Aneurysma

Een aneurysma kan op verschillende plekken in het lichaam voorkomen. De verschillende soorten aneurysma’s op basis van locatie:

• Aneurysma van de buik, of Abdominaal Aorta Aneurysma (AAA)
• Aneurysma in de borst, of Thoracaal Aorta Aneurysma (TAA)
• Aneurysma van de grote lichaamsslagader, zowel borst als buik (TAAA)
• Aneurysma van de hartkamer, deze ontstaat soms na een hartinfarct in de linkerkamer
• Aneurysma van de longslagader, deze is zeer zeldzaam
• Aneurysma van de kransslagaders bij volwassenen, al komt deze niet vaak voor
• Aneurysma van de kransslagaders bij kinderen, ook wel ziekte van Kawasaki
• Aneurysma in het hoofd

Verder is er nog een onderverdeling te maken in de plek waar de schade in de vaatwand optreedt, namelijk:

• De aortadissectie. Bij een aortadissectie is er een scheur aan binnenkant van de wand van de grote lichaamsslagader ontstaan. Hierdoor kan bloed tussen de vaatwanden komen.
• Het valse aneurysma, of aneurysma spurium. Bij een vals aneurysma is de buitenste laag van de slagader verzwakt waardoor de binnenste lagen door de zwakke plek heen uitstulpen.

De oorzaak van een aneurysma is een zwakte in de vaatwand. De zwakke plek in de vaatwand kan worden veroorzaakt door:

• Atherosclerose, ook wel slagaderverkalking. Dit is een bekende risicofactor voor hart- en vaatziekten. Slagaderverkalking ontstaat door bijvoorbeeld roken, overgewicht, hoge bloeddruk en een hoog cholesterol.
• Aangeboren bindweefselziekten, zoals de ziekte van Marfan en het syndroom van Ehlers-Danlos.
• Een infectie van de aorta.
• Ontstekingsziekten zoals psoriasis of reuma.
• Aangeboren hartafwijkingen.

Symptomen van een aneurysma zijn niet altijd merkbaar. Vaak wordt een aneurysma bij toeval door de arts ontdekt tijdens lichamelijk onderzoek of beeldvormend onderzoek voor een andere aandoening.

In sommige gevallen kan de plaats van een aneurysma wel symptomen geven. Doordat er een uitstulping ontstaat, kan dit lokaal iets in de verdrukking brengen.

Aneurysma buik (AAA) symptomen

Symptomen van een aneurysma van de buik hoeven niet aanwezig te zijn. Een normale doorsnede van de buikaorta is bijna twee centimeter. Een aneurysma van de buik kan een doorsnede krijgen van drie tot tien centimeter breed en is soms wel tientallen centimeters lang. Dit kan ervoor zorgen dat omliggende zenuwen en organen in de verdrukking komen. In dat geval ontstaat vage rug- en buikpijn. Ook kan er soms boven de navel een kloppende zwelling aanwezig zijn.

Aneurysma borst (TAA) symptomen

Bij een aneurysma in de borstholte worden de symptomen ook veroorzaakt door verdrukking van omliggend weefsel zoals de luchtwegen en de slokdarm. Dit veroorzaakt in enkele gevallen:

• Hoge rugklachten.
• Piepende ademhaling.
• Bloed ophoesten.
• Syndroom van Horner. Hierbij is er aan één kant van het gezicht een vernauwde pupil, afhangend ooglid en overmatige transpiratie.

Ook bij een aneurysma in de borstholte geldt dat er geen klachten hoeven te zijn.

Aneurysma hoofd symptomen

Meestal worden de symptomen van een aneurysma in het hoofd pas herkend als er een hersenbloeding ontstaat. Op het moment van een hersenbloeding kan er acute hoofdpijn en nekpijn ontstaan. Vaak is er sprake van misselijkheid en overgeven.

De hersenen kunnen door het aneurysma ook in de verdrukking komen. Dit kan uitvalsverschijnselen, hoofdpijn, spraak-, geheugen- en concentratieproblemen veroorzaken.

Een aneurysma kan ernstige gevolgen hebben. Er kan een bloedstolsel of scheur ontstaan. Dit zijn levensbedreigende situaties.

