Er zijn online ontelbaar veel geheugentrainers verkrijgbaar. Maar werken ze ook echt?
Apps en programma's die je geheugen trainen, klinken als een uitkomst. Zeker voor ouderen, bij wie het geheugen vroeg of laat hoe dan ook achteruit zal gaan. Ze beloven allemaal min of meer hetzelfde: door spelletjes te spelen, verbeteren je geheugen en intelligentie. Toch wordt steeds duidelijker dat dit soort breintraining nauwelijks effect heeft.
Er zijn verschillende technieken waarmee je op bepaalde aspecten van je geheugen enorme prestatieverbeteringen kunt krijgen. Je wordt alleen beter in het uitvoeren van de training zelf, het heeft geen effect op andere gebieden.
Een simpele techniek, die je in een half uurtje onder de knie hebt, leert je in een denkbeeldige straat in je hoofd in ieder huis een boodschap neer te zetten. Het resultaat: je kunt feilloos twintig boodschappen onthouden.
Door technieken aan te leren waarmee je je geheugen zo efficiënt mogelijk inzet, is je geheugen ogenschijnlijk daadwerkelijk verbeterd. Maar je wordt alleen beter in het uitvoeren van de training zelf, het heeft geen effect op andere gebieden. Hetzelfde geldt voor brain games.
Als je door een dergelijke techniek bijvoorbeeld veel cijfers kunt onthouden, wil dat niet zeggen dat je ook veel namen kunt onthouden.
Controlegroep zonder training ging bij test evengoed vooruit
Een onderzoeksgroep deed uitgebreid onderzoek naar het trainen van het geheugen. Ze liet een groep ouderen zes weken lang dagelijks met professionele spellen trainen. Voor, tijdens en na de onderzoeksperiode werden ze uitgebreid getest. De mensen die de training volgden, bleken inderdaad op sommige tests beter te scoren. Maar de controlegroep, die nog niet met de training was gestart, ging evengoed vooruit. De conclusie was dan ook dat de training geen effect had. Die vooruitgang in beide groepen komt waarschijnlijk doordat de deelnemers gewend waren geraakt aan getest worden, en daardoor beter scoorden. Het waren weliswaar niet steeds exact dezelfde tests, maar deelnemers wisten wel wat voor soort testvragen ze konden verwachten.
Zijn geheugentrainingapps op de telefoon of tablet dan wel zinvol? Als je het leuk vindt, kun je er gewoon mee doorgaan. Je zult inderdaad zien dat je er steeds beter in wordt. Maar verwacht er verder niet te veel van.
Overigens is nog steeds niet bewezen dat geheugentraining op individueel niveau helemaal geen effect heeft, maar het effect is hoe dan ook erg klein.
Activiteiten die wél een bewezen effect op de hersenen hebben
Uit de wetenschappelijke literatuur is bekend dat er een aantal andere activiteiten zijn die een groter effect op de hersenen hebben: bewegen, sociaal actief zijn, vrijwilligerswerk. Zelfs roddelen met de buurvrouw heeft meer effect op de hersenen dan een brain trainer. Je houdt je hersenen dus actief door zelf actief te zijn. Laat je hersenen niet zitten.