Op 'Wereld Lepra Dag' (World Leprosy Day) wordt jaarlijks aandacht gevraagd voor de situatie van leprapatiënten in de gehele wereld. In inmiddels meer dan 100 landen, waaronder Suriname, legt men de concentratie op de oorzaken en de gevolgen van deze ziekte. In landen waar lepra of de Ziekte van Hansen heerst, gebeurt dat veelal door activiteiten waarbij attentie wordt gevraagd voor de sociale uitsluiting die vaak het gevolg is van deze ziekte. Daarnaast speelt 'Wereld Lepra Dag' een belangrijke rol in het bewustwordingsproces van leprapatiënten/ ex-Hansen patiënten zelf, die vaak nog niet weten dat deze ziekte te genezen is en dat de handicaps voorkomen kunnen worden. Bij deze activiteiten zijn het voornamelijk de leprapatiënten zelf, die aandacht vragen voor hun problemen. Door melaatsheid op deze wijze uit de taboesfeer te halen en bespreekbaar te maken wordt deze eerder herkend en erkend, kunnen de behandelingen eerder beginnen en worden besmettingen teruggebracht. Hierdoor is 'Wereld Lepra Dag' een belangrijk instrument geworden in de strijd tegen lepra.
Het initiatief voor deze dag werd in 1954 genomen door Raoul Follereau en overgenomen door de International Federation of Anti-Leprosy Associations, de internationale koepel van lepra-organisaties, die op die manier hoopt het publieke bewustzijn met betrekking tot lepra te vergroten. Raoul Follereau was een journalist en dichter van Franse afkomst. Het was tijdens één van zijn reizen naar West-Afrika dat hij voor het eerst leprapatiënten tegenkwam. In de daaropvolgende tien jaar reisde hij de wereld rond om conferenties te houden om zo het bewustzijn te vergroten en geld in te zamelen, waardoor hij de bouw van een centrum voor leprabestrijders in Ivoorkust kon steunen.
Lepra is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie, mycobacterium leprae genaamd. Na een incubatietijd die doorgaans enkele jaren duurt, maar één enkele keer tientallen jaren kan duren, ontstaan er verschijnselen. De ziekte tast de huid, slijmvliezen en zenuwen aan. Door aantasting van de zenuwen kunnen gevoelloze plekken in de huid ontstaan en verlammingen optreden. Door de gevoelloosheid kan de ex-Hansen patiënt zich gemakkelijk verwonden, waardoor zweren kunnen ontstaan, bijvoorbeeld aan de vingers en de voetzolen.
De besmetting treedt op via ademhaling, hoesten en niezen. Hierdoor worden de bacteriën verspreid, die bij anderen weer via de neus en keel kunnen binnendringen. De meeste mensen zijn van nature resistent tegen de bacterie en zullen dus na besmetting de ziekte niet ontwikkelen. De ziekte is niet erfelijk.
Lepra in Suriname
Lepra is tot ver in de 20ste eeuw in Suriname hyperendemisch geweest. Echter is er in de afgelopen decennia een flinke daling opgetreden van het aantal nieuwe patiënten dat jaarlijks wordt geïdentificeerd. In de jaren 70 van de 20ste eeuw ging het nog om ongeveer 200 nieuwe ex-Hansen patiënten per jaar, dit aantal bedraagt sinds het jaar 2000 niet meer dan 50. Een verklaring van de afname is niet eenvoudig te geven. Tot de factoren die bijgedragen kunnen hebben aan de daling behoren de behandelstrategie (toepassing van multi drug therapie sinds ongeveer 1980), de verbeterde sociaal economische toestand en emigratie. De afname van het aantal leprapatiënten komt voor rekening van patiënten met (de weinig besmettelijke) tuberculoide lepra ("droge lepra" of "kokobe") Het aantal patiënten met de besmettelijke multibacillaire lepromateuze lepra ("natte lepra" of "boasie") neemt niet af. Hier is overigens geen goede verklaring voor, maar dit is uiteraard wel een punt van zorg.
