van malaria wordt veroorzaakt door een eencellige parasiet, Plasmodium falciparum, die door muggen wordt overgedragen. Een succesvaccin is er niet. Er is nu één vaccin op de markt, maar de bescherming die het biedt is niet altijd effectief.
Suriname
In Suriname is malaria vrijwel uitgebannen, dankzij de inspanningen die het land binnen het kader van het Global Fund heeft verricht. Suriname heeft een periode van hoge malaria-incidentie gekend in de periode 2000-2005, gevolgd door een sterke daling van het aantal malariagevallen vanaf 2005. Geïmporteerde malariagevallen, meestal afkomstig vanuit Brazilië en Frans-Guyana, vormden het grootste deel van het aantal gerapporteerde gevallen. De meeste clusters in meldpunten bevinden zich in het grensgebied tussen Suriname en Frans-Guyana.
Suriname heeft malaria in de afgelopen 17 jaar met succes teruggebracht tot het niveau van bijna-eliminatie. Het hoge importpercentage van malaria als gevolg van grensoverschrijdende migranten is echter een grote uitdaging om tot eliminatie te komen. Dit vereist voortdurende investeringen in het nationale gezondheidsstelsel, met de nadruk op grensonderzoek en de gezondheid van migranten. Een regionale aanpak van de eliminatie van malaria binnen de Guyana's en Brazilië is dringend nodig.
Communicatie en voorlichting
Vanaf het jaar 2000 is de Bill & Melinda Gates Foundation flink gaan investeren in malariaonderzoek. Voor 2000 werd er reeds geinvesteerd in geïmpregneerde netten en geneesmiddelen, maar die werden onvoldoende gebruikt. Het schortte ook aan voorlichting en communicatie. Na 2000 kwam er meer aandacht voor implementatie van een goed malariaprogramma. Echter, sinds 2016 neemt het aantal malariagevallen in 55 landen weer toe. Om nu het verschil te maken is een vaccin nodig. Er is geen infectie die is uitgeroeid zonder vaccin. Met een goed vaccin is iemand lang ongevoelig voor de ziekte. Met relatief weinig inspanning wordt een groot resultaat bereikt.
Vaccin
Het is erg ingewikkeld om een vaccin te maken tegen een parasiet. Dat is tot nu toe slechts één keer gelukt. Een virus is niet meer dan een stukje erfelijk materiaal. Een parasiet is een complex organisme met veel meer mogelijkheden om zich aan te passen en het immuunsysteem te omzeilen.
In 2015 kreeg het vaccin RTS,S, ook wel Mosquirix, van GlaxoSmithKline een positief advies van de Europese Medicijnautoriteit (EMA). Momenteel wordt het in drie Afrikaanse landen ingevoerd als onderdeel van het vaccinatieprogramma. Jaarlijks zullen zo’n 360.000 kinderen het vaccin krijgen, ondanks dat de studieresultaten tegenvielen. Het slaat maar aan bij een derde van de kinderen, ze moeten vier keer een prik krijgen en na vier jaar is de beschermende werking weg. Bovendien liepen in één getest gebied twintig van de zesduizend gevaccineerde kinderen een hersenvliesontsteking op. In de controlegroep van drieduizend kinderen was dat er een. De oorzaak is onduidelijk.
Vaccineren is tijd winnen. Wie zich vijf jaar in malariagebied bevindt, wordt vanzelf immuun, maar dat is risicovol. Door te vaccineren wordt die periode veilig teruggebracht naar drie maanden. Malaria is een enorm probleem. Als je met een vaccin een derde van de levens kunt redden, zijn dat er wel 132.000.