Embolie (bloedstolsel)

Het bloed legt bij een aneurysma een andere route af in bloedvat. Het kan nu ook door de uitstulping stromen, wat een wervelend effect geeft. Hierdoor kunnen bloedstolsels ontstaan. Als een deel van zo’n stolsel losschiet, wordt deze met de bloedstroom meegevoerd en kan hij voor een verstopping zorgen in een kleiner bloedvat. Die verstopping heet een embolie. Het bloed kan bij een embolie niet goed doorstromen, waardoor de bloed- en zuurstoftoevoer in een bepaald lichaamsdeel soms onvoldoende is.

Ruptuur (scheur)

In het ernstigste geval wordt een aneurysma pas ontdekt nadat er een ruptuur ontstaat. De wand op de plek van het aneurysma is verzwakt en soms ook dunner, waardoor een ruptuur relatief gemakkelijk ontstaat. Als een aneurysma scheurt ontstaat een grote bloeding, waarbij acuut ingrijpen door een operatie nodig is.

Als een aneurysma van de buikaorta scheurt spreken we van een Acuut Aneurysma Aorta Abdominalis (AAAA). Als een aneurysma in het hoofd scheurt spreken we van een hersenbloeding, ook wel Cerebraal Vasculair Accident (CVA).

Gescheurde aorta

De aorta heeft normaal een diameter van twee à drie centimeter. Wanneer de diameter van de aorta kleiner is dan vijf centimeter is er een zeer kleine kans op een gescheurde aorta. Vanaf een diameter van zes centimeter neemt die kans snel toe.

De definitieve diagnose aneurysma wordt gesteld met behulp van een CT-scan of MRI-scan. Hiermee kan ook de diameter van het aneurysma bepaald worden. Afhankelijk van de diameter van het aneurysma zal er regelmatig controle plaatsvinden of overgegaan worden op een behandeling. Meestal groeit een aneurysma maar een paar millimeters per jaar.

Afhankelijk van de grootte van het aneurysma kan behandeling noodzakelijk zijn. Er zijn verschillende operaties, afhankelijk van locatie en grootte van het aneurysma.

Aneurysmaoperaties

Een aneurysma van de aorta kan behandeld worden met een operatie. Of dit nodig is, is afhankelijk van de diameter van de aorta. Er zijn verschillende aneurysmaoperaties:

• Hierbij wordt een buisje ingebracht via de lies naar de aorta. Daar wordt het tot de juiste grootte opgerekt.
• Buis- of broekprothese. Hierbij wordt een buis met een, of twee poten (dit laatste ziet eruit als een broek) ingebracht. Bij de broekprothese leidt elke “poot” het bloed richting een been, dit is het onderste deel van de aorta.
• Bypass of omleiding. Dit kan een kunststof bloedvat zijn of een eigen bloedvat.
• Aorta-operatie. Hierbij wordt het verwijde deel van de aorta vervangen door een kunststof gedeelte. Soms gebeurt dit vanaf de boog van de lichaamsslagader bij het hart tot en met het dalende deel tot aan de buik. Dit is een heel ingrijpende operatie die risico’s met zich meebrengt.
• Directe aneurysma-afsluiting in het hoofd. Daarbij wordt door een luikje in de schedel het aneurysma rechtstreeks benaderd. Er wordt een klem op de hals van het aneurysma gezet zodat de bloedaanvoer naar de uitstulping is afgesloten. Dit heet ook wel clipping.
• Indirecte aneurysma-afsluiting. De hersenen worden aan twee kanten van bloed voorzien. Door het aanvoerende vat naar het aneurysma af te klemmen, wordt indirect het aneurysma afgesloten. Dit kan dus alleen als de bloedvoorziening aan de andere kant wel goed gaat.
• Deze behandeling kan plaatsvinden als er al sprake is van een bloeding in de hersenen. Technisch gezien is dit geen operatie maar een ingreep. Deze vorm van behandeling brengt daarom minder risico’s met zich mee. Bij coiling wordt een slangetje in de liesslagader gebracht en naar de plek van het aneurysma geleid. Door het slangetje worden spiraaltjes van platina ingebracht in het aneurysma, die daardoor volledig opgevuld wordt. Daardoor is deze afgesloten van de bloedaanvoer en kan het aneurysma niet meer opnieuw kan gaan bloeden.