1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. A
  4. Ascites (buikvocht)

Ascites (buikvocht)

Wat is ascites?

In het kort:

  • Wanneer er in de buikholte een abnormale ophoping van (eiwitbevattend) vocht plaatsvindt, spreek je van ascites.
  • De aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vrouwen hebben afhankelijk van hun menstruele cyclus gemiddeld 20 milliliter vocht in de buikholte.
  • Er zijn meerdere oorzaken mogelijk voor ascites.
  • De aandoening is te herkennen aan een dikke buik met een uitpuilende navel. Enkele andere symptomen voor ascites kunnen zijn: verminderde eetlust, druk op maag, buikpijn of vermoeidheid.
  • De behandeling van ascites is afhankelijk van de oorzaak. Een algemene behandeling bestaat uit een combinatie van een zoutarm dieet en vochtafdrijvende middelen.

Over ascites

Ascites is een abnormale ophoping van (eiwitbevattend) vocht in de buikholte. Je herkent het aan een dikke buik met een uitpuilende navel. Mannen hebben normaliter bijna geen vocht in de buikholte; vrouwen hebben, afhankelijk van de menstruele cyclus, gemiddeld 20ml vocht in de buikholte. Ascites komt daarom sneller voor bij vrouwen. Het hebben van ascites komt vaak voor bij chronische aandoeningen.

De oorzaken van ascites zijn meestal hartafwijkingen, zoals hartfalen, lever- of nieraandoeningen of kankergezwellen. Het komt het meest voor bij de aandoening levercirrose. Ook een agressieve bacteriële buikvliesontsteking kan ascites veroorzaken. Deze onderliggende oorzaken zorgen voor een verhoogde bloeddruk in de leverarterie, waardoor er meer druk op de perifere vaten ontstaat. Je bloedvaten zijn dan minder in staat om het vocht binnen te houden. Op een gegeven moment gaan de bloedvaten zo wijd open staan dat eiwitten uit de bloedvaten, gaan lekken richting de buikholte. Deze eiwitten hebben een aanzuigende functie voor vocht van de buikholte naar de bloedvaten. Wanneer deze functie weg valt zal het vocht dus richting buikholte gaan. Soms ontstaat ascites spontaan, zonder duidelijke reden.

De symptomen van ascites zijn:

  • Een dikke buik met uitpuilende navel
  • Striae of verwijde bloedvaten op de buik
  • Al dan niet een glimmende huid op buik
  • Verminderde eetlust
  • Druk op de maag of buikpijn
  • Kortademigheid
  • Dikke enkels (oedeem). Dit komt soms voor
  • Golfbeweging die over de buik loopt wanneer je aan één kant een tikje tegen de buik geeft
  • Vermoeidheid
  • Verminderde mobiliteit

Daarnaast kunnen er nog symptomen zijn, voortkomend uit de oorzaak. Bij ernstige leverproblemen kan er bijvoorbeeld geelzucht zijn.

Het aantal klachten dat iemand heeft en de ernst ervan is afhankelijk van de hoeveelheid ascites. In de meeste gevallen merken mensen er weinig van.

De diagnose van ascites gebeurt aan de hand van lichaamsonderzoek. De arts klopt bijvoorbeeld op de buik en wanneer er dan een dof geluid te horen is, kan dat duiden op een vochtophoping. Bij twijfel kan er eventueel een echogram gemaakt worden. Ook kan er met een naald wat vocht worden weggenomen voor verder onderzoek in een laboratorium. Hierdoor kan de oorzaak worden achterhaald.

De behandeling van ascites is afhankelijk van de oorzaak. Een algemene behandeling bestaat uit een combinatie van vochtafdrijvende middelen en een zoutarm dieet. Andere mogelijke behandelingen zijn:

  • Therapeutische paracentese. Dan wordt het vocht met een naald uit de buik verwijderd. Dit wordt meestal gedaan wanneer je last hebt van kortademigheid of als er problemen ontstaan met eten.
  • Plaatsen van een shunt in de aders: Door gebruik te maken van bepaalde drukverschillen kan het vocht, via een buisje, worden verbonden met de vaten, waardoor het vocht toch terug de vaten in kan.
  • Behandeling met antibiotica. Wanneer er sprake is van spontane bacteriële buikvliesontsteking, dan dient er zo snel mogelijk met een agressieve antibiotica kuur gestart te worden. Zonder behandeling kan deze spontane infectie mogelijk een dodelijke afloop hebben.
  • Voortdurende drainage. Wanneer de ascites het gevolg is van een kankergezwel, dan kan er gekozen worden voor een katheter die zorgt voor een voortdurende vochtafvoer.