1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. A
  4. Artrose (Gewrichtsslijtage)

Artrose (Gewrichtsslijtage)

Wat is artrose?

Artrose is een veelvoorkomende reumatische aandoening waarbij de kwaliteit van het kraakbeen in de gewrichten (langzaam) achteruit gaat en op den duur zelfs helemaal kan verdwijnen. De aandoening komt voornamelijk voor in de gewrichten van de handen, knieën en heupen. Van alle reumatische aandoeningen komt artrose het meeste voor.

Functie kraakbeen

Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden bekleed met een beschermend, schokdempend kussentje: het kraakbeen. Door dit kraakbeen kunnen de botuiteinden soepel over elkaar bewegen. Bij artrose wordt het kraakbeen langzaam afgebroken en uiteindelijk gaan de botten dus over elkaar heen schuren. Het onderliggende bot raakt daardoor beschadigd; het wordt breder en aan de rand kunnen zich benige uitsteeksel vormen. Deze gewrichtsvervorming geeft niet alleen pijn, maar zorgt ook voor een extra belasting van de pezen en spieren. En dit kan weer een ontsteking tot gevolg hebben.

Botontkalking en artrose

Artrose wordt wel eens verward met botontkalking (osteoporose). De aandoeningen kunnen allebei bij ouderen voorkomen, maar gaan niet vaak samen. Het verschil tussen de twee aandoeningen is dat bij artrose de dichtheid van het bot onder het kraakbeen juist toeneemt en bij botontkalking wordt het bot juist brozer en minder sterk.

Reumatoïde artritis en artrose

Ook reumatoïde artritis is iets anders dan artrose. Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte waarbij er een ontsteking in het kapsel van je gewricht zit. Artrose is een aandoening waarbij je kraakbeen wordt afgebroken.

Ouderdom wordt vaak aangewezen als de oorzaak van artrose. Het klopt inderdaad dat de kans op artrose toeneemt, naarmate je ouder wordt. Maar gewrichtsslijtage kan ook onderdeel zijn van een reumatische aandoening, waardoor je er op jonge leeftijd mee te maken kunt krijgen. Een erfelijke aanleg speelt dan vaak een rol.

Je hebt een grotere kans op artrose bij:

  • Langdurige (over)belasting van je gewrichten, bijvoorbeeld door overgewicht
  • Zwaar lichamelijk werk
  • Veel en zwaar sporten
  • Andere ziekten van je gewrichten, zoals reumatoïde artritis, jicht en pseudojicht
  • Heupdysplasie
  • Overgewicht
  • Botbreuken of sportblessures

Kou en een vochtig klimaat zijn geen oorzaken van artrose, maar hebben vaak wel invloed op de klachten.

De belangrijkste symptomen van artrose zijn pijn en stijfheid. Het verlies van kraakbeen, het over elkaar heen schuren van bot en de aangroeisels van bot veroorzaken dit. Kenmerkend is de zogenaamde ‘startpijn’ bij het in beweging komen na een periode van rust. Pijn kan echter ook in rust optreden, bijvoorbeeld als je ’s nachts op bed ligt. Door de pijn krijg je steeds meer de neiging om het gewricht minder te bewegen. Dit veroorzaakt stijfheid en het slapper worden van je spieren, rond het gewricht.

Artrose kan voorkomen in alle gewrichten, maar komt vooral voor in je:

  • nek
  • (onder)rug
  • knieën
  • heupen
  • handen (duim en vingers)
  • voeten/tenen (grote teen)
  • schouder

Artrose is een aandoening die niet overgaat (chronisch) en langzaam erger wordt. Als je af en toe pijnlijke of stijve gewrichten hebt, is dit niet meteen iets om je zorgen over te maken. Pas als de verschijnselen blijven aanhouden en erger worden, is het goed om langs je huisarts te gaan.

Hoe ziet de behandeling van artrose eruit?

Artrose kan niet genezen worden. De behandeling is daarom gericht op het bestrijden van pijn en het behoud van een zo goed mogelijke functie van gewrichten en spieren. Dit kan met medicijnen, maar ook fysiotherapie of operatie kan een optie zijn.

Medicijnen

Als je pijn hebt, maar je dit nog niet dusdanig belemmerd bij het uitvoeren van je dagelijkse werkzaamheden, zul je eerst pijnstillers voorgeschreven krijgen. Paracetamol kan al afdoende zijn bij lichte klachten, bij ernstigere klachten kun je NSAID’s krijgen. Dit zijn ontstekingsremmers die een eventuele ontstekingsreactie in de gewrichten verminderen.

Bij erge pijn is het ook mogelijk om een injectie met hormonen in het pijnlijke gewricht te geven. Dit mag echter niet te vaak, omdat het gewricht hier juist nog meer beschadigd door kan raken. Ook kan er een injectie gegeven worden met kraakbeen opbouwende stoffen, waaronder hyaluron zuur.

Fysiotherapie

Gelijktijdig met de medicijnbehandeling kun je ook fysiotherapie krijgen. Onder begeleiding van een fysiotherapeut doe je oefeningen om je gewrichten soepel te houden. De fysiotherapeut kan je ook een warmtebehandeling geven.

Operatie

Als de slijtage van je gewrichten zo ver gevorderd is dat niks meer helpt om de pijn te verminderen, dan is er een operatie mogelijk. Hierbij wordt er een kunstgewricht geplaatst, je krijgt dan bijvoorbeeld een heupprothese of knieprothese. Tijdens een operatie kunnen ook de gewrichtsuiteinden gladder gemaakt worden of loszittende stukjes bot uit het gewricht verwijderd worden.

Als je artrose hebt, is het belangrijk dat je regelmatig blijft bewegen. Op deze manier houd je de gewrichten soepel, maak je spieren sterker en werk je aan je conditie. Ook maak je hart en longen hierdoor sterker. Bij overgewicht is het ook belangrijk om af te vallen.

Je beweegt voldoende als je elke dag minimaal een halfuur actief beweegt. Probeer vooral een sport te vinden die je leuk vindt, zo hou je het gemakkelijker vol. Een fysiotherapeut kan je ook helpen een sport te kiezen die bij je past. Sporten die geschikt zijn voor mensen met artrose zijn:

  • Wandelen
  • Fietsen
  • Zwemmen of bewegen in water
  • Yoga

Tijdens het bewegen is het belangrijk dat je een goede houding aanhoudt. Probeer bijvoorbeeld je rug recht te houden en je schouders te ontspannen. Probeer ook niets te forceren tijdens het bewegen: als je pijn hebt, doe dan gewoon iets rustiger aan.